- Pracownik pozwał firmę o zapłatę wynagrodzenia za pracę za styczeń i luty 2018 r. (łącznie o kwotę 6 tys. zł brutto). Dysponujemy prawomocnym wyrokiem z grudnia 2017 r., opatrzonym klauzulą wykonalności, na podstawie którego ten etatowiec ma obowiązek zapłaty na rzecz pracodawcy 8 tys. zł z tytułu naprawienia szkody wyrządzonej w mieniu zatrudniającego. Pracownik nie uiścił tej kwoty, ale nie wszczęliśmy jeszcze postępowania egzekucyjnego. Czy w tej sytuacji możemy w procesie o zapłatę pensji, w odpowiedzi na pozew, podnieść zarzut potrącenia tych kwot? Czy będzie to równoznaczne ze złożeniem przez pracodawcę oświadczenia o kompensacji? – pyta czytelniczka.
Czytaj także: O zaległe wynagrodzenie pracownik może walczyć tylko w sądzie
Gdy obie strony są równocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, a przedmiotem obu wymagalnych i podlegających dochodzeniu przed sądem wierzytelności są np. pieniądze, każda z nich może skompensować swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony. Odbywa się to w drodze złożenia przez jedną ze stron tej drugiej, w całkowicie dowolnej formie, oświadczenia o potrąceniu (art. 498-499 k.c.). Wywołuje ono skutek z chwilą, w której dotarło do drugiej strony w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Wtedy też następuje wzajemne umorzenie wierzytelności do wysokości niższej z nich.
Co istotne, można skompensować nawet wierzytelność, która jest przedawniona, chyba że w chwili, w której to potrącenie stało się możliwe, przedawnienie już nastąpiło (art. 502 k.c.).
Skorzystanie z instytucji kompensacji jest jednak zakazane, zgodnie z art. 505 k.c., gdy dotyczy ona wierzytelności:
- niepodlegających zajęciu,
- o dostarczenie środków utrzymania,
- wynikających z deliktów (czynów niedozwolonych),
- co do których potrącenie wykluczają unormowania szczególne.
Skoro ustawodawca nie narzucił zgłoszeniu oświadczenia o kompensacji żadnej postaci, to dopuszczalne jest jego złożenie np. w odpowiedzi na pozew w formie zarzutu procesowego. W takim przypadku podniesienie procesowego zarzutu potrącenia jest natomiast równoznaczne ze złożeniem oświadczenia o kompensacji w sensie materialnoprawnym. Potrącenie stanie się wówczas skuteczne z dniem odbioru przez powoda odpisu odpowiedzi na pozew.
Odnosząc się zatem do sytuacji pracodawcy – nie ma przeszkód, aby w przedmiotowej sprawie zastosować instytucję kompensacji wierzytelności pracownika w kwocie 6 tys. zł z tytułu nieuiszczonych poborów z kwotą 8 tys. zł z tytułu należności zasądzonej od tego podwładnego na rzecz zatrudniającego w prawomocnym wyroku sądu. Podniesienie w odpowiedzi na pozew procesowego zarzutu kompensacji w/w wierzytelności jest zatem dopuszczalne. Będzie to równoznaczne ze zgłoszeniem przez pozwanego pracodawcę oświadczenia o potrąceniu tych należności w sensie materialnoprawnym.
Konieczne będzie, oczywiście, załączenie do odpowiedzi na pozew prawomocnego wyroku zasądzającego na rzecz pozwanego zatrudniającego od etatowca – powoda kwoty 8 tys. zł. Złożenie oświadczenia o kompensacji stanie się skuteczne z dniem odbioru przez podwładnego odpisu odpowiedzi na pozew. W rezultacie sąd powinien w całości oddalić powództwo, gdyż efektem złożonego oświadczenia będzie umorzenie wierzytelności pracownika w kwocie 6 tys. zł, jako tej niższej. Co do pozostałej kwoty, tj. 2 tys. zł, pracodawca będzie miał prawo zainicjować postępowanie komornicze. ?
Autorka jest adwokatem
podstawa prawna: art. 498-499, art. 502, art. 505 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1025 ze zm.)
