Bywa ona często mylona ze spółkami osobowymi. Jest jednak czymś zupełnie innym. Od strony formalnoprawnej spółka cywilna jest umową. Na jej podstawie jej strony (wspólnicy) zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.
Spółki prawa handlowego są natomiast osobnymi podmiotami – wpisanymi do Krajowego Rejestru Sądowego. Można więc zawrzeć umowę ze spółkami handlowymi, ale już nie można zawrzeć takiej umowy ze spółką cywilną (umowę można zawrzeć z innym podmiotem, a nie inną „umową"). Myląca bywa nazwa, ale w analizowanym przypadku umowę można zawrzeć tylko ze wspólnikami spółki cywilnej.
Przy tworzeniu spółki cywilnej istotne jest wniesienie wkładu do spółki. Może to polegać na wniesieniu własności lub innych praw, a także świadczeniu usług. Na podstawie umowy wspólnik uzyskuje udział we wspólnym majątku (należącym do wspólników tworzących spółkę), a także – rozpatrywanego osobno – udziału w zysku. Wspólnik nie może rozporządzać swoim udziałem ani też nie może domagać się dokonania podziału wspólnego majątku wspólników w ramach spółki. Majątek ten stanowi w trakcie trwania spółki współwłasność łączną, którą – pod względem funkcjonalnym – porównać można do wspólnego majątku małżonków (w trakcie małżeństwa). Ponadto w trakcie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia swoich roszczeń ze wspólnego majątku wspólników spółki ani z poszczególnych składników tego majątku.
Wspólnik może natomiast ze spółki cywilnej wystąpić. Może to zrobić (przy spółce zawartej na czas nieoznaczony) na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć umowę bez zachowania tych terminów, nawet gdy spółka została zawiązana na czas oznaczony. Wśród ważnych powodów uzasadniających takie wystąpienie można wymienić naruszenie lojalności przez pozostałych wspólników, nieuczciwe ich postępowanie czy nawet inny konflikt między wspólnikami, który uniemożliwia dalsze funkcjonowanie spółki. To, czy są ważne powody, zależy od obiektywnej oceny sytuacji. Wspólnikowi, który wystąpił ze spółki, muszą zostać zwrócone rzeczy, które do niej wniósł, oraz jego wkład w pieniądzach.
Każdy wspólnik ma prawo do prowadzenia spraw spółki. Dotyczy to zwykłych, bieżących czynności związanych z jej funkcjonowaniem. Natomiast przy czynnościach przekraczających zwykły zarząd potrzebna jest uchwała wspólników. Z możliwością podejmowania działań w imieniu spółki wiąże się też większa odpowiedzialność wspólników. Za zobowiązania spółki jej wspólnicy odpowiadają solidarnie.
