Tak wynika ze stanowiska ZUS Oddział w Gdańsku wyrażonego w decyzji z 19 września 2014 r.  (DI/100000/43/940/2014).

Zwracając się do ZUS przedsiębiorca wskazał we wniosku, że na mocy umowy o dofinansowanie realizuje projekt, w ramach którego organizuje staże zawodowe dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Ich celem jest praktyczna nauka zawodu. Uczestnicy stażu otrzymają stypendium. Wątpliwość przedsiębiorcy budziło to, czy wynagrodzenie uczniów – uczestników tych staży – podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. We wniosku wskazał, że zgodnie z obowiązującymi przepisami podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne takich osób stanowi kwota wypłacanego im świadczenia mającego charakter stypendium, bez względu na jego nazwę, jeżeli z zawartej umowy na realizację szkolenia lub stażu wynika prawo tej osoby do uzyskiwania świadczenia otrzymywanego z tytułu uczestnictwa w jednej z takich form aktywizacji zawodowej. Dodał też, że uczestnicy projektu otrzymujący stypendia nie posiadają innych tytułów do ubezpieczeń społecznych (np. jako pracownicy, zleceniobiorcy itd.).

Jako swoje stanowisko w sprawie przedsiębiorca wskazał, że do celów ubezpieczeń społecznych powinno się inaczej traktować niepełnoletnich oraz pełnoletnich uczestników takich staży.

Zgodnie z dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 136 i 137 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych płatności na realizację projektów w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich są zwolnione z poboru podatku dochodowego. W takim przypadku składkę na ubezpieczenie zdrowotne obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do 0 zł. Płatnik powinien ją ująć w wysokości 0 zł w deklaracji DRA. Dotyczy to wszystkich uczestników staży, bez względu na ich wiek.

W opinii wnioskodawcy inaczej jednak wygląda kwestia obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, gdzie ich niepełnoletni uczestnicy powinni być zwolnieni z opłacania składek, w przeciwieństwie do pełnoletnich. Stanowisko przedsiębiorcy ZUS uznał za prawidłowe.

Zdaniem eksperta

Marcin Wojewódka, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Należy się zgodzić ze stanowiskiem przedsiębiorcy, nawet jeśli jedyną przesłanką zwolnienia z obowiązku ubezpieczeń społecznych jest wiek. Z art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wynika m.in., że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące. Objęte są nimi od dnia nabycia do dnia utraty prawa do stypendium. Obowiązkowe jest dla nich również ubezpieczenie wypadkowe, a chorobowemu nie podlegają ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.

Ten schemat ubezpieczeń społecznych ma zastosowanie, gdy osoba pobierająca stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych (na które została skierowana przez inny niż powiatowy urząd pracy podmiot kierujący) nie posiada innych tytułów do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Jednak wnioskodawca zasadnie wskazał we wniosku, że niepełnoletni uczestnicy projektu – zgodnie z interpretacją Ministerstwa Pracy i Polityki społecznej z 8 maja 2014 r. (DUS-5081-156-3-MSz/13), nie ma obowiązku oskładkowania niepełnoletnich uczestników stażu finansowego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W odniesieniu do nich brakuje przesłanek do obejmowania ubezpieczeniami społecznymi z tytułu pobierania stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące. Tak więc mamy tutaj do czynienia z nieczęstym w polskim systemie ubezpieczeń przypadkiem, gdy wiek uczestnika stażu jest jedyną przesłanką, która decyduje o istnieniu bądź nie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.