Obowiązki pracodawcy po śmierci pracownika

Stosunek pracy, niezależnie od podstawy jego nawiązania (czyli nieważne, czy jest to umowa o pracę, powołanie lub mianowanie), wygasa ?z dniem śmierci pracownika. Tym samym wiążący dotąd strony stosunek pracy przestaje istnieć. Pracodawca musi dokonać wszystkich tych czynności, które normalnie wiążą się z rozwiązaniem umowy. Chodzi więc o wystawienie świadectwa pracy ?i wydanie go uprawnionej osobie oraz wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, jeśli taki przysługiwał etatowcowi. Ponadto wypłaca jego pensję oraz odprawę pośmiertną.

Kto dostanie

Osobami uprawnionymi do świadczeń majątkowych, wynikających z zatrudnienia zmarłego, są zasadniczo: jego małżonek oraz inne osoby spełniające warunki do uzyskania renty rodzinnej zgodnie z przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osoby te mają prawo do tych świadczeń w równych częściach. Natomiast jeśli takich uprawnionych nie ma, prawa majątkowe wchodzą w skład spadku po zmarłym (art. 631 § 2 k.p.).

Najczęściej zatem świadczenia pieniężne wynikające ze stosunku pracy zmarłego otrzymują najbliżsi członkowie jego rodziny. Przy czym prawo małżonka zmarłego etatowca nie zależy od tego, czy ma on uprawnienia do renty rodzinnej po zmarłym. Decydujące jest tu pozostawanie ?w związku małżeńskim. Natomiast przywileje innych członków rodziny zmarłego zależą od uprawnienia do renty rodzinnej z FUS. ?O prawie do niej decydują organy ZUS i dlatego w razie wątpliwości, czy poszczególnym osobom ona przysługuje, pracodawcy mogą wstrzymać się z wypłatą świadczeń dopóty, dopóki nie zostaną im przedstawione odpowiednie decyzje, stwierdzające te uprawnienia.

Jeżeli po pracowniku w ogóle nie ma osób wskazanych w art. 631 § 2 k.p. (tak może być np. gdy umiera młody pracownik, który nie założył jeszcze własnej rodziny i którego rodzice nie uzyskali prawa do renty rodzinnej), wtedy świadczenia te należy wypłacić jego spadkobiercom ustalonym przez sąd lub notariusza.

Pieniądze za urlop

Te zasady w pełni stosuje się także przy wypłacie ekwiwalentu za niewykorzystany w naturze urlop wypoczynkowy. Przy czym należy tu stosować art. 1551 k.p. określający proporcjonalny wymiar urlopu, a w szczególności § 1 pkt 1 tego przepisu. W myśl niego etatowcowi, którego stosunek pracy ustał w ciągu roku, przysługuje u dotychczasowego pracodawcy urlop proporcjonalny do przepracowanego u niego okresu ?w roku ustania stosunku pracy, chyba przed jego ustaniem pracownik wykorzystał już urlop w przysługującym lub wyższym wymiarze. Rodzina zmarłego powinna więc dostać ekwiwalent za niewykorzystane dni urlopu. Ich liczbę określa się proporcjonalnie do daty jego śmierci oraz jego stażu pracy, który również wpływa na wymiar wakacji.

Jak obliczać to świadczenie, określa rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. ?w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania ?i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.).

Odprawa pośmiertna

Pracodawca powinien ją wypłacić małżonkowi oraz innym członkom rodziny uprawnionym do uzyskania renty rodzinnej. Jest to zamknięty krąg. Gdy takich osób nie ma, pracodawca po prostu nie wypłaca tej odprawy. Świadczenie to przysługuje członkom rodziny pracownika, gdy zmarł on w czasie trwania stosunku pracy lub pobierania po rozwiązaniu stosunku pracy zasiłku z racji niezdolności do pracy wskutek choroby.

Wysokość odprawy zależy od zakładowego stażu pracy. W myśl bowiem art. 93 § 2 k.p. jej wysokość określa się ?w stosunku do okresu zatrudnienia u pracodawcy. Jest równa jednomiesięcznemu wynagrodzeniu, gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, 3-miesięcznemu wynagrodzeniu, jeśli był na etacie co najmniej 10 lat, oraz 6-miesięcznemu, gdy był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Autor ?jest sędzią Sądu Okręgowego ?w Kielcach

O czym pamiętać

- ?odprawę pośmiertną wypłaca się ?w częściach równych uprawnionym członkom rodziny zmarłego

- ?przy jej obliczaniu stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop

- ?odprawa nie przysługuje rodzinie, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika ?na życie, a odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela jest nie niższe ?niż odprawa pośmiertna wynikająca ?z kodeksu pracy

- ?na wniosek członka rodziny zmarłego, ?a także innej osoby będącej jego spadkobiercą wydaje się im jego świadectwo pracy

Czego unikać

- ?żądania od małżonka zmarłego pracownika decyzji o przyznaniu renty rodzinnej, gdy domaga się on wypłaty świadczeń pieniężnych

- ?odmowy wypłaty odprawy pośmiertnej, gdy były pracownik zmarł w czasie pobierania zasiłku chorobowego

- ?odmowy wypłaty nagrody jubileuszowej następcom zmarłego, gdy nagroda ta stała się wymagalna przed jego śmiercią

- ?zaniedbywania złożenia do akt osobowych świadectwa pracy zmarłego