Przyjęcie wypowiedzenia nie wyklucza zaskarżenia do sądu

- Wręczyliśmy pracownikowi wypowiedzenie zmieniające, a on w wyznaczonym terminie nie złożył oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków. Jednocześnie skierował pozew do sądu pracy. Czy z upływem okresu wymówienia umowa o pracę rozwiąże się? – pyta czytelnik.

Nie.

Po zakończeniu wypowiedzenia pracownik dalej pracuje, ale już na nowych warunkach. Dopiero wyrok sądu może zmienić tę sytuację.

Wniesienie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy nie jest równoznaczne z odmową przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków. Jego oświadczenie w tej sprawie musi być skierowane do pracodawcy i powinno być złożone przed upływem połowy okresu wypowiedzenia. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 13 marca 1997 r. (I PKN 41/97).

Z pouczeniem

Na podstawie art. 42 k.p. wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano nowe zasady na piśmie. Jeśli ten odmówi ich przyjęcia, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wymówienia. Jeżeli przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych zasad, uważa się, że zgodził się na nie. Pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. Gdy go zabraknie, podwładny może do końca okresu wymówienia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków.

Po złożeniu wypowiedzenia zmieniającego pracownik może nie zgodzić się z nowymi warunkami – te z zasady są mniej korzystne od poprzednich. Jeśli w wyznaczonym terminie, tj. przed upływem połowy okresu wymówienia, odmawia przyjęcia modyfikacji, wtedy angaż rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia. Nie wyklucza to jednak odwołania się do sądu pracy. Niewykluczone, że w takiej sytuacji pracownik będzie pozostawał przez kilka lub kilkanaście miesięcy bez pracy. Tymczasem odszkodowanie za ten okres jest ograniczone. Temu, kto podjął pracę w wyniku przywrócenia do niej, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez zajęcia, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za miesiąc.

Jaka reakcja, taki skutek

Dlatego dla podwładnego, który chce utrzymać posadę, lepszym rozwiązaniem jest nie składać oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy, a jednocześnie skierować sprawę do sądu. Wtedy po upływie wymówienia zaczyna pracować na nowych warunkach, przy czym ma szansę powrotu do poprzednich zasad zatrudnienia, jeśli tak rozstrzygnie sąd.

Pracodawca, który nie otrzymał oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia, choć podwładny zaskarżył tę decyzję do sądu, ma obowiązek go dalej zatrudniać. Jeśli z upływem okresu wypowiedzenia nie pozwoli wykonywać zadań, podwładnemu służy powództwo o dopuszczenie do pracy. W tym wypadku szef będzie musiał wypłacić mu odszkodowanie za cały okres pozostawania bez zajęcia. Taki krok jest więc nieopłacalny.

Oddzielne dokumenty

Z zasady odmowa przyjęcia nowych warunków pracy i pozew to oddzielne dokumenty. Tak powinno być, gdyż ten pierwszy kieruje się do pracodawcy, a drugi do sądu.

Jak jednak ma postąpić szef, gdy nie dostaje oświadczenia, a odmowę przyjęcia nowych zasad współpracy podwładny wyraził w odwołaniu do sądu? Uważam, że wtedy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia, jeśli pracodawca otrzymał pozew jeszcze przed upływem połowy okresu wypowiedzenia. Potwierdził to SN w wyroku z 2 marca 1984 r. (I PRN 16/84). Stwierdził, że oświadczenie pracownika o odmowie przyjęcia zaproponowanych mu nowych warunków pracy lub płacy, w rozumieniu art. 42 k.p., jest czynnością prawną wywołującą skutki materialnoprawne. Żaden jednak przepis nie przeszkadza połączyć takiego oświadczenia z czynnością procesową, jaką jest odwołanie pracownika od wypowiedzenia, i dokonać obu czynności w jednym piśmie. Oświadczenie takie wywoła skutek prawny przewidziany w art. 42 § 3 zdanie 2 k.p., jeżeli dojdzie do zakładu przed upływem połowy okresu wymówienia.

W jakiej formie

Oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy zatrudniony może wyrazić w dowolny sposób. Kodeks pracy nie wymaga tu formy pisemnej, w przeciwieństwie do oświadczenia pracodawcy o wypowiedzeniu zmieniającym. Zgodnie z art. 30 § 3 k.p. oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Jednak do oświadczenia pracownika o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków z art. 42 § 3 k.p. stosuje się – z mocy art. 300 k.p. – ogólną zasadę z art. 60 kodeksu cywilnego (z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej), że oświadczenie woli może być wyrażone w dowolnej formie (zob. wyrok SN z 4 października 1979 r., I PRN 117/79).

Autor jest adwokatem, współpracuje z Kancelarią Prawniczą C.L. Jezierski Sp. j. w Warszawie