Urlop nie zmienia sytuacji

- Czy mogę zawiesić działalność gospodarczą, jeżeli zatrudniam pracownika, który obecnie przebywa na urlopie wychowawczym?

Jedną z przesłanek dotyczących skutecznego zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej w oparciu o przepisy ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (DzU z 2010 r. nr 220, poz. 1447, z późn. zm.; dalej: ustawa s.d.g.) jest niezatrudnianie pracowników (art. 14a ust. 1 tej ustawy).

Fakt zatrudniania pracownika w ramach stosunku pracy stanowi przesłankę negatywną dla dopuszczalności zawieszenia wykonywania działalności. Oznacza to, że nawet zatrudnianie przez przedsiębiorcę pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym, urlopie macierzyńskim czy urlopie bezpłatnym jest przeszkodą do zawieszenia wykonywania działalności przez przedsiębiorcę.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zatrudniającego pracowników jest nieważne.

Kiedy zakład zaczął działać

- W jaki sposób można ustalić moment faktycznego rozpoczęcia działalności gospodarczej?

Podstawowe obowiązki przedsiębiorcy związane z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej określone zostały w ustawie s.d.g. Niemniej jednak szereg obowiązków przedsiębiorców określono w ustawach szczegółowych, które m.in. niejednokrotnie doprecyzowują przepisy ustawy s.d.g. w zakresie swojej regulacji.

Przepisy ogólne ustawy s.d.g. nie definiują terminu „(faktyczne) rozpoczęcie wykonywania działalności gospodarczej". Przepis art. 14 ust. 1 ustawy s.d.g. określa, kiedy przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą, nie określając przy tym przesłanek faktycznych pozwalających na uznanie, że działalność jest wykonywana.

Zgodnie z bogatym i jednolitym orzecznictwem sądowym, przepis ten ma charakter informacyjny, a sam fakt figurowania przedsiębiorcy w odpowiedniej ewidencji czy rejestrze nie przesądza jeszcze o wykonywaniu przez niego działalności gospodarczej.

Dodatkowo „data rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej" podlega wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. 25 ust. 1 pkt 7 ustawy) i korzysta z domniemania prawdziwości na podstawie przepisu art. 33 ustawy. Wpisana data jest deklaracją przedsiębiorcy, który ponosi odpowiedzialność za jej zgodność ze stanem faktycznym.

Na gruncie przepisów ustawy s.d.g., o „rozpoczęciu" wykonywania działalności gospodarczej można mówić jedynie w kontekście konkretnej działalności, np. regulowanej (art. 67 ust. 2) czy też w formie oddziału przedsiębiorcy zagranicznego (art. 88 ustawy).

Reasumując, analiza przepisów ustawy s.d.g. wskazuje, że nie można wskazać definicji terminu „faktyczne rozpoczęcie wykonywania działalności gospodarczej", gdyż regulacja ta taką konstrukcją w ogóle się nie posługuje. Nie wyklucza to jednak uznawania przez przepisy szczególne (np. podatkowe, ubezpieczeniowe itp.) określonych czynności przedsiębiorcy za przejaw wykonywania działalności gospodarczej w ich rozumieniu.

Należy mieć tu na uwadze przede wszystkim następujące przepisy: art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), art. 7 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (DzU nr 144, poz. 930 z późn.zm.) oraz art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).

W przypadku wątpliwości w konkretnym stanie faktycznym i prawnym, wyjaśnień powinien udzielić organ właściwy (urząd skarbowy czy ZUS).

Do dwóch lat przerwy

- Na jak długo mogę zaprzestać prowadzenia działalności gospodarczej? Czy muszę składać wniosek w takiej sprawie?

Granice okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej określone zostały w art. 14a ust. 1 ustawy s.d.g. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku – art. 14a ust. 6 s.d.g.

Co do zasady przedsiębiorca niezatrudniający pracowników nie może zawiesić wykonywania działalności na okres krótszy niż 30 dni ani kontynuować okresu zawieszenia po upływie maksymalnego okresu 24 miesięcy.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 i 2 s.d.g. przedsiębiorca zawieszający albo wznawiający wykonywanie działalności gospodarczej składa wniosek o zmianę wpisu. Wniosek o zmianę wpisu w przedmiocie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej zawiera dane wymienione w art. 25 ust. 1 pkt 1-3, 5 i 10 oraz oświadczenie o niezatrudnianiu pracowników.

Przedsiębiorcą jest każda osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu zarobkową działalność handlową czy usługową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły

Należy zauważyć, że prawo do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej jest uprawnieniem przedsiębiorcy.

Jego wykonywanie wymaga złożenia przez przedsiębiorcę dwóch wniosków:

- wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz

- wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca składa wniosek do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a przedsiębiorca podlegający obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego – właściwemu sądowi rejestrowemu.

Zatem zarówno zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, jak i jego wznowienie następuje na wniosek przedsiębiorcy.

Czy zostanę przedsiębiorcą

- Jaki jest, w myśl przepisów, zakres definicji działalności gospodarczej?

Ustawa s.d.g. określiła, kogo uznaje się za przedsiębiorcę w rozumieniu jej przepisów. Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy s.d.g. jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Za przedsiębiorców, zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy s.d.g., uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Definicję „działalności gospodarczej" zawiera natomiast art. 2 ustawy s.d.g., zgodnie z którym działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Spełnianie łącznie przesłanek z art. 4 i art. 2 ustawy s.d.g. pozwala uznać podmiot za przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą.

W świetle tej ustawy przedsiębiorcą jest zatem m.in. każda osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu zarobkową działalność handlową czy usługową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły.

Opisana w liście działalność polegająca na opracowaniu stałej oferty handlowej (zamieszczanie ogłoszeń, posługiwanie się wizytówką) z zamiarem regularnego świadczenia usług i sprzedaży towarów (a konkretnie zdjęć), spełnia wszystkie ustawowe kryteria uznania jej za wykonywanie działalności gospodarczej. W związku z tym osoba fizyczna zamierzająca wykonywać taką działalność zobowiązana jest uzyskać wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, podlegać ona będzie innym obowiązkom ciążącym na przedsiębiorcach (m.in. podatkowym czy ubezpieczeniom społecznym).

Czy mogę wziąć udział w kursie języka angielskiego

- Jestem nauczycielką na rocznym urlopie dla poratowania zdrowia. Prowadziłam działalność gospodarczą, którą zawiesiłam na okres urlopu. Mam możliwość skorzystania z udziału w kursie języka angielskiego, który jest finansowany ze środków UE w formie pomocy dla firm (de minimis). Mogę z tego skorzystać, pomimo że mam zawieszoną działalność. Jednak obawiam się, czy to jest dozwolone w czasie urlopu. Jest to bowiem pewnego rodzaju dochód (koszt pomocy 3500 zł). Czy nie będę miała problemów?

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, na gruncie przepisów ustawy s.d.g., przedsiębiorca ma prawo osiągać przychody finansowe (art. 14a ust. 4 pkt 6 ustawa s.d.g.).

Odrębną kwestią pozostaje tematyka urlopu dla poratowania zdrowia dla nauczycieli, która jest poza właściwością ministra gospodarki. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 73 ust. 3 i 5 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych.

W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej. W przypadku stwierdzenia, że w okresie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel podejmuje inny stosunek pracy lub inną działalność zarobkową, dyrektor szkoły odwołuje nauczyciela z urlopu, określając termin, w którym nauczyciel obowiązany jest do powrotu do pracy. Właściwym w kwestii interpretacji przepisów Karty nauczyciela jest minister edukacji narodowej.

Podsumowując, z punktu widzenia przepisów ustawy s.d.g. nie ma przeszkód do podjęcia tego rodzaju szkolenia.

Na pytania odpowiadał Departament Doskonalenia Regulacji Gospodarczych Ministerstwa Gospodarki