Wysokość świadczeń chorobowych zależy od przychodów osób ubezpieczonych. Młodocianym w okresie nauki zawodu oblicza się zasiłki w sposób właściwy dla pracowników. Z tą jednak różnicą, że w stosunku do osób zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego (uczniów) nie stosuje się gwarancji minimalnej podstawy wymiaru świadczeń. Wynika to z faktu, że nie mają oni zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę.

- Od września 2011 r. zatrudniamy ucznia drugiej klasy szkoły zawodowej jako pracownika młodocianego w celu nauki zawodu. Wypłacamy mu pensję w najniższej stawce obowiązującej uczniów w pierwszej, a następnie w drugiej klasie. Od 8 lutego do 31 marca br. pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim. Czy ma on prawo do wynagrodzenia chorobowego? Czy w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych należy uwzględnić tylko wynagrodzenie w drugim roku? Czy podstawę wymiaru chorobowego należy podnieść do minimalnego wynagrodzenia?

– pyta czytelniczka.

Pracownik młodociany, podobnie jak pozostałe osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Wynagrodzenie chorobowe finansowane ze środków pracodawcy przysługuje uczniowi niezdolnemu do pracy z powodu choroby za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym. Od 34. dnia choroby w danym roku kalendarzowym przysługuje mu zasiłek chorobowy. Młodociany zachowuje prawo do tych świadczeń także w czasie wakacji letnich i zimowych.

Pracownicze reguły

Do młodocianych stosuje się przepisy ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa). Zgodnie z jej art. 4 ust. 1 pkt 1, aby pracownik uzyskał prawo do wynagrodzenia za czas choroby, musi posiadać niezbędny 30-dniowy nieprzerwany okres ubezpieczenia chorobowego. Ten tzw. okres wyczekiwania nie jest wymagany, gdy powodem niedyspozycji zdrowotnej ucznia był wypadek w pracy, w drodze do pracy lub z pracy, a także do nabycia prawa do świadczeń z tytułu macierzyństwa.

Jak wskazuje art. 11 ust. 4 i 5 ustawy zasiłkowej, świadczenie chorobowe przysługuje za każdy dzień objęty zwolnieniem lekarskim – nawet jeżeli uczeń wykonuje pracę tylko w niektóre dni tygodnia – w wysokości 1/30 podstawy wymiaru ustalanej na zasadach obowiązujących pracowników.

Symboliczna pensja

Dla pracujących młodocianych ustalono obowiązujące w okresie nauki zawodu stawki najniższego wynagrodzenia. Zmienia się ono co kwartał i zależy od roku nauki takiej osoby. Kwoty te ustala się procentowo od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z poprzedniego kwartału.

Nowe obowiązują od pierwszego dnia miesiąca następującego po tym, jak tę średnią płacę ogłosi Prezes GUS. Tak wynika z rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (DzU nr 60, poz. 278 ze zm.). Najniższe wynagrodzenie wynosi obecnie.

Jednocześnie stawki te stanowią minimalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracujących młodocianych. To z kolei oznacza, że to te kwoty stanowią podstawę do ustalenia wysokości świadczeń za czas choroby lub z tytułu macierzyństwa.

Właściwa średnia

Artykuł 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej wskazuje, że w celu obliczenia podstawy wymiaru świadczenia chorobowego należy brać pod uwagę wynagrodzenie wypłacone pracownikowi młodocianemu za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten, w którym uczeń zachorował. Jeżeli był zatrudniony krócej, średnią należy ustalić z pensji za przepracowane pełne miesiące kalendarzowe.

Przez wynagrodzenie należy tu rozumieć przychód młodocianego, stanowiący podstawę wymiaru składek na jego ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, które z tego przychodu potrącił pracodawca (tj. 13,71 proc.).

Najczęściej uczniowie opłacani są według najniższych stawek. Tym samym pracodawcy odprowadzają za nich minimalne składki, a co za tym idzie – przysługują im najniższe świadczenia. Podstawa wymiaru świadczeń chorobowych pracowników młodocianych jest więc zwykle znacznie niższa od najniższej podstawy, która obowiązuje „normalnych" pracowników.

Do młodocianych nie stosuje się bowiem art. 45 ustawy zasiłkowej, który gwarantuje pracownikom zasiłek od podstawy nie niższej niż najniższa (liczona odpowiednio od 100 proc. minimalnej płacy lub jej 80 proc. – w pierwszym roku zatrudnienia). Wynika to z faktu, że do pracowników zatrudnionych w celu nauki zawodu nie ma zastosowania ustawa z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.).

Kwota do wypłaty

Uczeń drugiej klasy szkoły zawodowej, o którego pyta czytelnik, jest zatrudniony od września 2011 r. Z tego tytułu otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie obowiązujące pracowników młodocianych. Od 8 lutego do 31 marca br. jest na zwolnieniu lekarskim. Za pierwsze 33 dni ma prawo do wynagrodzenia chorobowego (od 8 lutego do 12 marca), a od 13 marca – do zasiłku.

Podstawę wymiaru tych świadczeń stanowić będzie średnie miesięczne wynagrodzenie ucznia za 12 miesięcy przed zachorowaniem, tj. od lutego 2012 r. do stycznia 2013 r. Zatem trzeba uwzględnić wynagrodzenia z pierwszego i drugiego roku nauki w wysokości pomniejszonej o odliczone składki społeczne finansowane przez ucznia (13,71 proc.).

Aby ustalić wysokość świadczeń chorobowych dla pracownika, należy obliczyć:

- podstawę jego wymiaru za poszczególne miesiące:

– za luty 2012 r. (I rok nauki):

136,64 zł – 18,73 zł (13,71 proc.) = 117,91 zł

– od marca do maja 2012 r. (I rok nauki) po:

143,47 zł – 19,67 zł (13,71 proc.) = 123,80 zł

– od czerwca do sierpnia 2012 r. (I rok nauki) po:

145,84 zł – 19,99 zł (13,71 proc.) = 125,85 zł

– od września do listopada 2012 r. (II rok nauki) po:

174,84 zł – 23,97 zł (13,71 proc.) = 150,87 zł

- od grudnia 2012 r. do stycznia 2013 r. (II rok nauki) po:

175,51 zł – 24,06 zł (13,71 proc.) = 151,45 zł

- średnią pensję z 12 miesięcy:

[(117,91 zł) + (123,80 zł x 3) + (125,85 zł x 3) + (150,87 zł x 3) + (151,45 zł x 2)] : 12 m-cy = 1622,37 zł

1622,37 zł : 12 = 135,20 zł

- stawkę dzienną wynagrodzenia/zasiłku chorobowego:

135,20 zł x 80 proc = 108,16 zł

108,16 zł : 30 dni = 3,61 zł. -