- Nie korzystamy z usług zewnętrznych firm transportowych i kurierskich – mamy własnych pracowników – kierowców. W załączniku do regulaminu pracy, w tabeli norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego dla zatrudnionych na stanowisku kierowca, przewidziano, że mają oni prawo raz na sześć miesięcy do okularów przeciwsłonecznych. Dwie osoby z wadami wzroku wnioskują o szkła korygujące z fotochromami zamiast okularów przeciwsłonecznych. Czy musimy je im zapewnić jako środki ochrony indywidualnej? –

pyta czytelnik.

Art. 237

6

§ 1

kodeksu pracy

nakłada na pracodawcę obowiązek dostarczenia pracownikowi nieodpłatnie środków ochrony indywidualnej osłaniających go przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku. Nie można dopuścić podwładnego do pracy bez środków ochrony indywidualnej, przewidzianych na danym stanowisku (art. 237

9

k.p.).

Ich definicję podaje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm., dalej rozporządzenie w sprawie bhp).

Rolą pracodawcy jest wybór środków ochrony indywidualnej i precyzyjne określenie w przepisach wewnątrzzakładowych, jakie należy stosować na stanowiskach pracy. Te, których użycie na tych posadach jest niezbędne, ustala szef po konsultacji z pracownikami (art. 237

8

i art. 237

11a

k.p.).

Trzeba je dostarczyć zatrudnionym nieodpłatnie. Obowiązek ten dotyczy zarówno pracowników, jak i np. zleceniodawców – im bowiem także trzeba zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Niebezpieczne promienie

Promieniowanie słoneczne zalicza się do zagrożeń występujących w środowisku pracy u wykonujących zadania na otwartej przestrzeni oraz u kierujących różnymi pojazdami mechanicznymi. Jeżeli z oceny ryzyka zawodowego u kierowcy wynika, że jednym ze sposobów jego zmniejszania jest stosowanie okularów przeciwsłonecznych, to szef powinien wyposażyć go w takie okulary jako środek ochrony indywidualnej. Przed tym promieniowaniem oraz zbyt jasnym światłem słońca chronią okulary z odpowiednimi filtrami ultrafioletowymi (UV).

Dobór szkieł zależy od indywidualnej wrażliwości na blask. Środki ochrony indywidualnej stosuje się tam, gdzie nie można zagwarantować bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przez odpowiednie rozwiązania architektoniczne bądź organizacyjne albo przez stosowanie ochron zbiorowych. Mają przeciwdziałać skutkom zagrożeń występujących na stanowiskach pracy.

Okulary na liście

Wśród środków ochrony twarzy i oczu załącznik do rozporządzenia w sprawie bhp wymienia okulary. Należy je stosować podczas prac, przy których twarz lub oczy pracowników są narażone na urazy albo podrażnienia w wyniku działania czynników niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia. Okulary przeciwsłoneczne, które pozwolą kierowcom zminimalizować olśnienie słoneczne (zagrożenie wypadkiem), spełniają tę funkcję. Należy je zatem zaliczyć do środków ochrony indywidualnej.

Przy doborze i zakupie szkieł przeciwsłonecznych dla szoferów stosuje się przepisy rozdziału IX działu X kodeksu pracy i załącznika nr 2 do rozporządzenia w sprawie bhp „Szczegółowe zasady stosowania środków ochrony indywidualnej”.

Okulary przeciwsłoneczne należą do środków ochrony indywidualnej powszechnego użytku, które chronią przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (olśnieniem słonecznym). Jeżeli podczas jazdy kierowca używa szkieł korygujących wzrok, to aby ustrzec go przed słońcem, należałoby dofinansować mu wzbogacenie okularów o właściwości przeciwsłoneczne – w zakresie wyposażenia w środki ochrony indywidualnej. Chodzi np. o specjalne nakładki przyciemniające na prywatne okulary korekcyjne.

Korekcyjne dla wybranych

Jeśli przepisy firmowe stanowią, że zatrudnieni jako kierowcy mają prawo do okularów przeciwsłonecznych dwa razy w roku, to nie oznacza, że kierujący z wadą wzroku i na co dzień używający szkieł korekcyjnych na tej podstawie wymusi na szefie nowe soczewki wzbogacone o fotochromy, antyrefleks i inne filtry. Krótkowidz nie może się domagać ani tak doposażonych szkieł, ani dofinansowania na ten cel z firmowej kasy. Chyba że taką możliwość wprost przewidują wewnętrzne regulacje.

A to dlatego, że te korekcyjne okulary pracodawca musi zapewnić zgodnie z zaleceniami lekarza, jeżeli „wykaże potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego”. Tak stanowi § 8 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973, dalej rozporządzenie o monitorach).

Jednak jego § 3 pkt 3 wyłącza stosowanie tej regulacji do systemu przenośnego nieprzeznaczonego do użytkowania na danym stanowisku. Chodzi o urządzenia wyposażone w wyświetlacze ciekłokrystaliczne, czyli m.in. laptopy. Nie obejmuje to także kalkulatorów ani kas rejestrujących czy innych urządzeń z małymi ekranami (np. nawigacja samochodowa).

Uprawnienie to dotyczy osób, których stanowiska wyposażono w monitory ekranowe i inne niezbędne elementy, np. stół, krzesło, klawiaturę, zgodnie z § 2 pkt 2 rozporządzenia, które pracują na nim co najmniej przez połowę swojej dniówki. To kolejne zawężenie kręgu uprawnionych do skorzystania z firmowej refundacji szkieł wskazane w § 2 pkt 4 rozporządzenia o monitorach.

Jaka definicja

Zgodnie z § 2 pkt 9 rozporządzenia w sprawie BHP do środków ochrony indywidualnej należą wszelkie noszone lub trzymane przez pracownika akcesoria i dodatki, aby ustrzec go przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się jednak:

- zwykłej odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,

- środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, policję i inne służby utrzymania porządku publicznego,

- wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze,

- środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (DzU z 2005 r. nr 108, poz. 908 ze zm.),

- wyposażenia sportowego,

- środków służących do samoobrony lub odstraszania,

- przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego.