Zasada ta ma zastosowanie, na mocy ordynacji podatkowej (dalej op), do wspólników:
- spółki cywilnej oraz
- osobowych spółek handlowych, czyli jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej.
Przy czym w przypadku spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej odpowiedzialność poniesie tylko komplementariusz (komandytariusz i akcjonariusz będzie z niej zwolniony).
Co mówi przepis
Wynika to z art. 115 § 1 op, który mówi, że wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki.
Regulacja ta jest spójna z przepisami kodeksu spółek handlowych (dalej k.s.h.), zgodnie z którymi w przypadku spółki komandytowej za jej zobowiązania wobec wierzycieli przynajmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (i jest to właśnie komplementariusz), zaś odpowiedzialność przynajmniej jednego wspólnika jest ograniczona (dotyczy to komandytariusza).
Podobnie za zobowiązania spółki komandytowo-akcyjnej wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden będący akcjonariuszem nie odpowiada w ogóle.
Regulacji kodeksowych nie stosujemy
Warto przy tym zaznaczyć, ze w myśl k.s.h., w przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki komandytowej, odpowiada on wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (art. 104 § 4). Taki sam skutek wywoła – w myśl art. 127 § 4 k.s.h. – zamieszczenie w firmie spółki komandytowo-akcyjnej nazwiska lub firmy akcjonariusza.
Zasady te nie dotyczą jednak odpowiedzialności podatkowej. To dlatego, że op, a konkretnie jej art. 115, nie przewidują takiej możliwości. Skoro zatem nie ma wyraźnego przepisu przewidującego taką odpowiedzialność, nie można stosować w podatkach reguł przewidzianych w k.s.h. (zob. komentarz do Ordynacji podatkowej pod red. Henryka Dzwonkowskiego, Wydawnictwo C.H. Beck 2008, s. 629).
Ważne, kiedy powstał dług
Zasada, w myśl której wspólnik odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki, stosowana jest również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem. Potwierdza to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 15 lipca 2008 r. (III SA/Gl 263/08).
Przykład
Jeśli powstała zaległość w podatku od środków transportowych za 2010 r., a wspólnik odszedł ze spółki w 2009 r., to nie będzie za nią odpowiadał. Ale jeśli opuścił spółkę w 2011 r., to za tę zaległość już odpowie.
Podobnie jest z zaległościami wymienionymi w art. 52 op. Za nie wspólnik również poniesie odpowiedzialność, jeśli powstały w czasie, gdy był w spółce. Dotyczy to:
- nadpłaty (jeśli została wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy zwrócił ją lub zaliczył na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych),
- zwrotu podatku (jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy),
- wynagrodzenia płatników lub inkasentów pobranego nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej,
- oprocentowania nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwróconych lub zaliczonych na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
Sam fakt bycia wspólnikiem spółki w danym okresie może być wykazany wszelkimi dowodami w postaci np. umów, wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego czy też bezpośredniej informacji sądu rejestrowego. Zwrócił na to uwagę WSA w Gliwicach w wyroku z 13 kwietnia 2011 r. (III SA/Gl 1793/10).
Nawet po rozwiązaniu
Przepisy przewidują odpowiedzialność również za zobowiązania podatkowe powstałe – na podstawie odrębnych przepisów – po rozwiązaniu spółki. Ponoszą ją osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki.
Dotyczy to zobowiązań z tytułu VAT. Na mocy art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej.
W tym przypadku osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki odpowiadają już nie tylko za zaległości, ale również za zobowiązania podatkowe.