Taka zasada wynika z art. 116 § 2 ordynacji podatkowej (op). Przepis ten mówi, że osoby zasiadające w zarządzie spółki kapitałowej odpowiadają za zaległości wymienione w art. 52 op powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. Wydawałoby się, że zasady te są dość jasne. Czasem jednak budzą wątpliwości.

Problemy pojawiają się, gdy spółka rozlicza stratę z lat poprzednich, która została wykazana w latach, gdy inne osoby zasiadały w zarządzie. Sytuacją taką zajmowała się Izba Skarbowa w Katowicach  w interpretacji z 25 marca 2010 r. (IBPBII/2/415--1288/09/ AK).

Pytanie zadała osoba, której zaproponowano objęcie funkcji prezesa zarządu w spółce z o.o. Powzięła ona jednak wątpliwość co do zakresu odpowiedzialności. To dlatego, że w okresie, gdy będzie zasiadać we władzach spółki, prawdopodobnie będą rozliczane straty z lat ubiegłych.

Wnioskodawczyni chciała wiedzieć, jakie będą konsekwencje ewentualnego określenia przez organ podatkowy niższej wysokości tych strat (co spowoduje, że zbyt wysoka kwota zostanie odliczona w zeznaniu sporządzanym, gdy wnioskodawczyni będzie członkiem zarządu)?

Jej zdaniem nie może ponosić odpowiedzialności za takie zaległości podatkowe. To dlatego, że żaden przepis nie nakazuje członkom zarządów weryfikowania zeznań podatkowych złożonych za wcześniejsze lata.

Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Wyjaśniła, że „w przypadku odliczenia od dochodu, ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, straty z lat ubiegłych, obniżeniu ulegnie podstawa obliczenia podatku.

Oznacza to, że uwzględnienie przez wnioskodawczynię, działającą jako prezes zarządu, w rozliczeniu podatkowym spółki za 2009 r. straty z lat ubiegłych będzie miało bezpośredni wpływ na wysokość podstawy obliczenia podatku za okres, w którym wnioskodawczyni pełnić będzie funkcję członka zarządu spółki.

Tym samym, jeśli organ podatkowy określi w drodze decyzji inną (niższą) wysokość strat z lat ubiegłych (które zostały uwzględnione w rozliczeniu podatku za 2009 rok) i w wyniku tego powstanie zaległość podatkowa za 2009 r., to wnioskodawczyni jako członek zarządu spółki będzie odpowiadać za tę zaległość powstałą w czasie pełnienia przez nią obowiązków członka zarządu”.

Izba zaznaczyła, że odpowiedzialności można uniknąć wykazując, w toku prowadzonego postępowania, istnienie przesłanek wyłączających odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki (wskazanych w art. 116 § 1 op)

Ta sama wnioskodawczyni zadała też pytanie o odpowiedzialność za zaległości w VAT. Chciała poznać konsekwencje uwzględnienia kwoty podatku „do przeniesienia” z deklaracji sporządzonych w czasie zasiadania w zarządzie innych osób. Zapytała, co będzie, jeśli kwoty te okażą się zawyżone. Według niej nie może odpowiadać za konsekwencje takiego błędu, bo nie ma obowiązku sprawdzać rozliczeń za poprzednie lata.

Izba Skarbowa w Katowicach w odpowiedzi z 23 marca 2010 r. (IBPP1/443-1327/09/AZb)

także to stanowisko uznała za nieprawidłowe.

Wskazała, że z samej konstrukcji deklaracji wynika, iż kwota nadwyżki z formularza za poprzedni okres rozliczeniowy zwiększa łączną kwotę podatku naliczonego do odliczenia za dany okres, obniżając tym samym kwotę podatku należnego, oraz wpływając w ostatecznym rozrachunku na wysokość zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu.

Podkreśliła, że „uwzględnienie przez wnioskodawcę, działającego jako prezes zarządu, kwoty «do przeniesienia» wynikającej z deklaracji VAT-7 za poprzedni okres rozliczeniowy (nawet jeśli poprzednie deklaracje sporządzone zostały przez członków wcześniejszego zarządu spółki), ma bezpośredni wpływ na obliczenie wysokości kwoty zobowiązania lub też kwoty zwrotu (czy też kwoty do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy) za dany okres rozliczeniowy, odnośnie do którego sporządzana jest deklaracja dla podatku od towarów i usług, a zatem za okres, w którym wnioskodawca pełni już funkcję członka zarządu. (…) jeśli po zaprzestaniu pełnienia przez wnioskodawcę funkcji prezesa zarządu (członka zarządu) organ podatkowy dokona określenia kwoty podatku naliczonego do przeniesienia na następne okresy rozliczeniowe w wysokości niższej od wykazanych w deklaracjach, a kolejny zarząd nie doprowadzi do korekty deklaracji i zapłaty podatku, wnioskodawca będzie odpowiadać za zaległości podatkowe spółki z o.o. na zasadzie określonej w art. 116 op”.

Co mówią przepisy ordynacji podatkowej

Art. 116. § 1. Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu,

oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

§ 3. W przypadku gdy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółka akcyjna w organizacji nie posiada zarządu, za zaległości podatkowe spółki odpowiada jej pełnomocnik albo odpowiadają wspólnicy, jeżeli pełnomocnik nie został powołany. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.

§ 4. Przepisy § 1 – 3 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.

Co jest zaległością podatkową

Zgodnie z art. 52 § 1 op na równi z zaległością podatkową traktuje się także:

-nadpłatę, jeżeli w zeznaniu lub w deklaracji, o których mowa w art. 73 § 2 , została wykazana nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych,

-zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, iż nie nastąpiło to z jego winy,

-wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej,

-oprocentowanie nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwrócone lub zaliczone na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.