Art. 19 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm., dalej ustawa o rehabilitacji) przyznaje osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności dodatkowe 10 dni roboczych urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym.
Jednak pierwsze ekstrawakacje zyskuje ona dopiero po przepracowaniu roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Resort pracy przypomina jeszcze, że ani ustawa o rehabilitacji, ani przepisy kodeksu pracy, do których ustawa o rehabilitacji odsyła w sprawach w niej nieuregulowanych, nie uzależniają prawa do urlopu wypoczynkowego od wniosku osoby uprawnionej do urlopu.
Po nowelizacji
Pewne zamieszanie u pracodawców wywołała w połowie ubiegłego roku nowelizacja ustawy o rehabilitacji. Od 1 czerwca 2011 r. prawo do takiego urlopu przysługuje pracownikowi od dnia, kiedy został wliczony do stanu zatrudnienia niepełnosprawnych, pod warunkiem, że wcześniej przepracował rok jako osoba niepełnosprawna w stopniu znacznym lub umiarkowanym (ustawa z 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz innych ustaw, DzU nr 226, poz. 1475).
Co oznaczała ta zmiana? Właściwie nic. Ważne jest tylko, aby po uzyskaniu orzeczenia niepełnosprawny jak najszybciej przedstawił je pracodawcy, bo ten musi być świadomy stanu sprawności podwładnego.
Choć przepisy tego nie określają, dodatkowych wakacji takiej osobie szef udziela na takich samych zasadach jak zwykłego urlopu wypoczynkowego. Przesądza o tym art. 66 ustawy o rehabilitacji, który w sprawach w niej nieuregulowanych odsyła do kodeksu pracy. A zatem do ekstrawakacji odnoszą się m.in. zasady podziału wypoczynku na części, udzielania go łącznie z wymiarem podstawowym lub osobno czy jego planowania.
Resort pracy rozwiał też wątpliwości co do uzyskania pierwszego dodatkowego urlopu w całości (stanowisko z 27 kwietnia 2011 r.). Niepełnosprawny nabywa go w należnym ustawowym wymiarze, nawet jeżeli prawo do niego uzyska dopiero w grudniu. Bezprawne są zatem praktyki firm, które sto- sowałyby tu proporcjonalne liczenie w zależności od terminu uzyskania nowego uprawnienia.
Kłopot ze świadectwem
Kolejna wątpliwość pracodawców niepełnosprawnych podwładnych odnosi się m.in. do tych zaangażowanych na część etatu. Jak im wyliczyć przysługujący wypoczynek? Czy pierwszym działaniem jest dodanie obu wymiarów urlopów, a następnie ustalenie z 36 dni (przy długim stażu pracy) proporcji wobec wielkości etatu, np. u przyjętego na 1/4, czyli dziewięć dni wypoczynku? A może należy oddzielnie wyliczyć proporcjonalną wysokość wobec każdej części wakacji?
Posługując się przykładem pracownika uprawnionego do 36 dni wakacji, 1/4 z 26 dni (urlop podstawowy) w zaokrągleniu da siedem dni, a jedna czwarta z 10 to trzy dni urlopu dodatkowego (po zaokrągleniu). W sumie – 10 dni. Poza tym skutkiem, że pracownik minimalnie zyskuje na ilości wakacji (oczywiście przy niektórych wymiarach etatu), szef może tę informację o wykorzystaniu dni ekstraurlopu precyzyjnie wpisać w świadectwie pracy w razie rozstania z podwładnym. Tę metodę odrębnego wyliczania wskazują niektórzy prawnicy, w tym Państwowa Inspekcja Pracy.
Zobacz
WYJAŚNIENIA MINISTERSTWA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Z SIERPNIA 2011 R.
Przykład
Pan Janusz to niepełnosprawny pracownik w stopniu umiarkowanym, zatrudniony na 4/7 etatu. Ma ponad 10-letni staż pracy. Jego wymiar urlopu wypoczynkowego podstawowego wynosi 4/7 x 26 dni = 15 dni, a urlopu dodatkowego 4/7 x 10 dni = 6 dni (po zaokrągleniach).
Resort pracy nie dostrzega jednak tego problemu z wypełnianiem dokumentów. Ustalając wymiar urlopu niepełnosprawnego zatrudnionego na część etatu uważa, że należy najpierw obliczyć łączny wymiar wakacji (tj. 26 dni + 10 dni = 36 dni), a następnie ustalić je proporcjonalnie do wielkości etatu. Nie ma zatem szans, aby w świadectwie pracy niepełnosprawnego zatrudnionego na część etatu wpisać, jaka część wybranego urlopu przypadała na jego dodatkowe dni.
Przykład
Zatem u pana Janusza z poprzedniego przykładu jego wymiar urlopu należy wyliczyć od razu z 36 dni: 4/7 x 36 dni = w zaokrągleniu 21 dni.
