[b]Prowadzę małą gastronomię. Chcę w okresie wakacyjnym otworzyć dodatkowe punkty z napojami i słodyczami. Praca nie jest ciężka, więc pomyślałem, że zatrudnię młodzież, która dorobi do kieszonkowego. Jakie są zasady zatrudniania takich pracowników?[/b]

[i][b]Odpowiada Sylwia Puzynowska, radca prawny – kancelaria prawa pracy:[/b][/i]

Ustawodawca w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]kodeksie pracy[/link] zawarł szczegółowe wymagania dotyczące zatrudnienia młodocianych, które odbiegają dość istotnie od zatrudniania pełnoletnich.

Przede wszystkim należy wskazać, kim jest pracownik młodociany. W rozumieniu k.p. jest to osoba, która ukończyła 16, a nie przekroczyła 18 lat.

Co do zasady zatrudnienie młodocianego jest możliwe po łącznym spełnieniu dwóch przesłanek: dana osoba musi mieć ukończone gimnazjum oraz przedstawić świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża jej zdrowiu.

Co istotne, jeżeli młodociany nie przedstawi zaświadczenia lekarskiego, pracodawca ma prawo odmówić jego zatrudnienia. W drodze wyjątku możliwe jest zatrudnianie na zasadach określonych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z 5 grudnia 2002 r. młodocianych poniżej 16. roku życia, którzy ukończyli gimnazjum, osób, które nie ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum.

Kodeks pracy ogranicza dowolność zatrudniania młodocianych. Może ono nastąpić jedynie w celu przygotowania zawodowego (w formie nauki zawodu lub przyuczenia do określonej pracy) lub też na podstawie zwykłego stosunku pracy, ale jedynie do wykonywania prac lekkich. Szczegółowe zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego określa rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r.

Szersze zastosowanie w okresie wakacyjnym będzie miało zatrudnianie młodocianych przy pracach lekkich na podstawie zwykłych umów o pracę. Praca lekka została zdefiniowana jako niepowodująca zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nieutrudniająca młodocianemu wypełnienia obowiązku szkolnego.

Wykaz prac lekkich obowiązany jest określić pracodawca (w regulaminie pracy, a gdy zatrudnia mniej niż 20 pracowników – w osobnym akcie) po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy. Jednocześnie wykaz musi zostać zatwierdzony przez właściwego inspektora pracy.

Jeżeli więc pracodawca zamierza zatrudnić młodocianego w innym celu niż przygotowanie zawodowe, musi uprzednio ustalić wykaz prac lekkich występujących w jego zakładzie. Pracodawca ma bezwzględny obowiązek zapoznania młodocianego z wykazem prac lekkich przed rozpoczęciem wykonywania obowiązków.

Co istotne, wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych (przerwie w nauce) nie może przekraczać 7 godz. na dobę i 35 godz. w tygodniu. Ograniczenie to ma zastosowanie również wtedy, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Pracodawca powinien więc najpierw uzyskać od młodocianego jego oświadczenie o zatrudnieniu lub o niepozostawaniu w stosunku pracy z innym pracodawcą.

Pracodawcy powinni również pamiętać o prawie młodocianego do przerwy w trakcie świadczenia pracy. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godz., pracodawca musi zapewnić mu 30-minutową przerwę wliczaną do czasu pracy.

Młodociany nie może być zatrudniany w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Co do zasady pora nocna dla młodocianego przypada między godz. 22.00 a 6.00.

W przypadku młodocianych poniżej 16. roku życia, którzy ukończyli gimnazjum, którzy nie ukończyli gimnazjum, a także niemających 16 lat, którzy nie ukończyli gimnazjum, pora nocna jest dłuższa i zawiera się pomiędzy 20.00 a 6.00.

Pracodawcy powinni brać również pod uwagę, że młodociany ma prawo raz na dobę do nieprzerwanego 14-godzinnego okresu odpoczynku, a w każdym tygodniu do 48 godzin odpoczynku, który musi obejmować niedzielę.

Pracodawcy powinni również pamiętać, że nie wolno zatrudniać młodocianych przy pracach wzbronionych, których wykaz ustala w drodze rozporządzenia Rada Ministrów (obecnie obowiązuje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=174977]rozporządzenie z 24 sierpnia 2004 r.[/link]), które wymienia np. prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów czy też prace, którym towarzyszą hałas czy drgania.