Świadectwo pracy jest podstawowym dokumentem zawierającym informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych w kolejnych miejscach pracy. Ma ono też istotne znaczenie przy dochodzeniu uprawnień emerytalnych lub rentowych.

Zasady wydawania świadectw pracy określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=16CE313132751414394A91DEB4DDED31?n=1&id=76037&wid=337521]kodeks pracy[/link] oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A70DDA113B898BB6CC13CEB1D0782A72?id=73959]rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania. (DzU nr 60, poz. 282 ze zm.)[/link].

Według art. 97 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=16CE313132751414394A91DEB4DDED31?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy.

Zatem zasadą jest, że w razie gdy dojdzie do rozwiązania (np. poprzez wypowiedzenie umowy o pracę) lub wygaśnięcia (np. wskutek trzymiesięcznego tymczasowego aresztowania pracownika) stosunku pracy, należy wydać pracownikowi świadectwo pracy.

Wyjątek dotyczy przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę z pracownikiem, z którym dotychczasowy pracodawca nawiązuje kolejny angaż bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego. Wówczas bowiem pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy tylko na jego żądanie.

[srodtytul]Przy transformacjach nie wystawiamy[/srodtytul]

Świadectwo pracy wystawia się więc w związku z zakończeniem stosunku pracy. Dlatego też nie ma podstaw do wydawania pracownikom świadectw pracy w razie, gdy zostają oni przejęci przez nowego pracodawcę, który np. kupił upadający zakład.

W razie bowiem przejęcia zakładu pracy przez nowego pracodawcę nie dochodzi do rozwiązania stosunku pracy.

Podobnie wypowiadał się [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 7 czerwca 1994 r. (I PRN 29/94)[/b], wskazując, że wydanie świadectwa pracy nie oznacza rozwiązania stosunku pracy w sytuacji, gdy nastąpiło przejęcie wszystkich pracowników i majątku przez nowy zakład pracy na podstawie art. 23[sup]1[/sup] § 2 k.p.

[b]Wydania świadectwa pracy pracodawca nie może uzależniać od uprzedniego rozliczenia się z pracownikiem.[/b] Nie może więc zastrzec, iż świadectwo pracy zostanie wręczone pracownikowi wtedy, gdy zwróci np. narzędzia lub pokryje koszty szkolenia. Takie działanie pracodawcy byłoby bezprawne i narażałoby go na roszczenie odszkodowawcze pracownika.

Warto też pamiętać, że zgodnie z art. 282 § 1 pkt 3 k.p. niewydanie pracownikowi świadectwa pracy stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

[srodtytul]Wydanie dokumentu[/srodtytul]

Pracodawca powinien wydać świadectwo pracy bezpośrednio pracownikowi albo upoważnionej osobie – w dniu, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy.

Zatem [b]świadectwo pracy powinno być wydane bezpośrednio w dacie zakończenia stosunku pracy, natomiast nie ma podstaw, aby wydawać je wcześniej, np. w czasie biegu wypowiedzenia.[/b]

Byłoby to bowiem sprzeczne z treścią § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia. Jest to uzasadnione także tym, że w okresie wypowiedzenia mogą mieć miejsce różne, nieprzewidziane zdarzenia (np. konieczność wypłacenia wynagrodzenia za czas choroby pracownika), o których informacje powinny być zamieszczone w świadectwie.

[b]Jeżeli nie jest możliwe natychmiastowe wydanie świadectwa, pracodawca powinien, nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia ustania stosunku pracy, przesłać je pracownikowi lub upoważnionej osobie – pocztą albo doręczyć go w inny sposób (np. poprzez swego pracownika).[/b]

Przy czym pracodawca ma obowiązek wydania świadectwa pracy pracownikowi lub osobie przez niego upoważnionej [b]bez względu na to, czy zatrudniony żądał wydania mu tego dokumentu[/b]. Nie może więc tłumaczyć swego opóźnienia w wydaniu świadectwa tym, że nikt nie żądał jego wystawienia.

Świadectwo pracy pracodawca powinien wydać pracownikowi lub upoważnionej przez niego osobie, a nie innemu podmiotowi, np. ZUS.

Wskazywał na to także [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 14 listopada 1996 r. (I PKN 15/96)[/b], stwierdzając, że wysłanie świadectwa pracy do organu rentowego, zamiast wydania go pracownikowi, narusza art. 97 § 1 k.p., choćby pracownik zgłosił pracodawcy zamiar przejścia na rentę inwalidzką.

[srodtytul]Brak aktualnych danych[/srodtytul]

Jeżeli pracownik nie zgłasza się po odbiór świadectwa pracy ani też nie informuje pracodawcy o tym, w jaki sposób i gdzie doręczyć mu świadectwo, a pracodawca nie zna jego aktualnego adresu, wówczas jest on zwolniony od odpowiedzialności za niewydanie świadectwa pracy.

Niewykonanie tego obowiązku następuje wtedy z powodu naruszenia przez pracownika obowiązku współdziałania z pracodawcą. [b]W takiej sytuacji świadectwo pracy powinno być złożone w aktach osobowych pracownika.[/b]

[b]W razie wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracownika (art. 63[sup]1[/sup] § 1 k.p.) pracodawca powinien sporządzić świadectwo i włączyć je do akt osobowych zmarłego.[/b]

Na wniosek jednak członka rodziny zmarłego pracownika oraz innej osoby będącej jego spadkobiercą pracodawca zobowiązany jest do wydania im świadectwa pracy.

[ramka][b]Za potwierdzeniem odbioru[/b]

Korzystając z usług poczty dobrze jest skorzystać z doręczenia za potwierdzeniem odbioru, tak aby w razie ewentualnego sporu móc łatwo wykazać, kiedy świadectwo zostało doręczone. [/ramka]

[i]Autor jest sędzią w Sądzie Okręgowym w Kielcach[/i]