Od dwóch lat w ustawie o PIT obowiązuje przepis, który w pewnych sytuacjach pozwala uznać, że podatnik nie może rozliczać się jak przedsiębiorca. Tak będzie, jeśli okaże się, że spełnione są równocześnie trzy warunki. Po pierwsze – odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat wykonywanych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zleceniodawca. Po drugie – zleceniobiorca wykonuje swoje obowiązki pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności. Po trzecie – samozatrudniony nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Dotychczas w zdecydowanej większości wypadków organy podatkowe liberalnie podchodziły do tej zasady. [b]Niemal we wszystkich odpowiedziach na pytania podatników uznawały, że nie jest spełniony trzeci warunek dotyczący ryzyka gospodarczego[/b]. To dlatego, że zdaniem fiskusa do jego ponoszenia wystarczy, aby samozatrudniony nie miał zagwarantowanych stałych dochodów. Wśród wielu interpretacji można jednak znaleźć niekorzystne dla podatników. Dotyczą one sytuacji, gdy zleceniobiorca może liczyć na zarobki nawet gdy nie otrzymuje żadnych zleceń. Pokazuje to, że wynegocjowanie podczas przejścia na samozatrunienie zbyt wielu różnego rodzaju zabezpieczeń od ryzyka może przynieść więcej szkody niż pożytku.
Warto więc zadbać o to, aby nie było wątpliwości, że działalność wykonywana przez samozatrudnionego nie spełnia wszystkich wymienionych warunków. Co prawda odpowiedzi fiskusa uspokajają, ale trzeba wziąć pod uwagę, że część z nich może wynikać ze specyfiki procedury wydawania indywidualnych interpretacji. Odpowiedzi udzielane są bowiem na podstawie sytuacji opisanej we wniosku. Jeśli więc podatnik stwierdzi w nim, że ponosi ryzyko gospodarcze, to fiskus przygotowując odpowiedź, przyjmie to za pewnik. Nawet gdyby chciał, to nie może sprawdzić, czy rzeczywiście tak jest. Problem w tym, że ewentualna kontrola będzie miała takie uprawnienia. Wtedy może się okazać, że odpowiedź nie daje podatnikowi żadnej ochrony.
