Od 1 stycznia 2009 roku warunki uprawniające do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zostały określone w rozdziale 8a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6EED09191B5B29E5C5EF55DE97285FB4?id=166037]ustawy o rachunkowości[/link]. Na podstawie art. 4 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=77200E71DD2DB85D9BE195933B917516?id=267129]ustawy z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości[/link], rozporządzenie ministra finansów z 18 lipca 2002 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych utraciło moc z końcem 2008 r.

[srodtytul]Nie każdy jest uprawniony[/srodtytul]

Zgodnie z art. 76a ustawy o rachunkowości osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych to osoby posiadające certyfikat księgowy, osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych.

Co prawda osoby prowadzące biuro rachunkowe mogą korzystać z pomocy osób nieuprawnionych, jednak w takich przypadkach zobowiązane są do zapewnienia stałego i bezpośredniego nadzoru nad wykonywaniem przez te osoby czynności.

Pamiętajmy, że [b]biura rachunkowego nie mogą prowadzić osoby, które po otrzymaniu certyfikatu księgowego lub uzyskaniu wpisu na listę doradców podatkowych lub biegłych rewidentów zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa [/b]przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwa skarbowe oraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy.

[srodtytul]Jak zdobyć certyfikat[/srodtytul]

Certyfikat wydaje minister finansów. Mogą go otrzymać osoby, które oprócz wymaganego doświadczenia mają albo odpowiednie wykształcenie, albo przystąpiły do egzaminu. Osoby ubiegające się o certyfikat muszą ponadto wykazać, że:

- mają pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystają z pełni praw publicznych,

- nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy.

[srodtytul]Kiedy egzamin nie jest wymagany...[/srodtytul]

W pewnych sytuacjach można się ubiegać o wydanie certyfikatu księgowego bez zdawania egzaminu w zakresie określonym w art. 76b ust. 1 pkt 3 lit. a i b ustawy.

Zgodnie z tym przepisem osoby, które złożą wniosek o wydanie takiego certyfikatu księgowego, nie muszą zdawać egzaminu i otrzymają certyfikat księgowy, jeśli wykażą, iż posiadają trzyletnią praktykę w księgowości i wykształcenie:

- wyższe magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej, dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych, lub

- wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończone studia podyplomowe z zakresu rachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych.

[srodtytul]... a kiedy jest potrzebny[/srodtytul]

Osoby nieposiadające wyższego wykształcenia certyfikat uzyskają tylko wtedy, gdy zdadzą egzamin – zgodnie z art. 76b ust.1 pkt 3 lit. c ustawy. Dotyczy to osób posiadających wykształcenie co najmniej średnie oraz posiadających udokumentowaną dwuletnią praktykę w księgowości.

Egzamin jest przeprowadzany w formie pisemnej i obejmuje zakresem zagadnienia z dziedzin rachunkowości, prawa podatkowego, ubezpieczeń społecznych, podstaw prawa cywilnego i gospodarczego.

Osoby, które złożyły wnioski o zakwalifikowanie do egzaminu i nie przystąpiły do niego do 31 grudnia 2008 r., są kwalifikowane do egzaminu i przystępują do niego zgodnie z przepisami ustawy.

Natomiast wnioski osób o wydanie certyfikatu księgowego złożone do 31 grudnia 2008 r. (co oznacza w praktyce, że egzamin został złożony przez takie osoby z wynikiem pozytywnym do tego dnia) rozpatrywane będą zgodnie z rozporządzeniem.

[srodtytul]Praktykę trzeba udokumentować[/srodtytul]

Zgodnie z art. 76b ustawy [b]praktyka oznacza wykonywanie na podstawie stosunku pracy w wymiarze czasu pracy nie mniejszym niż 1/2 etatu odpłatnej umowy cywilnoprawnej zawartej z przedsiębiorcą świadczącym usługi[/b] w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, umowy spółki lub w związku z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej, czynności z zakresu:

- prowadzenia, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym lub

- wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, lub

- sporządzania sprawozdań finansowych, lub

- badania sprawozdań finansowych pod nadzorem biegłego rewidenta.

[srodtytul]Co można robić[/srodtytul]

Przedsiębiorcy wykonujący działalność usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są uprawnieni do wykonywania działalności obejmującej:

- prowadzenie ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom pomocy w tym zakresie,

- sporządzanie zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie pomocy w tym zakresie.

Są to czynności doradztwa podatkowego określone w art. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=6D3E6FCB40EDAC317AB1EC265435F54F?id=269316]ustawy z 5 lipca 1996 roku o doradztwie podatkowym (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 73, poz. 443 ze zm.)[/link]. Zmiana wprowadzona w ustawie od 1 stycznia 2009 r. polega na tym, że prawo przedsiębiorców prowadzących usługowo księgi rachunkowe do wykonywania niektórych czynności doradztwa podatkowego zostało zapisane teraz w ustawie o rachunkowości.

[srodtytul]Konieczne ubezpieczenie [/srodtytul]

Prowadzenie biura rachunkowego wymaga ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Warunki w tym zakresie określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BE6F01469013B56E0DE4A31BAB6A578A?id=294174]rozporządzenie ministra finansów z 16 grudnia 2008 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (DzU nr 234, poz. 1576).[/link]

[b]Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia wynosi równowartość w złotych:[/b]

- 15 000 euro – jeżeli przedmiotem działalności jest wykonywanie czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i czynności doradztwa podatkowego,

- 10 000 euro – jeżeli przedmiotem działalności jest wyłącznie wykonywanie czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,

- 5000 euro – jeżeli przedmiotem działalności jest wyłącznie wykonywanie czynności doradztwa podatkowego.

Wymienione kwoty ustalane są przy zastosowaniu kursu średniego euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski po raz pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC została zawarta.

[ramka][b]Co wchodzi w zakres działalności[/b]

Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu usług w zakresie następujących czynności:

- prowadzenia ksiąg rachunkowych,

- okresowego ustalania lub sprawdzania drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,

- wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,

- sporządzania sprawozdań finansowych,

- gromadzenia i przechowywania dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą. [/ramka]

[i]Autorka jest młodszym menedżerem z Deloitte Audyt (biuro w Łodzi)[/i]