Etatowiec na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim obowiązkowo podlega z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Nie jest istotne, czy gdzieś w tym czasie dorabia np. na zlecenie, czy nie. Choćby miał inny, dodatkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych, za czas pobierania zasiłku macierzyńskiego i tak będzie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Pobieranie zasiłku stanowi odrębny tytuł do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od zatrudnienia (art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W tym czasie podwładny nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Uzyskiwany wówczas przychód w postaci opłaconego przez pracodawcę prawa do opieki lekarskiej przysługuje mu więc z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, a nie etatowej więzi. W związku z tym wartość finansowanego przez szefa abonamentu medycznego za czas macierzyńskiej pieczy z prawem do zasiłku nie stanowi podstawy wymiaru składek z tytułu stosunku pracy (zob. decyzja ZUS z 4 października 2013 r., WPI/200000/451/ 1263/ 2013). Jednak wartość pakietów opłacanych w całości przez pracodawcę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy tylko wtedy, gdy pracownik faktycznie nie świadczy pracy, gdyż jest na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym.
Opieka z doskoku
Niestety rodzic, który zdecyduje się korzystać ze swoich uprawnień łącząc opiekę nad dzieckiem w czasie dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego z dotychczasową etatową pracą w obniżonym wymiarze czasu pracy (zgodnie z art. 1821 § 5 i 6 kodeksu pracy), nie będzie miał składkowej taryfy ulgowej. Sprawiedliwe byłoby oskładkowanie jedynie wartości abonamentu w części przypadającej na zatrudnienie. Niestety okazuje się, że świadczenie w postaci abonamentu medycznego w takim przypadku ZUS kwalifikuje w całości jako przychód ze stosunku pracy >patrz stanowisko ZUS. Nie ma znaczenia, że to samo uprawnienie przysługuje rodzicowi zarówno za czas pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy, jak i za czas pobierania zasiłku macierzyńskiego. Pracownik dostanie część wynagrodzenia – zgodnie z ograniczonym wymiarem etatu – ale wszystkie dodatkowe świadczenia uzyskiwane w tym czasie (np. pakiety medyczne), zdaniem organu rentowego, należeć się będą z tytułu pracowniczego zatrudnienia. Jako takie w całości będą podlegały oskładkowaniu.
Abonament za złotówkę
Pakiet opieki medycznej, którą finansuje w całości pracodawca i z którego korzysta pracownik, stanowi przychód ze stosunku pracy i podlega oskładkowaniu. Jeśli jednak pracownik choć w części partycypuje w kosztach zakupu tego świadczenia (łoży tzw. symboliczną złotówkę) i do tego częściowa odpłatność wynika z układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, to uzyskiwana przez niego korzyść (w postaci abonamentu medycznego) nie będzie oskładkowana. A to dlatego, że niewielka dopłata do kosztów zakupu artykułów, przedmiotów lub usług pozwala skorzystać ze zwolnienia składkowego gwarantowanego przez § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.). Spełniony jest bowiem wtedy warunek stosowania tej ulgi – pracodawca kupuje towary lub udostępnia korzystanie z usług po cenie niższej od tej, którą pracownik musiałby uiścić, gdyby nabywał je osobiście na wolnym rynku (w oderwaniu od zatrudnienia).
Odpowiedź ZUS jest dostępna pod adresem: http://prawo.rp.pl/artykul/1065998.html
Wyjaśnienia ZUS
Pakiet medyczny dla aktywnego rodzica
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami oraz osobami pobierającymi zasiłek macierzyński. W związku z powyższym, zarówno pozostawanie w stosunku pracy, jak i pobieranie zasiłku macierzyńskiego są odrębnymi tytułami do ubezpieczeń. W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym ze stosunku pracy (z którego nabył prawo do urlopu lub zasiłku). Chyba że nadal wykonuje pracę – w takim przypadku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym zarówno z tytułu stosunku pracy, jak i z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, zgodnie z art. 9 ust. 6b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie ustalana:
Zatem w przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z etatową pracą (chodzi o zmniejszenie wymiaru czasu pracy w trybie art. 1821 § 5 i 6 k.p.) wartość świadczeń rzeczowych (np. pakietu medycznego) przysługujących pracownikom od pracodawcy, powinna być w całości wliczona do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika. Osoba, która przez cały okres pobierania zasiłku podlega obowiązkowo ubezpieczeniom pracowniczym, nie ma podstaw do pomniejszenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. W tym przypadku podstawą wymiaru pracowników jest przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Chyba że zachodziłaby okoliczność wymieniona w § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, tj. korzyści te wynikałyby z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu i polegałyby na uprawnieniu do ich zakupu po cenach niższych niż detaliczne (np. przez częściowe refinansowanie ich przez pracownika).
