- Nasza firma 1 stycznia 2012 r. zatrudniała więcej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Nie jesteśmy budżetówką. Nie mamy zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ale obowiązujące od tego roku przepisy regulaminu wynagradzania przewidują wypłacanie pracownikom na długim wypoczynku świadczeń urlopowych zgodnie z przepisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Czy w związku z tym od wypłacanych pracownikom świadczeń nie musimy opłacać składek? –

pyta czytelnik.

Firma, która nie ma obowiązku tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (bo na 1 stycznia zatrudniała mniej niż 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty), wypłaca świadczenia urlopowe, jeśli pracodawca z nich nie zrezygnował.

Pieniądze na wypoczynek powinien otrzymać pracownik wybierający się w danym roku kalendarzowym na urlop wypoczynkowy obejmujący co najmniej 14 kolejnych dni. Chodzi zatem o pulę następujących po sobie dni z uwzględnieniem zarówno niedziel, świąt, jak i dni wolnych wynikających z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, a nie tylko tzw. dni pracujących.

Wypłata gotówki czy też przelew na konto zatrudnionego wybierającego się na taki wypoczynek musi nastąpić nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym jego rozpoczęcie. Wypłacona kwota nie będzie oskładkowana pod warunkiem, że nie przekroczy wysokości odpisu podstawowego na fundusz socjalny odpowiedniego do rodzaju zatrudnienia pracownika.

Tak stanowi art. 3 ust. 6 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.). Potwierdza to również § 2 ust. 1 pkt 21 rozporządzenia MPiPS z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.), wyłączający z konieczności uiszczenia ZUS-owskich opłat przychody stanowiące wartość finansowanych przez pracodawcę świadczeń urlopowych wypłacanych na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy o zfśs.

Czasem świadczenia będą dwa

Jeśli pracownik w trakcie roku skorzysta z kilku urlopów 14-dniowych (np. gdy ma dużą pulę zaległego wypoczynku), to mały pracodawca – o ile nie ustali inaczej – ma obowiązek wypłacić mu świadczenie urlopowe tylko raz w roku. Potwierdza to art. 3 ust. 5 ustawy o funduszu świadczeń socjalnych.

Możliwe jest jednak podjęcie dobrowolnej decyzji o częstszej wypłacie świadczenia. Postanowienie to zawarte powinno być w układzie zbiorowym lub regulaminie pracy. Decydując się na wprowadzenie takiego rozwiązania należy pamiętać, że musi ono obejmować wszystkich uprawnionych pracowników, a nie tylko uprzywilejowaną grupę osób.

Jednak w takiej sytuacji kolejna wypłata urlopowa nie będzie korzystała z przywileju uniknięcia danin na ZUS. Składki trzeba będzie zapłacić od drugiej i kolejnej wypłaty urlopowej w danym roku kalendarzowym. Jedynie pierwsza z nich pozostanie nieoskładkowana. Chyba że zatrudniony zmieni pracodawcę.

Z opłatami w większej firmie

Tak jednak nie będzie w sytuacji opisanej w pytaniu. A to dlatego, że z wyłączenia z podstawy wymiaru składek wartości świadczeń urlopowych skorzystać mogą, zgodnie z ww. przepisami jedynie ci pracodawcy, którzy nie posiadając statusu jednostek budżetowych lub samorządowych zakładów budżetowych, zatrudniają na 1 stycznia danego roku mniej niż 20 pracowników.

Zatem pracodawca spoza budżetówki zatrudniający 1 stycznia 2012 r. więcej niż 20 osób, który nie utworzył funduszu, a zdecydował się na wypłatę pieniędzy zatrudnionym wybierającym się na dłuższe wakacje, musi tę kwotę uwzględnić w podstawie wymiaru składek.

Nawet jeśli wypłacane pieniądze nazywa świadczeniem urlopowym i wewnętrzne przepisy nakazują jego wypłatę zgodnie z przepisami ustawy o zfśs, to i tak przysługuje ona pracownikom na podstawie przepisów wewnątrzzakładowych, a nie na podstawie ustawy o zfśs. Będzie tak także wtedy, gdy przepisy ustawy zfśs zostały transponowane do obowiązującego u danego pracodawcy układu zbiorowego pracy czy regulaminu wynagradzania.

W praktyce oznacza to, że świadczenie wypłacane pracownikom nie jest świadczeniem urlopowym w rozumieniu ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Dlatego nie korzysta z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Biorąc zaś pod uwagę treść art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.), który wprowadza zasadę, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek społecznych, to od takich świadczeń urlopowych potrącić trzeba także składkę zdrowotną.

WYPOCZYNEK W NOWEJ FIRMIE

Pracownik może być ustawowo uprawniony do świadczenia urlopowego więcej niż raz w roku. Chodzi o sytuację, gdy zmieni zakład pracy w trakcie roku i wykorzysta 14-dniowy urlop u każdego z pracodawców lub gdy jest równocześnie zatrudniony w więcej niż jednej firmie.

Wówczas pierwsza wypłata świadczenia urlopowego dokonana przez każdego pracodawcę zgodnie w wymogami ustawy o zfśs (m.in. w wysokości nie wyższej od kwoty odpisu podstawowego odpowiedniego do wymiaru czasu pracy) będzie wolna od składek społecznych i zdrowotnej.