[b]Prowadzę firmę transportową. Zatrudniani przeze mnie kierowcy przejeżdżają przez różne kraje UE. Jaki dokument poza granicami Polski ma wykazać, że są ubezpieczeni w Polsce? Jak należy ustalać podstawę wymiaru składek? [/b]– pyta czytelnik.

Dokumentem, który stanowi dowód, że dana osoba podczas pracy poza granicami Polski podlega ubezpieczeniom społecznym w naszym kraju, jest potwierdzone przez ZUS zaświadczenie A1.

[srodtytul]Zgłoszenie to za mało[/srodtytul]

Do uzyskania potwierdzenia tego dokumentu przez ZUS nie wystarczy to, że pracownicy są zgłoszeni do ubezpieczeń w ZUS. Muszą być również spełnione warunki określone w przepisach prawa unijnego. Są one zawarte w obowiązującym od 1 maja br. [b]rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DzU UE L 166/1 z 30 kwietnia 2004 r.; dalej rozporządzenie podstawowe). [/b]

Rozporządzenie to, w odróżnieniu od obowiązującego do 30 kwietnia br. rozporządzenia 1408/71, nie zawiera regulacji dotyczących kierowców zatrudnionych w przedsiębiorstwach transportowych, którzy z racji swej pracy przemieszczają się między poszczególnymi krajami Unii Europejskiej. Z tego powodu obecnie zaświadczenie A1 dla takich osób jest potwierdzane na podstawie przepisu dotyczącego pracowników wykonujących pracę w dwóch lub w kilku państwach UE.

Chodzi o art. 13 ust. 1 rozporządzenia podstawowego. Przewiduje on, że osoba, która normalnie wykonuje pracę w dwóch lub w kilku państwach członkowskich, podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym

- ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie lub jeżeli jest zatrudniona przez różne przedsiębiorstwa lub przez różnych pracodawców, którzy mają siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności w różnych państwach członkowskich, lub

- znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności zatrudniającego ją przedsiębiorstwa lub pracodawcy, jeżeli osoba ta nie wykonuje znacznej części swej pracy w państwie członkowskim, w którym mieszka.

[srodtytul]Przychód bez diet[/srodtytul]

Jeżeli chodzi o podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kierowców, to ustalamy ją tak jak dla wszystkich pracowników. Zatem bierzemy pod uwagę ich przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Musimy jednak pamiętać o § 2 ust. 1 pkt 15 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B3BB292DB5CBA851B4685A84563102DA?id=77617]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)[/link].

Zgodnie z tym przepisem podstawy wymiaru składek nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika na obszarze kraju oraz poza jego granicami do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej.

Podstawą do wypłacania diet kierowcom jest art. 21a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B103660F8DA375F3C60F505E74721EDE?id=173274]ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (DzU nr 92, poz. 879 ze zm.)[/link] w związku z art. 77[sup]5[/sup] § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link]. Z art. 2 pkt 7 tej ustawy wynika, że kierowca jest w podróży służbowej, gdy wykonuje przewóz drogowy poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy.

Tak więc podstawę wymiaru składek kierowców zatrudnionych przez czytelnika stanowi uzyskiwany przez nich przychód ze stosunku pracy. Ale nie uwzględnia się w niej uzyskanych świadczeń z tytułu podróży służbowej.

[ramka][b]Trzeba złożyć wniosek[/b]

W takim razie czytelnik może uzyskać potwierdzenie ZUS zaświadczeń A1 dla swoich pracowników, jeżeli mieszkają oni w Polsce i wykonują tu znaczną część pracy. Warunek wykonywania znacznej części pracy w Polsce będzie spełniony, jeżeli przynajmniej 25 proc. czasu pracy danego kierowcy (w ciągu miesiąca) przypada na Polskę.

Jeżeli ten wymóg nie jest spełniony, to o ubezpieczeniu decyduje siedziba pracodawcy.

Ze względu na to, że siedziba firmy czytelnika znajduje się w Polsce, wobec jego kierowców wykonujących przewozy po krajach UE właściwe jest polskie ubezpieczenie społeczne i ZUS potwierdzi zaświadczenia A1.

W tym celu powinien złożyć do właściwej miejscowo jednostki terenowej ZUS formularze A1 do potwierdzenia wraz z odpowiednim wnioskiem (jest dostępny na stronie internetowej ZUS www.zus.pl).[/ramka]