[b]– Naszą pracownicę przebywającą na urlopie wychowawczym chcemy w jego trakcie zatrudnić na umowę zlecenie. Czy zgłaszamy ją do ZUS i płacimy składki od wynagrodzenia ze zlecenia? A co, gdybyśmy zawarli umowę o dzieło? [/b]– pyta czytelnik.
Umowa-zlecenie powoduje, że zmienia się tytuł do ubezpieczeń, co wywołuje określone obowiązki po stronie zleceniodawcy. Natomiast wolna od składek jest zawarta w okresie urlopu wychowawczego umowa o dzieło. Oznacza to, że w okresie wykonywania umowy o dzieło tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i zdrowotnego jest w dalszym ciągu urlop wychowawczy.
[srodtytul]Wymogi z ustaw[/srodtytul]
Urlop wychowawczy jest nie tylko okresem przerwy w podleganiu ubezpieczeniom społecznym ze stosunku pracy, ale również odrębnym od stosunku pracy tytułem do ubezpieczeń. Osoba, która z niego korzysta, obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Jednak tylko wtedy, gdy nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty ani innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Brak innych tytułów to także wymóg, by taka osoba była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Tak wynika z:
- art. 9 ust. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz.1585 ze zm.[/link], dalej ustawa systemowa),
- art. 66 ust.1 pkt 32 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=8955F7936E7069CCBF755AFFB756428C?id=282315]ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz.1027 ze zm.)[/link].
Pracodawca powinien uzyskać od osoby, której udzielił urlopu, informacje, czy spełnia powyższe warunki, zanim zacznie za nią rozliczać składki. Musi również wiedzieć o każdej zmianie sytuacji ubezpieczeniowej (np. zatrudnieniu się na umowę o pracę czy umowę-zlecenie) przebywającego na urlopie wychowawczym.
[srodtytul]Zmiana podstawy [/srodtytul]
Jeżeli osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podejmuje w tym czasie dodatkowe zatrudnienie, np. na umowę-zlecenie, wówczas od dnia rozpoczęcia wykonywania pracy na tej podstawie do dnia jej zakończenia nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu z urlopu wychowawczego. W tym czasie jest obowiązkowo ubezpieczona z umowy-zlecenia.
Chodzi o ubezpieczenie zdrowotne oraz emerytalne, rentowe, wypadkowe i ewentualnie dobrowolne chorobowe.
Podczas urlopu wychowawczego ta osoba nie zachowuje statusu własnego pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, co oznacza, że własny pracodawca, który w tym okresie zatrudni ją na umowę-zlecenie, powinien zgłosić ją na formularzu ZUS ZUA (z kodem tytułu ubezpieczeń 04 11 xx) do ubezpieczeń jako zleceniobiorcę.
[srodtytul]Zasada proporcjonalności [/srodtytul]
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób przebywających na urlopach wychowawczych stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia (obecnie 1317 zł).
Ustalając ją, stosuje się zasadę proporcjonalnego zmniejszania podstawy wymiaru za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie lub ustanie obowiązkowych ubezpieczeń z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym i ubezpieczenia trwały przez część miesiąca.
Wówczas kwotę podstawy zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.
Podstawa ulega więc proporcjonalnemu zmniejszeniu zarówno za miesiąc, w którym rozpoczął lub zakończył się urlop wychowawczy, jak i za miesiąc, w którym tylko przez część przebywający na urlopie wychowawczym spełniał warunki do podlegania ubezpieczeniom.
[ramka][b]Przykład[/b]
Pani Anna, przebywająca na urlopie wychowawczym od połowy 2009 r., została od 12 kwietnia zatrudniona na umowę-zlecenie.
W takim razie za kwiecień składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z urlopu wychowawczego powinny być za nią naliczone od podstawy 482,90 zł (1317 zł : 30 x 11[liczba dni podlegania ubezpieczeniom w kwietniu]).
Natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna i powinna być ustalona od pełnej podstawy wymiaru, czyli od 520 zł.[/ramka]
[ramka][b]Teczka z raportami[/b]
Zgłoszenia do ubezpieczeń osoby, która idzie na urlop wychowawczy, pracodawca nie dokonuje na druku ZUS ZUA. Czyni to przez wykazanie ubezpieczonej w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA (z kodem tytułu ubezpieczeń 12 11 xx).
Oprócz tego składa za tę osobę imienny raport miesięczny ZUS RSA o okresie przerwy w opłacaniu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z umowy o pracę, w nim wykazuje okres urlopu, a w pole kod świadczenia/przerwy wpisuje 121 (urlop wychowawczy).[/ramka]
