[b]– Chcemy zatrudnić na umowę-zlecenie osobę, która dziś jest na zasiłku macierzyńskim. Wypłata wynagrodzenia będzie dopiero w lipcu, kiedy ta osoba nie będzie już pobierała zasiłku, a na wychowawczy się nie wybiera, wraca do pracy. Kiedy nastąpi wypłata, kobieta będzie już pracować u swojego pracodawcy. Natomiast dla nas będzie wykonywać zadania, przebywając jeszcze na macierzyńskim. Jakie składki powinna mieć naliczone, czy tylko zdrowotne?[/b] – pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.

Kobietę pobierającą zasiłek macierzyński trzeba zgłosić obowiązkowo do ubezpieczeń w ZUS z tytułu umowy-zlecenia. Kiedy wróci do pracy na etacie, zleceniodawca może ją wyrejestrować z dotychczasowych obligatoryjnych ubezpieczeń i zgłosić ponownie tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.

[srodtytul]Zbieg tytułów[/srodtytul]

Osoby pobierające zasiłek macierzyński podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tego tytułu, jeśli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty, a ponadto nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Tak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 19 i art. 9 ust. 6 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=44B83EC7A4113473628210FF5E2C3671?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.), dalej ustawa systemowa.[/link]

„Inny tytuł” to oczywiście nie ten, z którego ta osoba nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jest nim natomiast wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia, co wywołuje obowiązek w zakresie ubezpieczeń społecznych. Zatem osoba, która przebywa na urlopie macierzyńskim i otrzymuje zasiłek macierzyński (tu pozostając w stosunku pracy) a jednocześnie wykonuje umowę-zlecenie, obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy cywilnoprawnej. Nie podlega natomiast tym ubezpieczeniom z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego. Nie ma przy tym znaczenia, czy umowa-zlecenie została zawarta z własnym pracodawcą, czy też z innym, obcym podmiotem.

[srodtytul]Siedem dni na zgłoszenie[/srodtytul]

Objęcie zleceniobiorcy obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi następuje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania (art. 13 pkt 2 ustawy systemowej). Zatem na dokonanie zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczeń płatnik będący zleceniodawcą ma siedem dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

Świeżo upieczona mama, która w czasie urlopu macierzyńskiego podejmuje dodatkowo pracę na zlecenie, podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, zdrowotnemu i wypadkowemu, jeśli zlecenie będzie realizowała w siedzibie bądź miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę. Do ubezpieczenia chorobowego może przystąpić na zasadzie wyboru, dobrowolnie. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu ZUS ZUA z kodem rozpoczynającym się od 04.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Magda pobiera od 15 stycznia 2009 r. zasiłek macierzyński ze stosunku pracy i podlega z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Poinformowała płatnika składek, że od 1 maja podjęła wykonywanie pracy na podstawie umowy-zlecenia zawartej z inną firmą.

To stanowi dla niej inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Tym samym pani Magda od 1 maja podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy-zlecenia.

Zleceniodawca, jako płatnik składek, jest zobowiązany zgłosić ją do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i wypadkowego (praca jest wykonywana w siedzibie prowadzenia działalności przez zleceniodawcę) oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczona złoży wniosek o objęcie tym ubezpieczeniem.[/ramka]

[srodtytul]Raportowanie jest konieczne[/srodtytul]

Do obowiązków płatnika składek, oprócz zgłoszenia, należy również przekazywanie do ZUS imiennych raportów miesięcznych, po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w ustawowym terminie wyznaczonym dla rozliczania składek.

Póki wykonawczyni zlecenia nie uzyska przychodu z umowy, stanowiącego podstawę wymiaru składek, trzeba sporządzać za nią raporty zerowe, tzn. z zerowymi podstawami wymiaru składek na poszczególne rodzaje ryzyka oraz zerowymi kwotami samych składek.

[srodtytul]Po powrocie do pracy[/srodtytul]

Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego i zaprzestaniu pobierania zasiłku kobieta zamierza wrócić do pracy w swojej macierzystej firmie. Wówczas znowu będzie podlegała obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom z tytułu stosunku pracy. Jeśli jednocześnie nadal będzie kontynuowała zlecenie, wystąpi zbieg tytułów do ubezpieczeń. Jeśli jej pracownicze wynagrodzenie jest co najmniej na poziomie tego minimalnego, to umowa-zlecenie stanie się tytułem do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych.

Wówczas istnieje możliwość wyrejestrowania zleceniobiorczyni z dotychczasowych ubezpieczeń i zgłoszenia jej ponownie, tym razem tylko do zdrowotnego.

Jeżeli wypłata wynagrodzenia ze zlecenia nastąpi już po nowym zgłoszeniu, to od tego przychodu zleceniodawca naliczy tylko składkę zdrowotną.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Załóżmy, że pani Magdzie z przykładu 1 skończy się urlop macierzyński 16 czerwca. Od 17 czerwca wróci do pracy i będzie podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom z umowy o pracę. Będzie też kontynuować realizację umowy-zlecenia. Zleceniodawca wyrejestruje ją z dotychczasowych ubezpieczeń z dniem 17 czerwca i zgłosi ponownie do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA. W lipcu zleceniodawca wypłaci pani Magdzie wynagrodzenie za świadczone usługi i w imiennym raporcie ZUS RZA za lipiec wykaże je, naliczając składkę zdrowotną.[/ramka]

[ramka][b]Od 1 września będą nowe zasady[/b]

Osoba wykonująca umowę-zlecenie, która spełnia jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Może być jednak dobrowolnie, na swój wniosek, objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów – to treść dodanego do art. 9 ustawy systemowej ust. 1c, zgodnie z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=26CEAECD35018F7B576D58834EA84DEE?id=310534]ustawą z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy Prawo bankowe (DzU nr 71, poz. 609)[/link]. Wejdzie w życie 1 września.[/ramka]