Za prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: osobę prowadzącą taką działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcę i artystę, osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu oraz wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Tak wynika z art. 8 ust. 6 pkt 3 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.[/link]

Osoby prowadzące działalność gospodarczą i współpracujące z nimi podlegają z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i objęcie nim następuje na wniosek osoby zainteresowanej.

Zgłoszenie do powyższych ubezpieczeń następuje na dokumencie ZUS ZUA, gdzie właściwym kodem zgłoszenia do ubezpieczeń jest 05 XX XX.

[srodtytul]Emerytura i renta[/srodtytul]

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału. Natomiast dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą po 24 sierpnia 2005 r. w ciągu pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. W 2008 r. jest to 337,80 zł (30 proc. z 1126,00 zł).

Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi również podstawę składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe, z tym że podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

[srodtytul]Obowiązkowo na zdrowie...[/srodtytul]

Prowadzący pozarolniczą działalność podlega również obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa jednak niż 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału. Warto zaznaczyć, że składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna.

[srodtytul]...i Fundusz Pracy[/srodtytul]

Obowiązkowo wspólnicy spółki komandytowej będą odprowadzać składkę na Fundusz Pracy. Podstawą jej naliczenia jest kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, z zastrzeżeniem, że podstawa nie może być niższa w przeliczeniu na miesiąc niż minimalne wynagrodzenie, czyli od 1 stycznia 2008 r. nie niższa niż 1126 zł. Oznacza to, że np. osoba prowadząca działalność gospodarczą i opłacająca składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne od kwoty stanowiącej 30 proc. minimalnego wynagrodzenia nie będzie opłacała za siebie składek na Fundusz Pracy, gdyż jej podstawa składek w przeliczeniu na pełny miesiąc będzie wynosiła mniej niż 1126 zł (tj. 337,80 zł).

[srodtytul]Odpowiednie zmniejszenie[/srodtytul]

Jeśli zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych nastąpiło w trakcie miesiąca, to kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne podlega odpowiedniemu zmniejszeniu. Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.

[ramka][b]GPP>uwaga [/b]

Od 1 stycznia 2009 r. podstawa wymiaru składek będzie ustalana raz na rok na okres od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku. Będzie nią nadal zadeklarowana kwota, jednak nie niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy. Kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia rocznego będzie podawana przez ministra pracy i polityki społecznej w formie obwieszczenia.[/ramka]

[i]Autorka jest głównym kontrolerem w dziale usług kadrowo-płacowych w firmie Mazars[/i]