ZUS: Renta rodzinna po mężu przez rok

Warunki nabywania prawa do renty rodzinnej określa ustawa z 17 grudnia 1998 r. ?o emeryturach i rentach ?z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna).

Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny po śmierci osoby, która:

1) ?miała ustalone prawo lub spełniała warunki wymagane do ustalenia emerytury na dotychczasowych albo nowych zasadach,

2) ?miała ustalone prawo lub spełniała warunki wymagane do ustalenia emerytury pomostowej,

3) ?miała ustalone prawo lub spełniała warunki wymagane do ustalenia renty z tytułu niezdolności do pracy; przy ocenie prawa do renty, która przysługiwałaby zmarłemu, przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy,

4) ?pobierała zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne,

5) ?pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

W każdym przypadku przyjmuje się, że zmarły spełniał warunki do uzyskania renty ?z racji całkowitej niezdolności do pracy.

Dzieci i rodzice

O rentę rodzinną mogą starać się uprawnieni, wymienieni w art. 67 ustawy, po spełnieniu przez nich warunków określonych w art. 68–71 ustawy emerytalnej. Są to:

Omawiając warunki nabycia prawa do renty rodzinnej, ograniczymy się do wdowy ?i wdowca. Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy. Należy się ona też wdowie, która nie osiągnęła tego wieku, ale wychowuje co najmniej jedno ?z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym, które nie ukończyły 16. roku życia. Gdy dziecko, wnuk lub rodzeństwo zmarłego uczy się, wdowa będzie otrzymywać rentę rodzinną po zmarłym do 18. roku życia dziecka. Wdowie przysługuje renta rodzinna również wtedy, jeśli sprawuje opiekę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy.

Uprawnienie do renty rodzinnej po zmarłym ma też żona, która osiągnęła 50 lat lub stała się niezdolna do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dziecka do 16. roku życia (18. roku, gdy się ono uczy) lub zaprzestania opieki nad dzieckiem uznanym za całkowicie niezdolne do pracy.

Była żona

Małżonka rozwiedziona oraz wdowa, która w chwili śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków wymaganych od wdowy, w chwili śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową. W tym wypadku powinna złożyć odpowiednie oświadczenie w części V wniosku o rentę rodzinną, a wyrok lub ugodę sądową dołączyć do tego pisma.

Jeśli zatem rozwiedziona wdowa miała zasądzone alimenty od byłego męża, ma prawo do renty po nim. Oprócz otrzymywania alimentów musi jednak spełniać pozostałe warunki, czyli mieć ukończone 50 lat albo być całkowicie niezdolna do pracy. Także były mąż ma prawo do renty rodzinnej po zmarłej, byłej żonie.

Przykład

Były mąż pani Zofii zmarł ?12 grudnia 2012 r., ?gdy miała 49 lat. W chwili ?śmierci męża miała prawo ?do alimentów od niego. ?ZUS nie przyznał jej renty rodzinnej, bo nie ukończyła ?50 lat, a lekarz orzecznik ?ZUS i komisja lekarska nie stwierdzili u niej niezdolności ?do pracy. Pani Zofia nabyła prawo do renty rodzinnej 12 grudnia 2013 r., tj. z chwilą osiągnięcia ?50 lat.

Wdowa, która nie spełnia żadnego warunku wymaganego do przyznania renty rodzinnej, a nie ma niezbędnych źródeł utrzymania, może liczyć na okresową rentę rodzinną przez rok od śmierci męża. Nie wykluczone też, że otrzyma taką rentę na czas uczestniczenia ?w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej. Renty rodzinnej przyznanej na udział w kursach nie można pobierać dłużej niż przez 2 lata od śmierci męża.

Przykład

W chwili śmierci męża ?pani Bożena miała już ?ukończone 50 lat  i była ?zdolna do pracy. ?Nie wychowywała dzieci ?i nie sprawowała pieczy ?nad takim całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji. Nie spełniała ?zatem ogólnych warunków ?do uzyskania renty rodzinnej. Złożyła jednak wniosek ?o przyznanie okresowej renty rodzinnej, gdyż nie miała niezbędnych źródeł ?utrzymania. ZUS przyznał ?jej prawo do tego świadczenia ?na rok.

Jaka procedura

Przepisy dotyczące wdowy odpowiednio stosuje się do wdowca. Postępowanie w sprawie renty rodzinnej wszczyna się na podstawie wniosku osoby zainteresowanej lub jej pełnomocnika zgłoszonego osobiście lub za pośrednictwem urzędu pocztowego czy w dowolnej placówce ZUS. Wniosek można sporządzić na opracowanych przez ZUS drukach: ZUS Rp-2 i ZUS Rp-2a (jeżeli z wnioskiem o rentę rodzinną występują dwie lub więcej osób pełnoletnich). W tym drugim wypadku każda osoba pełnoletnia wypełnia druk ZUS Rp-2a. Formularze wniosków dostępne są nieodpłatnie we wszystkich jednostkach ZUS oraz na stronie internetowej pod adresem www.zus.pl (formularze ZUS). Wniosek rozpatruje oddział ZUS według miejsca zameldowania osoby ubiegającej się o przyznanie świadczenia. Decyzję w sprawie renty rodzinnej powinien wydać w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jej podjęcia.