Osoba będąca już emerytem może uzyskać prawo do drugiej emerytury. Na przykład po uzyskaniu wcześniejszej emerytury może się ubiegać o tę przysługującą z racji ukończenia powszechnego wieku emerytalnego albo o wcześniejszą, ale na podstawie innego przepisu.
Ta sama po waloryzacji
Gdy ZUS ustala prawo do emerytury po emeryturze, nie oblicza na nowo podstawy nowego świadczenia. Wysokość drugiej emerytury ustala, uwzględniając odpowiednio zwaloryzowaną podstawę wymiaru poprzedniej.
Jeśli jednak świadczeniobiorca po przyznaniu starej emerytury przez co najmniej 30 miesięcy był ubezpieczony w ZUS, to część socjalna nowego świadczenia ustalana jest od kwoty bazowej obowiązującej w dniu jego przyznania.
Ważne, co było wcześniej
Takie rozwiązanie można jednak zastosować tylko wtedy, gdy ten 30-miesięczny okres ubezpieczenia społecznego lub emerytalno-rentowego przypada w całości po przyznaniu emerytury (renty) bezpośrednio poprzedzającej przyznawane obecnie świadczenie.
Przykład
Pan Marek w 2003 r. uzyskał prawo do emerytury nauczycielskiej – tj. bez względu na wiek na podstawie Karty Nauczyciela. Po odejściu ze szkoły zatrudnił się w prywatnej firmie jako tłumacz języka angielskiego. Pracował tam jeszcze przez trzy lata (był wówczas objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi).
W listopadzie 2011 r., po ukończeniu 63 lat, zgłosił wniosek o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze (przez 15 lat na pełnym etacie jako nauczyciel). Ponieważ spełnił pozostałe warunki wymagane do jej przyznania, ZUS ustalił prawo do tego świadczenia.
Obliczył je od zwaloryzowanej podstawy wymiaru poprzedniej emerytury, ale część socjalną świadczenia naliczył od nowej kwoty bazowej obowiązującej w okresie od marca 2011 r. do lutego 2012 r. – tj. 2822,66 zł. Nowa bazówka mogła być zastosowana dlatego, że po uzyskaniu uprawnień do poprzedniego świadczenia wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom nie krócej niż przez 30 miesięcy.
Przykład
Pan Andrzej w latach 2000 – 2005 pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy. Po przyznaniu tego świadczenia jeszcze przez trzy lata był objęty ubezpieczeniami jako zleceniobiorca.
W listopadzie 2006 r. ukończył 60 lat i uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury. Jednocześnie rozwiązał umowę-zlecenie i potem już nigdzie nie pracował. Pod koniec 2011 r., po ukończeniu 65 lat, postanowił zgłosić wniosek o przyznanie drugiej emerytury – tym razem z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. ZUS ustalił mu prawo do tego świadczenia i obliczył je od zwaloryzowanej podstawy wymiaru dotychczasowej emerytury.
Część socjalną nowego świadczenia obliczył od tej samej kwoty bazowej, którą przyjął do ustalenia wcześniejszej emerytury. Nie mógł zastosować nowej bazówki, ponieważ pan Andrzej pracował przez 30 miesięcy po ustaleniu prawa do renty, a nie po przyznaniu pobieranego świadczenia – czyli wcześniejszej emerytury.
Część socjalna również przy mieszanej
Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r., które wiek emerytalny (powszechny lub ten obniżony, uprawniający do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej) osiągnęły lub osiągną w latach 2008 – 2013, mogą mieć obliczone świadczenie na tzw. mieszanych zasadach, jeśli nie przystąpią do otwartego funduszu emerytalnego i nie pobiorą wcześniejszej emerytury przewidzianej w tej ustawie. Członkowie otwartego funduszu też mogą uzyskać te uprawnienia, jeśli zawnioskują o przekazanie zgromadzonych tam środków do budżetu państwa.
Emerytura mieszana składa się odpowiedniej części emerytury ustalonej według starych zasad oraz z odpowiedniej części świadczenia ustalonego „po nowemu”. Im później został ukończony wiek emerytalny, tym większą jej część stanowi emerytura liczona po nowemu.
Przykładowo dla osób, które wiek emerytalny ukończyły w 2011 r., emerytura mieszana składa się z 55 proc. tej obliczonej według starych zasad oraz z 45 proc. emerytury ustalonej po nowemu. Z kolei dla tych, którzy ten wiek kończą w 2012 r., te proporcje wynoszą odpowiednio 35 proc. i 65 proc.
Ponieważ część mieszanej emerytury jest ustalana na starych zasadach, to jej część socjalna może zostać naliczona od kwoty bazowej obowiązującej w dniu przyznania świadczenia. Trzeba oczywiście spełnić wymagany warunek – tj. pracować co najmniej 30 miesięcy po przyznaniu wcześniej pobieranej emerytury.
