[b]Od 1 września każda osoba pobierająca zasiłek macierzyński bezwarunkowo będzie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. [/b]Natomiast do końca sierpnia 2009 r. pobierający to świadczenie podlega z niego tym ubezpieczeniom, jeśli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń.

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Pani Justyna ma ustalone prawo do renty z racji niezdolności do pracy i równocześnie jest zatrudniona na umowę o pracę na pół etatu. Od 10 lipca br. pobiera zasiłek macierzyński z racji angażu pracowniczego. Do 31 sierpnia 2009 r. z uwagi na ustalone prawo do renty z zasiłku macierzyńskiego nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast od 1 września br. pobieranie tego zasiłku będzie dla niej tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.[/ramka]

[srodtytul]Bez informacji[/srodtytul]

Ze względu na tę zmianę od 1 września 2009 r. na pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego nie będzie już spoczywał obowiązek przekazywania płatnikowi składek danych o prawie do emerytury lub renty bądź innym tytule do ubezpieczeń. Płatnik za każdą osobę, której będzie wypłacał zasiłek macierzyński, wykaże należne składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA z kodem tytułu do ubezpieczeń 12 40 00.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Pani Anna od 3 lipca 2009 r. przebywa na urlopie macierzyńskim. Pracodawcy, który wypłaca jej zasiłek, złożyła oświadczenie, że równocześnie prowadzi działalność gospodarczą. Do 31 sierpnia 2009 r. z tego zasiłku nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, gdyż ma inny tytuł do ubezpieczeń (działalność gospodarcza). W lipcu i sierpniu płatnik nie będzie więc za nią wykazywał składek z zasiłku macierzyńskiego.

Sytuacja zmieni się 1 września. Od tego dnia tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych będzie zasiłek macierzyński, a z prowadzonego biznesu ubezpieczenia emerytalne i rentowe z obowiązkowych staną się dobrowolne. Pani Anna powinna złożyć druk ZUS ZWUA i z działalności wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, wpisując w pole „data ustania ubezpieczeń” 1 września 2009 r., i z działalności z tą samą datą zgłosić się na druku ZUS ZAA do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Mimo że z biznesu ubezpieczenia społeczne w okresie 3 lipca – 31 sierpnia są dla pani Anny obowiązkowe, nie musi ich regulować. Stosownie do art. 3 ustawy z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy Prawo bankowe (DzU nr 71, poz. 609), która wchodzi w życie 1 września 2009 r., na wniosek osoby, która prowadziła działalność w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego, należności z działalności zostaną jej umorzone. Wniosek o to powinna złożyć po 1 września 2009 r.

Ale nawet gdy to zrobi, za lipiec i sierpień składa deklarację ZUS DRA z wykazanymi kwotami składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z działalności.[/ramka]

[srodtytul]Za który okres wypłata[/srodtytul]

Płatnicy muszą pamiętać o tym, że nowe zasady trzeba stosować do zasiłków macierzyńskich należnych za okres od 1 września 2009 r. Jeżeli we wrześniu płatnik będzie wypłacał zasiłek macierzyński należny za okres do końca sierpnia, to od kwoty zasiłku naliczy składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tylko wtedy, gdy ubezpieczony będzie spełniał warunki do podlegania ubezpieczeniom. Chodzi o taką osobę, która nie będzie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń.

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Od 10 sierpnia 2009 r. pani Joanna, zatrudniona na umowę o pracę, przebywa na urlopie macierzyńskim. Równocześnie prowadzi z mężem działalność gospodarczą. Zasiłek macierzyński za sierpień pracodawca wypłaci jej 10 września.

Ten wypłacony we wrześniu dotyczy sierpnia, a pani Joanna w sierpniu nie spełniała warunków do podlegania ubezpieczeniom, gdyż miała inny tytuł do nich. Nie należy więc za nią wykazywać składek emerytalnej i rentowych od wypłaconego zasiłku.

Natomiast składki od wypłaconego świadczenia należy wykazywać począwszy od zasiłku macierzyńskiego należnego za wrzesień i kolejne miesiące.[/ramka]

[srodtytul]Zbieg tytułów[/srodtytul]

Od 1 września 2009 r. osoba, która w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego będzie jednocześnie:

1) wykonywała pracę nakładczą,

2) wykonywała pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,

3) prowadziła pozarolniczą działalność lub współpracowała przy wykonywaniu działalności,

4) wykonywała odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

5) duchownym,

będzie obowiązkowo podlegała ubezpieczeniom z zasiłku macierzyńskiego, a z tytułów wymienionych w pkt 1 – 5 będzie mogła przystąpić do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Do 31 sierpnia osoba, która w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego wykonuje umowę-zlecenie (zawartą z własnym lub innym pracodawcą), w czasie jej wykonywania podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca. Nie podlega natomiast ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z pobieranego zasiłku macierzyńskiego. Od 1 września będzie odwrotnie: obowiązkowe będą ubezpieczenia emerytalne i rentowe z zasiłku macierzyńskiego, a ze zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe zmienią się w dobrowolne z obowiązkowych.

Również osoba, która w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego zdecyduje się prowadzić działalność gospodarczą, z niej będzie podlegała dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń będzie zasiłek macierzyński. O rozpoczęciu lub prowadzeniu biznesu nie będzie już informowała pracodawcy.

Natomiast wykonywana w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego umowa o dzieło zarówno do 31 sierpnia 2009 r., jak i po tym terminie nie ma żadnego znaczenia. Nie jest ona bowiem samoistnym tytułem do ubezpieczeń.

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Pani Magda od 2 sierpnia br. otrzymuje od pracodawcy zasiłek macierzyński. Spełnia warunki, aby podlegać ubezpieczeniom i pracodawca wykazuje za nią składki emerytalne i rentowe. We wrześniu pani Magda ma zamiar zawrzeć zlecenie z pracodawcą, który wypłaca jej zasiłek macierzyński. Mimo tej umowy w dalszym ciągu obowiązkowo będzie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z zasiłku macierzyńskiego. Ze zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe będą dla niej dobrowolne, a obowiązkowa będzie tylko składka zdrowotna.[/ramka]

[srodtytul]Członek spółdzielni rolniczej i celnik[/srodtytul]

Od 1 września 2009 r. pracownik, członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych oraz funkcjonariusz Służby Celnej, który jednocześnie będzie spełniał warunki do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości macierzyńskiego, będzie obowiązkowo podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów. Do 31 sierpnia osoba znajdująca się w takiej sytuacji podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznych tylko jako pracownik, członek spółdzielni lub funkcjonariusz Służby Celnej.

[ramka][b]Przykład 5[/b]

Pani Agnieszka pobiera zasiłek macierzyński, do którego nabyła prawo z angażu pracowniczego. W trakcie pobierania zasiłku podejmuje zatrudnienie na umowę o pracę na 1/2 etatu w innej firmie. Do 31 sierpnia 2009 r. pani Agnieszka podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym wyłącznie z umowy o pracę, a od 1 września 2009 r. będzie podlegała zarówno z pobierania zasiłku macierzyńskiego, jak i ze stosunku pracy.[/ramka]