- Mam wątpliwość, czy jeden ze związków zawodowych może wykonywać swoje uprawnienia, ponieważ nie dostarczył żadnej listy członków. W jaki sposób możemy dowiedzieć się, czy ta organizacja związkowa może wykonywać swoje uprawnienia?

Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji, która zrzesza co najmniej 10 członków będących pracownikami lub osobami zatrudnionymi na innej podstawie niż stosunek pracy u konkretnego pracodawcy. Wobec osób nieposiadających statusu pracownika (np. zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych), znowelizowana od 1 stycznia 2019 r. ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 263) wprowadza dodatkowy wymóg – muszą one świadczyć pracę na rzecz pracodawcy przez co najmniej sześć miesięcy.

Jeżeli związek zawodowy celowo zawyży liczbę swoich członków, aby uzyskać uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, popełnia wykroczenie, za co mu grozi kara grzywny.

Dwa razy w roku

Zgodnie z obecnym brzmieniem ustawy organizacja związkowa ma obowiązek przedstawić pracodawcy informację o liczbie swoich członków co sześć miesięcy – według stanu na 30 czerwca i 31 grudnia w terminie odpowiednio do 10 lipca i do 10 stycznia.

Nowa organizacja, która została utworzona w ciągu sześciomiesięcznego okresu sprawozdawczego, ma obowiązek przedstawić pracodawcy pierwszą informację o liczbie swoich członków w ciągu dwóch miesięcy od dnia utworzenia, według stanu na dzień złożenia informacji.

Czytaj także:

Związki zawodowe pod kontrolą pracodawcy

Przykład

Organizacja związkowa została założona w marcu. Swoje pierwsze sprawozdanie o liczbie członków musiała przedstawić pracodawcy w maju. Następnie musiała złożyć normalne sprawozdanie według stanu na 30 czerwca.

Treść i forma

Obowiązek informacyjny dotyczy tylko liczby członków. Związek nie ujawnia zatem imiennej listy i danych osobowych swoich członków.

Ustawa nie określa, w jakiej formie powinna zostać złożona informacja o liczbie członków. Można więc przyjąć, że dopuszczalna jest każda forma. Ze względów dowodowych najbardziej rekomendowanym rozwiązaniem będzie jednak złożenie informacji na piśmie lub poprzez wiadomość e-mail.

Bez dublowania

Ostatnia nowelizacja ustawy o związkach zawodowych wprowadziła także nowe zasady co do uwzględniania w liczebności związku pracowników, którzy jednocześnie należą do więcej niż jednej organizacji zakładowej. Taką osobę wolno uwzględnić jako członka tylko jednego, wskazanego przez nią związku. Dzięki takiemu rozwiązaniu różne organizacje nie będą mogły powoływać się na przynależność tych samych osób.

Konsekwencje zwłoki

Organizacja, która nie złożyła w terminie informacji o liczbie swoich członków, jest pozbawiona swoich uprawnień, dopóki nie wykona swoich obowiązków informacyjnych wobec pracodawcy. Przykładowo, jeśli związek nie złożył w terminie informacji o liczbie członków, nie może brać udziału w rokowaniach.

Koniec wątpliwości

Nowelizacja ustawy o związkach zawodowych w zakresie ustalania liczebności związków zawodowych zmodyfikowała dotychczas funkcjonujące rozwiązania. Z perspektywy pracodawców istotne znaczenie ma to, że w przypadku braku regularnej informacji o liczebności związku organizacja traci możliwość wykonywania swoich uprawnień. Dzięki temu pracodawcy będą mieli pewność, z którymi związkami mają prowadzić konsultacje w sprawie wypowiedzeń umów o pracę.

Jeżeli organizacja istnieje, ale nie poda informacji o liczbie członków, to pracodawca w ogóle nie musi jej pytać o ochronę pracownika przy wypowiedzeniu umowy.

Zdaniem autorki

Katarzyna Dulewicz, radca prawny, Partner w Kancelarii CMS

W praktyce mogą powstać wątpliwości, czy związek zawodowy odzyskuje swoje uprawnienia z chwilą złożenia spóźnionej informacji o liczbie członków, czy dopiero po upływie kolejnego okresu sprawozdawczego i złożenia kolejnej informacji w terminie. Dosłowne brzmienie ustawy sugeruje, że związek odzyskuje swoje uprawnienia od razu, czyli po złożeniu spóźnionej informacji o liczbie członków.