Być może nasz pomysł na biznes z Włochami, w zależności od formy naszej obecności gospodarczej, będzie spełniał przesłanki do zaistnienia oddziału. Może to powodować bardzo istotne konsekwencje, głównie natury podatkowej.
Oprócz treści Konwencji OECD, konwencji bilateralnych o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy poznać regulacje prawne kraju, w którym jesteśmy obecni ekonomicznie.
Ustawodawca włoski umieścił definicję oddziału zagranicznego w art. 162 TUIR. Niemal całkowicie pokrywa się ona z definicją zawartą w art. 5 Konwencji OECD z 2017 r. Ostatnie nowelizacje art. 162 włoskiej ustawy o podatku dochodowym dostosowujące przepisy wewnętrzne do Konwencji, weszły w życie 1 stycznia 2018 r. Zamierzeniem włoskiego ustawodawcy było jak najbardziej wierne dostosowanie przepisów wewnętrznych do norm międzynarodowych.
CZYTAJ TEŻ: Jak robić biznes z Włochami i we Włoszech – przewodnik
Definicja zakładu zagranicznego zawarta w art. 162 TUIR jest następująca:
„Zakład zagraniczny to stała siedziba działalności gospodarczej poprzez którą firma zagraniczna nie będąca rezydentem wykonuje w całości lub częściowo swoją działalność na terytorium Włoch”.
Włoska ustawa zawiera tzw. pozytywną i negatywną listę przesłanek zaistnienia oddziału.
Oddział zagraniczny we Włoszech – pozytywna lista przesłanek
W punkcie 2 art. 162 zawarta jest tzw. pozytywna lista przesłanek zaistnienia oddziału zagranicznego we Włoszech. Wyrażenie stała siedziba obejmuje w szczególności:
- siedzibę kierownictwa,
- oddział,
- biuro,
- warsztat,
- pracownię,
- miejsca wydobywania bogactw naturalnych takich jak kopalnie, odwierty naftowe lub gazowe, kamieniołomy itp.
f-bis) znaczącą i ciągłą obecność gospodarczą na terytorium państwa skonstruowaną w sposób, z którego nie wynika fizyczna forma obecności na terytorium państwa.
Oddział zagraniczny we Włoszech – negatywna lista przesłanek
(…) termin stała siedziba nie obejmuje:
- używania instalacji wyłącznie do celów magazynowania, wystawiania lub dostawy towarów i dóbr należących do przedsiębiorstwa,
- dostępności towarów lub dóbr należących do przedsiębiorstwa, magazynowanych wyłącznie w celu przechowywania, wystawiania lub dostawy,
- dostępności towarów lub dóbr należących do przedsiębiorstwa składowanych wyłącznie w celu ich przetworzenia,
- dysponowania stałym miejscem prowadzenia działalności, przeznaczonym jedynie do zakupu towarów lub dóbr lub do zbierania informacji na rzecz przedsiębiorstwa,
- dysponowania stałym miejscem prowadzenia działalności, przeznaczonym wyłącznie do wykonywania innych czynności na rzecz firmy,
- dysponowanie stałym miejscem prowadzenia działalności, przeznaczonym wyłącznie do łącznego wykonywania czynności przewidzianych w punktach od a) do e).
Dodatkowym wyjaśnieniem dla tzw. negatywnej listy przypadków kiedy nie zaistnieje oddział zagraniczny we Włoszech, jest punkt 4 bis art.162. Znajdziemy w nim informację, że nie będziemy mieli do czynienia z zaistnieniem oddziału we Włoszech w przypadkach wymienionych na tzw. negative list, jedynie wtedy, kiedy działalność stałej siedziby będzie miała charakter przygotowawczy lub pomocniczy.
Oddział zagraniczny we Włoszech – najczęstsze pytania
W praktyce gospodarczej między polskimi a włoskimi przedsiębiorstwami, najczęściej zadajemy sobie pytanie o zaistnienie oddziału we Włoszech w przypadku agenta lub placu budowy.
W przypadku agenta należy dokonać rozróżnienia na agenta zależnego i niezależnego. Zgodnie z art. 162 ust. 6 i 7 TUIR zakładem przedsiębiorstwa zagranicznego jest osoba, która w sposób stały zawiera w imieniu firmy umowy inne niż na zakup towarów.
CZYTAJ TEŻ: Ochrona pracowników delegowanych do Włoch
Nie w każdym przypadku firma zagraniczna działająca na terytorium Włoch za pośrednictwem mediatora lub innego pośrednika będzie posiadała oddział zagraniczny we Włoszech. Czynnikiem rozstrzygającym jest to, czy osoba agenta jest zależna od firmy zagranicznej czy też agent działa niezależnie, w ramach swojej zwykłej działalności.
Agent zależny, np. zatrudniony na umowę o pracę lub reprezentujący wyłącznie jeden podmiot zagraniczny, będzie stanowić tzw. osobowy oddział zagraniczny na terytorium Włoch. Natomiast w przypadku agenta niezależnego, nie będziemy mieli do czynienia z oddziałem. Należy jednak podkreślić, że w pkt. 7 art. 162 TUIR włoska norma precyzuje, że nie jest agentem niezależnym podmiot, który działa wyłącznie na rzecz jednego przedsiębiorstwa lub innych przedsiębiorstw bezpośrednio z tym przedsiębiorstwem powiązanych. Ustanowienie we Włoszech agenta, który np. w ramach własnej działalności gospodarczej będzie działał na rzecz jednego zagranicznego przedsiębiorstwa i w celu udokumentowania działania również w imieniu innych podmiotów, będzie reprezentował także spółki powiązane z firmą zagraniczną, nie pozwoli uniknąć zaistnienia oddziału we Włoszech.
CZYTAJ TEŻ: Italia to rynek wymagający także pod względem logistyki
Z kolei jeśli idzie o plac budowy to zgodnie z art. 5 litera g konwencji włosko-polskiej o unikaniu podwójnego opodatkowania plac budowy nie stanowi zakładu zagranicznego, jeżeli czas jego jej trwania nie przekracza 12 miesięcy. Stosujemy w tym przypadku tzw. „duration test”.
Oddział zagraniczny i alokacja zysków
Italia dostosowała przepisy dotyczące opodatkowania zysków z działalności oddziału zgodnie z postanowieniami OECD Dekretem Ustawodawczym n.147/2015, zmieniającym zapisy art. 152 TUIR. Włochy przy alokacji zysków oddziału zagranicznego stosują zatem zasadę „separate entity approach”. Zgodnie z tą zasadą, dla przypisania zysków oddziału, uznaje się go za jednostkę odrębną i niezależną od spółki matki. Zysk oddziału należy ustalać:
- z zastosowaniem przepisów o cenach transferowych (art.152 TUIR) po uprzednim dokonaniu analizy funkcjonalnej, zgodnie z wytycznymi OECD, rzepisy o cenach transferowych mają zastosowanie również dla operacji wewnętrznych między oddziałem a spółką matką (tzw. „internal dealing”);
- oddział zagraniczny może osiągnąć zysk lub stratę bez względu na ogólny wynik z działalności przedsiębiorstwa, do którego przynależy.
Źródła Fiscalità internazionale, Ennio Vial e Silvia Bettiol, Maggioli Editore, Testo Unico delle Imposte sui Redditi.