Zakładowy układ zbiorowy pracy lub regulamin wynagradzania nie może określać wynagrodzenia osób zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy. Dlatego członek zarządu spółki nie powinien otrzymać premii wynikającej z regulaminu. Ma ona bowiem charakter składnika wynagrodzenia. Nie powinien też otrzymać innych rodzajów premii (np. urlopowych lub świątecznych) określonych w tym regulaminie.

Kim są zarządzający

Zasadą jest, że zakładowy układ pracy nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem w rozumieniu art. 128 § 2 pkt 2 oraz osób zarządzających nim na innej podstawie niż stosunek pracy. Zabrania tego art. 24126 § 2 k.p. Chodzi np. o umowy-zlecenia lub o zarządzanie.

Pracownikami zarządzającymi w imieniu pracodawcy zakładem są osoby kierujące nim jednoosobowo i ich zastępcy lub pracownicy wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem oraz główni księgowi. Definicja ta z pewnością obejmuje np. członków władz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, dyrektorów przedsiębiorstw państwowych czy członków zarządu spółdzielni.

Art. 24126 § 2 k.p. stosuje się też do postanowień regulaminu wynagradzania. Wynika to z odesłania zawartego w art. 772 § 5 k.p. Zatem także przepisy tego regulaminu nie mogą dotyczyć warunków wynagradzania zarządzających zakładem w imieniu pracodawcy.

Wynagrodzenie zasadnicze i dodatki

Warto podkreślić, że art. 24126 § 2 k.p. odwołuje się wprost tylko do warunków wynagradzania zarządzających zakładem. Poprzez „warunki wynagradzania" należy moim zdaniem rozumieć postanowienia określające zasady przyznawania wynagrodzenia za pracę oraz innych (dodatkowych) jego składników. Chodzi tu więc o wynagrodzenie w ścisłym tego słowa znaczeniu (zasadnicze) oraz dodatki do niego, np. stażowy lub funkcyjny, a także dopłaty i premie pracownicze. Zależą one bowiem od rodzaju, ilości i jakości świadczonej pracy.

Podobnie wypowiadał się Sąd Najwyższy w wyroku z 10 stycznia 2006 r. (I PK 115/05). Stwierdził, że warunki wynagradzania za pracę to całokształt sytuacji prawnej pracownika w zakresie wynagrodzenia za pracę, a przede wszystkim zasady nabywania prawa, ustalania wysokości i wypłaty składników wynagrodzenia za pracę – wynagrodzenia zasadniczego, dodatków, premii, dopłat. Natomiast art. 24126 § 2 k.p. nie obejmuje zasad przyznawania innych świadczeń finansowych związanych ze stosunkiem pracy, np. odpraw pieniężnych w związku z przejściem pracownika na emeryturę lub rentę albo związanych z rozwiązaniem stosunku pracy. Tak też wskazał SN w wyroku z 10 stycznia 2006 r.

Jubileuszówka wykluczona

Członkowie zarządu nie otrzymają też wynikającej z regulaminu nagrody jubileuszowej. Jest ona bowiem świadczeniem pracodawcy stanowiącym ekwiwalent pracy wykonywanej przez etatowca powiązanym z jego stażem. Przy czym powiązanie ze stażem i wymagalność świadczenia w znacznych odstępach czasu nie odbiera mu charakteru wynagrodzeniowego. Można także przytoczyć wyrok z 11 kwietnia 2006 r. (I PK 172/05), gdzie SN stwierdził, że menedżer w firmie, w której zasady płacowe określa układ zbiorowy lub regulamin, nie otrzyma nagrody jubileuszowej.

Tylko z umowy

Członkowie zarządu mogą otrzymać szczególne wypłaty, np. premie świąteczne lub inne świadczenia, jeśli wynika to z ich umowy o pracę. Potwierdza to wyrok SN z 24 czerwca 2009 r. (I PK 49/09). Zgodnie z nim warunki wynagradzania za pracę zarządzających zakładem w imieniu pracodawcy mogą być ustalane w umowie o pracę wolą stron stosunku pracy. Ustalenie takie może dotyczyć także składników wynagrodzenia regulowanych w układzie zbiorowym. Nie ma też przeszkód, aby ustalenia tego dokonać poprzez odesłanie do aktu prawnego regulującego określone składniki wynagrodzenia i zasady ich przyznawania, w tym do zakładowego układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania. Zgodnie z prawem można więc określić w umowie członka zarządu, że np. otrzyma dodatek stażowy na zasadach wynikających z układu zbiorowego pracy obowiązującego w firmie. Na dopuszczalność takiego rozwiązania wskazał też Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 13 grudnia 2012 r. (III APa 11/12). Podkreślił, że takie działanie nie narusza art. 24126 § 2 k.p. wyłączającego stosowanie układu wobec zarządzających zakładem w imieniu pracodawcy.

—Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach