- Pracuję w dziale kadr. Otrzymałam właśnie pismo o dobrowolnym zajęciu wynagrodzenia pracownicy na podstawie art. 91 kodeksu pracy. Pracownica zarabia netto 1281,34 zł. Tymczasem kwota wolna od potrąceń to 1386 zł. Co zrobić w tej sytuacji?

– pyta czytelniczka.

W podanym przykładzie należy brać pod uwagę trzy istotne czynniki, które decydują o możliwości dokonania potrącenia z pensji podwładnej. Chodzi mianowicie o to, jakie koszty uzyskania przychodu są stosowane (podstawowe czy podwyższone), czy pracownica złożyła oświadczenie PIT-2 uprawniające do zmniejszania zaliczek na podatek dochodowy oraz w jakim wymiarze czasu jest ona zatrudniona.

Ustalając wysokość możliwego potrącenia, należy się przy tym kierować pensją brutto pracownicy. Skoro jej miesięczne wynagrodzenie netto to kwota 1281,34 zł, to  pensja brutto wynosi 1743,85 zł.

Dla  wyjaśnienia zasad ustalania potrąceń przyjęto założenia, że w kalkulacji jej wynagrodzenia stosowane są podstawowe koszty uzyskania przychodu w kwocie 111,25 zł, ma ona prawo do ulgi podatkowej (46,33 zł miesięcznie) i pracuje na cały etat.

Część pensji pod ochroną

Kwotę „wyjściową”do dokonywania potrąceń należy ustalać zgodnie z art. 87

1

§ 1 pkt 1 k.p. Mówi on o tym, że wolna od potrąceń jest kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Kodeks pracy nie reguluje kwestii związanej z możliwością odliczenia również składki na ubezpieczenie zdrowotne. Stanowisko w tej sprawie 16 października 2007 zajął Departament Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, wyjaśniając, że składka zdrowotna jest obowiązkowa, podobnie jak daniny na ubezpieczenia społeczne i zaliczka na podatek dochodowy.

Z tego powodu należy je wszystkie uwzględnić przy ustalaniu kwoty wolnej od potrąceń.

Zatem u pracownika zatrudnionego na cały etat, który ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów i stosowania kwoty zmniejszającej podatek, wolna od potrąceń w 2011 r. jest część wynagrodzenia w wysokości 1032,34 zł:

•  składki społeczne finansowane przez pracownika

1386 zł x 13,71 proc. = 190,02 zł

•  składka zdrowotna

podstawa 1386 zł – 190,02 zł = 1195,98 zł

kwota do ZUS 1195,98 zł x 9 proc. = 107,64 zł

do odliczenia od zaliczki 1195,98 zł x 7,75 proc. = 92,69 zł

•  zaliczka na podatek

podstawa opodatkowania 1386 zł – (190,02 zł + 111,25 zł) = 1084,73 zł; po zaokrągleniu 1085 zł

zaliczka wstępna (1085 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 148,97 zł

zaliczka do przekazania do US 148,97 zł – 92,69 zł = 56,28 zł; po zaokrągleniu 56 zł

•  wynagrodzenie netto

1386 zł – (190,02 zł + 107,64 zł + 56 zł) = 1032,34 zł

W rozpatrywanym przypadku pracownica wyraziła zgodę na dokonywanie potrąceń z jej wynagrodzenia. Nie wiemy jednak, czy mają być one dokonywane na rzecz pracodawcy, czy na inne cele wskazane przez pracownika w oświadczeniu. Gdy dokonujemy potrąceń należności na rzecz pracodawcy, obowiązuje kwota wolna od potrąceń w wysokości 100 proc., a przy potrąceniach na inne należności – 80 proc. wskazanej kwoty (art. 91 k.p.).

 

Ile można zabrać

Zakładając, że jest to potrącenie na rzecz pracodawcy, pensja po pomniejszeniu nie może być niższa niż 1032,34 zł. Oznacza to, że z  wynagrodzenia można potrącić kwotę nie większą niż 249 zł.

Jest to różnica między kwotą 1281,34 zł (powstałą przez pomniejszenie wynagrodzenia brutto 1743,85 zł o składki na ubezpieczenia społeczne  239,08 zł, zaliczkę na podatek dochodowy  88,00 zł oraz składkę zdrowotną 135,43 zł) a kwotą wolną od potrąceń 1032,34 zł.

W sytuacji gdy dobrowolnie potrącane kwoty nie będą przekazywane na rzecz pracodawcy, kwota podlegająca ochronie stanowi 80 proc. wynagrodzenia ustalonego zgodnie z art. 87 § 1 pkt 1 k.p. W 2011 r. jest to 825,87 zł (80 proc. z 1032,34 zł). O takiej stawce limitu stanowi art. 91 § 2 pkt 2 k.p.

Maksymalna kwota, którą można byłoby wówczas potrącić z pensji pracownika w związku ze złożoną przez niego zgodą, wynosiłaby zatem 455,47 zł. Jest to różnica między kwotą 1281,34 zł a kwotą 825,87 zł (stanowiącą 80 proc. płacy ustalonej na podstawie art. 87 § 1 pkt 1 k.p., obowiązującej przy dobrowolnych potrąceniach).

— Monika Kruszyna, koordynator zespołu w dziale administracji kadrowo-płacowej w Business Support Solution SA

Zobacz serwis » Dobra Firma » Kadry i płace » Wynagrodzenia » Potrącenia

Poradnik płacowy » Potrącenia z wynagrodzeń 2011 r.

Wyjaśnienia urzędów » Potrącenia z wynagrodzeń