A to dlatego, że należności pracownicze są zabezpieczone na wypadek, gdyby kiepska sytuacja finansowa firmy nie pozwalała na ich wypłacenie.

Natomiast szczegółowe zasady, zakres i tryb ochrony roszczeń pracowniczych reguluje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=183265]ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (DzU nr 158, poz. 1121 ze zm.; ustawa). [/link]

Kiedy ją stosujemy?

[srodtytul]Dla przedsiębiorców[/srodtytul]

Przepisy ustawy obejmą przede wszystkim zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy o pracę nakładczą czy nawet umowy agencyjne, zlecenia lub inne umowy o świadczenie usług, jeżeli z tego tytułu podlegają obowiązkowi ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Tak będzie w przypadku niewypłacalności ich pracodawcy będącego przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Przy czym [b]regulacja ta nie ma zastosowania do małżonka pracodawcy, a także jego krewnych i powinowatych.[/b] Za tych uznaje się dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodzeństwo, rodziców, macochę i ojczyma, osoby przysposabiające, wnuki, dziadków, zięciów i synowe, bratowe, szwagierki i szwagrów.

Oznacza to, że osoby te, w razie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego związanego z obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, nie będą uznawane za te, które mogą uzyskać świadczenia z FGŚP w razie niewypłacalności pracodawcy.

Skąd FGŚP będzie wiedział, komu wypłacić świadczenia?

W ciągu miesiąca od wystąpienia niewypłacalności pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy sporządza wykaz niezaspokojonych roszczeń pracowniczych. Wykaz ten powinien określać osoby uprawnione oraz rodzaje i wysokość należnych im świadczeń podlegających zaspokojeniu ze środków funduszu.

Jednocześnie także pracownicy mają możliwość uzyskania zaspokojenia części roszczeń pieniężnych niepokrytych przez pracodawcę. Wniosek o wypłatę świadczeń może być bowiem zgłoszony także bezpośrednio przez osobę uprawnioną. Jest nią sam pracownik, ale nie tylko. To także były pracownik albo uprawnieni do renty rodzinnej członkowie rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika.

[srodtytul]Pensja – tak...[/srodtytul]

Zaspokojeniu ze środków FGŚP nie podlegają jednak wszystkie roszczenia finansowe zatrudnionych. Zgodnie z art. 12 ustawy zaspokojeniu ze środków funduszu podlegają należności główne z tytułu: wynagrodzenia za pracę, należnych od pracodawców składek na ubezpieczenia społeczne oraz świadczeń przysługujących pracownikowi na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy.

Do tych ostatnich zalicza się wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy.

Są to także wynagrodzenia za okres niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby, o którym mowa w art. 92 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link], oraz wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego. Na tym nie koniec. Będą to również odprawy pieniężne przysługujące na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników oraz ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, o którym mowa w

art. 171 k.p., ale tylko należny za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy. Ponadto zaspokojone zostaną odszkodowania przysługujące na mocy art. 36 [sup]1[/sup] § 1 k.p. i dodatek wyrównawczy, o którym mowa w art. 230 i 231 k.p.

[srodtytul]... jubileuszówka – już nie[/srodtytul]

Tylko roszczenia dotyczące zapłaty wymienionych należności mogą być pokryte ze środków FGŚP. Jeśli przykładowo zgodnie z obowiązującym regulaminem wynagradzania pracownikowi należała się nagroda jubileuszowa, której nie otrzymał ze względu na niewypłacalność pracodawcy, to nie wyegzekwuje jej od FGŚP. Z odmową funduszu spotka się także ten, kto będzie od niego żądał wypłacenia odprawy emerytalnej.

[srodtytul]Są granice czasowe...[/srodtytul]

Wypłacanie wierzytelności ze środków FGŚP jest ograniczone czasowo. Wszystkie wspomniane świadczenia, oprócz odpraw pieniężnych przysługujących w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art. 36[sup]1[/sup] k.p. oraz ekwiwalentu na urlop, [b]podlegają zaspokojeniu za okres nie dłuższy niż trzy miesiące poprzedzające:

- dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy albo

- ustanie stosunku pracy, jeżeli przypada ono w czasie nie dłuższym niż dziewięć miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.[/b]

Z kolei odprawa przysługująca w związku ze zwolnieniem z przyczyn niedotyczących pracowników i odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia podlegają zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż dziewięć miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w okresie nie dłuższym niż cztery miesiące następujące po tym dniu.

Natomiast ekwiwalent pieniężny za urlop może zostać uregulowany ze środków FGŚP, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż dziewięć miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.

Wszystkie świadczenia podlegają zaspokojeniu ze środków funduszu także wtedy, gdy uprawnienie do nich powstanie w dniu wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub w dniu ustania stosunku pracy.

[srodtytul]... i kwotowe[/srodtytul]

Co do zasady łączna kwota wypłaconych należności za jeden miesiąc nie może przekraczać przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału od dnia jego ogłoszenia przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

[ramka][b]Uregulowane będą tylko należności główne[/b]

Fundusz pokrywa jedynie określone należności główne. Zatem nie wypłaci pracownikowi pensji wraz z odsetkami (należność uboczna) za opóźnienie, lecz jedynie samą pensję. Potwierdził to [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 26 września 2000 r. (I PKN 53/00)[/b], stwierdzając, że nie podlegają zaspokojeniu ze środków FGŚP odsetki za okres opóźnienia pracodawcy w spełnieniu świadczenia.

Fundusz zobowiązany jest spełnić świadczenie wraz z odsetkami za własne opóźnienie liczone od daty upływu terminu określonego przez art. 35 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego.

Podobnie uznał [b]Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 23 sierpnia 2005 r. (I PK 43/05),[/b] stwierdzając, że fundusz nie odpowiada za należności uboczne (odsetki) należne od pracodawcy, gdyż nie można go obciążać odpowiedzialnością za opóźnienie pracodawcy w wypłacie świadczeń pracowniczych.[/ramka]

[ramka][b]Uwaga[/b]

FGŚP ma roszczenie regresowe do pracodawcy, którego zobowiązania w stosunku do pracowników zostały pokryte z jego środków.[/ramka]