Obliczamy wynagrodzenie i zasiłki za czas choroby pracownika

Firma płaci zatrudnionemu z własnych funduszy wynagrodzenie za 33 dni choroby w ciągu roku kalendarzowego. Wynika tak z art.92 kodeksu pracy.

Zakłady uiszczają wynagrodzenie chorobowe na tych zasadach nie tylko pracownikom, ale też chałupnikom i poborowym odbywającym u nich zastępczą służbę wojskową. Nie przysługuje ono natomiast zleceniobiorcom, którzy zawsze otrzymują za czas choroby zasiłek finansowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie znaczy to, że jedno zwolnienie lekarskie ma tyle trwać; chodzi łącznie o 33 dni niedyspozycji w roku. Przykładowo: wynagrodzenie należy się pracownikowi korzystającemu pierwszy raz w bieżącym roku z 3-dniowego zwolnienia, jak i będącemu najpierw na 30-dniowym zwolnieniu, a po kilkudniowej przerwie na 10-dniowym. Ten ostatni jednak od czwartego dnia drugiego zwolnienia dostanie już jednak zasiłek chorobowy. A to dlatego, że od 34 dnia takiej absencji zatrudniony ma prawo do zasiłku chorobowego. Zawsze finansuje go ZUS.

Niektórzy pracodawcy, zgłaszający30 listopada do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób, wypłacają je swoim załogom. Potem kwoty uiszczonych zasiłków odejmują w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA ze zbiorczej puli składek należnych za cały personel.

Jeśli pracownik zachoruje, sprawdzasz najpierw, co mu przysługuje: wynagrodzenie czy zasiłek. Sumujesz więc jego kolejne zwolnienia lekarskie. Gdy przekroczą 33 dni, płacisz zasiłek.

Limit 33 dni szacujemy, dodając poszczególne absencje chorobowe w roku kalendarzowym bez względu na przerwy czy zmianę zatrudnienia. Podejmującemu dodatkową pracę gdzie indziej do limitu tego wliczamy wcześniejsze okresy wypłaty wynagrodzenia chorobowego przypadające wdanym roku.

Pani Agata, nauczycielka w liceum, chorowała w styczniu i marcu łącznie przez 19 dni, za które otrzymała wynagrodzenie. Od 1 maja zatrudniła się dodatkowo w liceum prywatnym w niepełnym wymiarze godzin. Jeszcze w tym miesiącu poszła na 20 dni zwolnienia lekarskiego. Każdy z pracodawców powinien jej wypłacić wynagrodzenie chorobowe za 14 dni, a za pozostałe sześć dni powinna dostać zasiłki finansowane przez ZUS.

Informację o wykorzystanych u poprzedniego pracodawcy dniach, za które zatrudniony otrzymał wynagrodzenie chorobowe w danym roku, podajemy w świadectwie pracy. Wynika tak z§1 ust.1 pkt7 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy (...) (DzU nr 60, poz.282 ze zm.).

Gdy 31 grudnia zatrudniony ma prawo do wynagrodzenia z art. 92 kodeksu, nadal je otrzymuje od 1 stycznia na poczet limitu 33 dni następnego roku. Ów limit biegnie wtedy od początku, licząc od 1 stycznia.

Pan Jarek przebywał na zwolnieniu lekarskim od 27 grudnia ubiegłego roku do 12 stycznia bieżącego roku. Miał prawo do wynagrodzenia ze środków pracodawcy od 27 do 31 grudnia. Od 1 stycznia do 12 stycznia wciąż mu przysługiwało to samo wynagrodzenie, ale już w ciężar 33 dni na 2007 r. Mimo że pan Jarek nie wykorzystał całego limitu za ubiegły rok, od 1 stycznia biegnie tegoroczny limit 33 dni.

Osoba pobierająca31 grudnia zasiłek chorobowy, nadal go dostaje od1 stycznia za cały czas nieprzerwanej niezdolności. Jeśli jednak wystąpiłaby choćby jednodniowa przerwa w chorobie, wówczas za czas kolejnego zwolnienia otrzyma wynagrodzenie na podstawie art.92 kodeksu.

Pani Jadwiga chorowała w poprzednim roku kilkakrotnie - łącznie ponad 33 dni. Na kolejnym zwolnieniu przebywała od 27 grudnia do 19 stycznia. Za cały ten okres przysługiwał jej zasiłek finansowany przez ZUS. Gdyby pani Jadwiga dostarczyła kolejne zaświadczenie lekarskie od 20 stycznia, wciąż by jej się należał zasiłek. Jeśliby wystąpiła przerwa między zwolnieniami, za czas następnego dostałaby już wynagrodzenie chorobowe łącznie przez 33 dni w roku.

KROK 1 Ustalamy podstawę wymiaru wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego (zwykle średnie, miesięczne wynagrodzenie za 12 miesięcy, pomniejszone o składki finansowane przez ubezpieczonego), np. 3000 zł - 18,71 proc. = 2438,70 zł

KROK 2Podstawę wymiaru dzielimy przez 30 dni 2438,70 zł : 30 dni = 81,29 zł

KROK 3Uzyskaną kwotę mnożymy przez odpowiednią stopę procentową świadczenia, czyli przez 80, 100 lub 70 proc. 81,29 zł x 80 proc. = 65,03 zł

81,29 zł x 100 proc. = 81,29 zł

81,29 zł x 70 proc. = 56,90 zł

KROK 4Stawkę dobową mnożymy przez liczbę dni, na jakie opiewa zaświadczenie lekarskie, np. 32

65,03 zł x 32 dni = 2080,96 zł

81,29 zł x 32 dni = 2601,28 zł

56,90 zł x 32 dni = 1820,80 zł

Zanim wypłacisz pracownikowi wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy, zbadaj, czy podlegał ubezpieczeniu przez przynajmniej 30 dni. Jeśli nie, nic mu się należy.

By zatrudniony uzyskał te świadczenia, musi najpierw być objęty ubezpieczeniem chorobowym przez minimum 30 dni, czyli przez tzw. okres wyczekiwania. Chodzi o czas ubezpieczenia, zasadniczo nieprzerwany. Zliczamy jednak poprzednie okresy ubezpieczenia, jeśli przerwa między nimi nie była dłuższa od 30 dni albo była, gdyż w grę wchodził urlop bezpłatny lub wychowawczy bądź czynna służba wojskowa żołnierza niezawodowego.

Niektórzy nie muszą mieć okresu wyczekiwania. Dotyczy to:

-absolwentów szkół, w tym wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów,

-mających co najmniej10-letni staż obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, w tym sprzed 1 stycznia 1999 r. dającego prawo doświadczeń chorobowych,

-poszkodowanych w wypadku w drodze do lub z pracy. Świadczenia chorobowe należą się tym osobom od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniom.

Kobieta, która zachoruje w czasie ciąży, musi przebyć okres wyczekiwania. Zwolnienia lekarskiego przypadającego w trakcie wyczekiwania nie uwzględniamy w limicie 33 dni w roku kalendarzowym, kiedy to pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ze środków zakładu pracy.

Pani Jola podlegała przez pięć lat ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (przed 1 stycznia 1999 r.), potem przez sześć lat ubezpieczeniu chorobowemu oraz przez rok ubezpieczeniom społecznym z racji pobierania zasiłków dla bezrobotnych. Po rocznej przerwie zaczęła pracę 1 marca bieżącego roku. Dostarczyła zwolnienie lekarskie od 12 do 16 marca. Do wymaganego 10-letniego okresu ubezpieczenia chorobowego, zwalniającego z przebycia okresu wyczekiwania, nie wliczamy czasu przebywania na zasiłku dla bezrobotnych. Bezrobotni nie mieli bowiem i nadal nie mają prawa do świadczeń chorobowych. Mimo to kobieta wykazuje się minimum dziesięcioma latami ubezpieczenia. A skoro tak, to od razu się jej należy wynagrodzenie za czas choroby

Wynagrodzenie za czas zwolnienia lekarskiego ustalamy tak samo jak zasiłek chorobowy. W jego podstawie uwzględniamy tylko te składniki pensji, od których odprowadzamy składki chorobowe.

Podstawę wynagrodzenia i zasiłku chorobowego stanowi zasadniczo przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przez wynagrodzenie rozumiemy przychód wchodzący do podstawy wymiaru składek chorobowych, po odliczeniu potrąconych przez firmę składek: emerytalnej, rentowych i chorobowej finansowanych ze środków pracownika. Jeśli przychody zatrudnionego liczone narastająco od początku roku przekroczyły górną, roczną granicę podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych (w tym roku jest to78480 zł), pobieramy jedynie 2,45 proc. tytułem składki chorobowej.

Świadczenia chorobowe zawsze ustalamy tylko według wynagrodzenia uzyskanego od obecnego zakładu. Nie bierzemy nigdy pod uwagę zarobków, jakie pracownik otrzymał w poprzedniej firmie.

Zdarza się, że zatrudniony zachoruje przedupływem12 miesięcy kalendarzowych pracy. Wówczas wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy ustalamy według średniego miesięcznego wynagrodzenia za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Bywa, że ktoś zachoruje przed końcem pierwszego miesiąca kalendarzowego zatrudnienia. W takiej sytuacji podstawę liczymy od poborów, jakie by dostał za cały miesiąc, czyli od wynagrodzenia:

1) miesięcznego określonego w angażu - jeśli dostaje składniki w stałej stawce miesięcznej,

2) obliczonego przez podzielenie wynagrodzenia uzyskanego za dni robocze przez liczbę dni przepracowanych i pomnożenie przez liczbę dni przypadających do przepracowania w danym miesiącu - gdy przepracował choćby dzień,

3) zmiennego w przeciętnej, miesięcznej wysokości wypłaconej za miesiąc choroby zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku - jeżeli nie osiągnął żadnego wynagrodzenia.

Czasami w którymś z miesięcy, z których ustalamy podstawę wymiaru, pracownik nic nie dostał z zakładu z powodu nieobecności z przyczyn usprawiedliwionych. Wtedy uzupełniamy podstawę:

-wyłączając wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy. Jeśli jednak w każdym miesiącu pracował krócej niż połowę godzin roboczych z przyczyn usprawiedliwionych, uwzględniamy wynagrodzenie za te miesiące, po uzupełnieniu według zasad określonych wpkt1 -3;

-przyjmując, po uzupełnieniu we dług pkt 1 - 3, wynagrodzenie z miesięcy, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Podstawa wymiaru wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego przysługującego z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (łącznie ze składnikami, do których pracownik zachowuje prawo podczas pobierania tego wynagrodzenia, np. premie, dodatek stażowy) nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia, obniżonego o 18,71 proc. Od 1 stycznia bieżącego roku minimalne wynagrodzenie dla pracującego w pełnym wymiarze wynosi 936 zł. Zatrudnionym na ułamku etatu redukujemy ją odpowiednio; dla połówki etatu będzie to więc 468 zł.

Minimalna podstawa wymiaru wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego dla pełnego etatu wynosi w bieżącym roku 760,87 zł (936 zł - 18,71 proc.), a dla połowy 380,44 zł.

Podstawa musi zachować przynajmniej wskazane minima nie tylko w dniu powstania prawa do świadczenia, ale także przez cały okres jego pobierania. Jeśli w tym czasie minimalne wynagrodzenie idzie w górę (co się zdarza najczęściej na przełomie roku), najniższą podstawę świadczeń ustalamy ponownie. Mówi o tym art. 92 § 2 kodeksu pracy w związku z art. 45 ustawy.

W podstawie wymiaru świadczeń chorobowych nie uwzględniamy składników wynagrodzeń, jeżeli układy zbiorowe pracy lub wewnątrzzakładowe przepisy płacowe nie przewidują ich zawieszenia lub obniżenia za czas zwolnienia lekarskiego.

Nie wszystkie składniki wynagrodzenia wchodzące do podstawy wymiaru składki chorobowej zwiększają wynagrodzenie lub zasiłek należny za okres zwolnienia lekarskiego. Nie dotyczy to składników, które w ogóle nie przysługują za czas niedyspozycji, jak: płaca zasadnicza, stała premia regulaminowa, klasyczna prowizja. Dotyczy to natomiast nagród (premii) o charakterze uznaniowym i dodatków, jakie niektórzy pracodawcy wypłacają za czas choroby, np. stażowy, funkcyjny. By te ostatnie wliczyć do podstawy wymiaru, to - zgodnie z art. 41 ustawy - regulacje płacowe muszą nakazywać ich zawieszanie czy zmniejszanie za czas choroby.

W ten sposób eliminowane są sytuacje, kiedy pracownik dostaje premię (nagrodę) uznaniową, apotem ma je odtworzone w wynagrodzeniu czy zasiłku chorobowym.

Przepisy płacowe firm niekiedy nie zawierają postanowień o przyznawaniu nagród (premii) uznaniowych bądź określają je bardzo ogólnie. Nie można przyjąć, że regulacje wynagrodzeniowe zawierają zasady zmniejszania nagrody uznaniowej za czas pobierania świadczeń chorobowych, o ile o udzieleniu, redukcji lub całkowitym zawieszeniu decyduje szef wedle swojego uznania, a firmowe przepisy płacowe (np. regulamin wynagradzania) w ogóle nie wskazują zasad jej zmniejszania. Tak ogólnie określonego składnika nie wliczamy zatem do podstawy. Potwierdził to także Sąd Najwyższy w wyroku z 11 maja 2005 r. (IIIUK33/05).

Bierzemy również pod uwagę wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, ale w kwotach faktycznie uzyskanych, bez uzupełniania.

Gdy już przecedziliśmy premie i nagrody według opisanych kryteriów, to zwiększają one świadczenia za czas zwolnienia lekarskiego w pewnym porządku. Należne za miesiąc uwzględniamy w kwocie wypłaconej za miesiące kalendarzowe, z których ustalamy podstawę wymiaru (czyli np. za 12 miesięcy poprzedzających miesiąc choroby). Kwartalne ujmujemy w wysokości 1/12 sum wypłaconych za cztery kwartały kalendarzowe poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Nawet wtedy, gdy w którymś kwartale zatrudniony pracował krócej niż połowa obowiązującego go czasu pracy albo w ogóle nie dostał premii (nagrody) bez względu na przyczynę. Roczne z kolei przyjmujemy w wysokości 1/12 kwot wypłaconych za rok kalendarzowy poprzedzający miesiąc zachorowania.

Składników wynagrodzenia, przysługujących w myśl umowy o pracę tylko dookreślonego terminu, nie uwzględniamy w podstawie wymiaru świadczenia należnego za okres po tym terminie.

Pan Grzegorz zawarł z własnym pracodawcą umowę-zlecenie na okres od 1 grudnia ubiegłego roku do końca kwietnia bieżącego roku. Był na zwolnieniu lekarskim od 23 kwietnia do 4 maja. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby stanowi pensja wypłacona panu Grzegorzowi za okres od 1 kwietnia ubiegłego roku do końca marca tego roku, łącznie z zapłatą za wykonanie zlecenia uiszczoną za okres od 1 grudnia 2006 r. do 31 marca bieżącego roku. Ustalone tak wynagrodzenie chorobowe przysługuje zatrudnionemu za okres od 23 do 30 kwietnia. Podstawę wymiaru należnego za okres od 1 do 4 maja trzeba było przeliczyć, usuwając z niej wynagrodzenie za realizację zlecenia.

Bywa, że pewne składniki wynagrodzenia szef wypłaca zaliczkowo. Jeśli przydarzy się to w okresie, z którego ustalamy podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, wliczamy kwoty uiszczone zaliczkowo. Po ich wyrównaniu przeliczamy podstawę ponownie, rekompensując zatrudnionemu stratę.

Pracownik był na zwolnieniu od 18 do 22 stycznia 2007 r. Podstawę wymiaru jego wynagrodzenia chorobowego należało obliczyć z płacy zasadniczej za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2006 r. oraz z regulaminowej premii miesięcznej, też z tych miesięcy. Pracownik w grudniu awansował i dostał od 1 grudnia podwyżkę pensji. Do czasu sporządzenia listy wypłat wynagrodzeń chorobowych w styczniu 2007 r. nie otrzymał jeszcze wyrównania podwyżki za grudzień. W takiej sytuacji pensję za grudzień należało ująć w podstawie wynagrodzenia chorobowego w kwocie faktycznie wypłaconej, a po wypłaceniu podwyżki dokonać przeliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego i wyrównać pracownikowi różnicę (art. 42 ust. 5 ustawy chorobowej).

Pracownik, któremu dałeś podwyżkę lub przeniosłeś na cały etat, nie może na tym stracić. Wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy liczysz mu od zwiększonych poborów.

Przypomnijmy: wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy liczymy się od przeciętnego, miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc choroby. Podwyżka przyznana podczas pobierania wymienionych świadczeń nie wpływa już zatem na ich wysokość. Czasami zatrudniony dostaje podczas choroby wyrównanie wynagrodzenia za miesiąc, z którego ustaliliśmy podstawę, wówczas przeliczamy tę ostatnią i wyrównujemy zasiłek czy wynagrodzenie.

Jeżeli jednak podwyżka wynagrodzenia została przyznana z wyrównaniem za okres wsteczny i przysługuje również za miesiące, w których pracownik świadczył pracę (a nie przebywał przez większą część miesiąca na zwolnieniu lekarskim), to oczywiście za ten okres wyrównanie wynagrodzenia pracownikowi przysługuje.

Często w miesiącu zachorowania lub w okresie przyjmowanym do podstawy wymiaru następuje zmiana wymiaru czasu pracy, np. z połówki na cały. W takiej sytuacji podstawę wymiaru stanowi pensja ustalona dla nowego wymiaru czasu pracy.

Do końca kwietnia pani Ula pracowała w pełnym wymiarze godzin, zarabiając 3300 zł miesięcznie. Od 1 maja przeszła na 2/3 etatu, za co miała dostawać 2200 zł. W maju złamała rękę i poszła na sześciotygodniowe zwolnienie lekarskie. Do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego (a następnie zasiłku) należy przyjąć pensję właściwą dla nowego wymiaru czasu, czyli 2200 zł.

Podstawy wymiaru nie ustalamy na nowo, jeżeli między pobieraniem świadczeń chorobowych tego samego lub innego rodzaju nie było przerwy albo była, ale krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe.

Ustaloną w opisany sposób podstawę wymiaru dzielimy przez30 dni, a wynik mnożymy przez liczbę dni, na jakie opiewa zaświadczenie lekarskie.

Kiedy już wyselekcjonowaliśmy składniki wynagrodzenia i ustaliliśmy podstawę, trzeba ją podzielić przez 30 dni. Zawsze przez 30 dni, mimo że niektóre miesiące liczą 31, 29 lub 28 dni. Uzyskaną dniówkę mnożymy następnie przez liczbę dni zwolnienia lekarskiego. Wynik mnożymy przez odpowiednią stopę procentową świadczenia chorobowego, czyli przez 80, 100 lub70 proc.

Wynagrodzenie i zasiłek chorobowy wynoszą zasadniczo 80 proc. wynagrodzenia, a 100 proc. w razie niezdolności do pracy:

-pow stałej wskutek wypadku w drodze do lub z pracy,

-podczas ciąży,

-dawcy komórek, tkanek i narządów.

Za czas pobytu w szpitalu zasiłek wynosi70 proc. podstawy.

Wynagrodzenie chorobowe jest świadczeniem ze stosunku pracy i szef powinien je uiszczać w terminie wypłaty pensji, określonym w przepisach płacowych. Gdy wypłaci je później z powodu trudności finansowych, pracownikowi przysługuje roszczenie o odsetki za zwłokę.

Wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy należy się od daty określonej przez lekarza jako pierwszy dzień zwolnienia, a nie od dnia wystawienia zaświadczenia.

Lekarz psychiatra wystawił panu Władysławowi zwolnienie 14 maja na okres od 5 marca do końca maja. Zakład powinien mu wypłacić wynagrodzenie za czas choroby od 5 marca do 3 kwietnia, mimo że lekarz wystawił zaświadczenie dopiero 14 maja. Za okres od 4 kwietnia do końca maja pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy.

Rozbieżność pomiędzy datami wystawienia zwolnienia a powstania niezdolności do pracy może się zdarzyć. Wolno bowiem wystawiać zwolnienia wsteczne, a psychiatry nie dotyczą tu żadne ograniczenia.

Nie musisz płacić wynagrodzenia lub zasiłku każdemu pracownikowi na zwolnieniu lekarskim. Czasami możesz mu nawet odebrać świadczenia już pobierane.

Wynagrodzenie lub zasiłek za czas choroby nie przysługuje w trakcie urlopu macierzyńskiego (należy się wówczas zasiłek macierzyński) ani wychowawczego czy bezpłatnego. Zatrudniony nie ma do nich również prawa, jeśli:

-zaświadczenie lekarskie zostało podrobione lub sfałszowane,

-choroba przypadła podczas tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolności czy służby wojskowej,

-sam spowodował niezdolność do pracy rozmyślnie przez udział w bójce albo w wyniku innego umyślnego przestępstwa czy wykroczenia,

-w czasie zwolnienia lekarskiego wykonuje inną pracę zarobkową lub uciążliwe czynności mogące przedłużyć niezdolność do pracy albo wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem, ¦w wyniku badania kontrolnego lekarz orzecznik ZUS uznał go za zdolnego do pracy.

Jeżeli pracownik zachorował z powodu nadużycia alkoholu, świadczenia nie przysługują za pierwsze pięć dni niezdolności. Firma dowiaduje się o przyczynie zwolnienia z kodu C zamieszczonego na zaświadczeniu lub z finalnych ustaleń postępowania wypadkowego.

Wynagrodzenia za czas choroby nie obniżamy o 25 proc., gdy pracownik dostarczył zwolnienie lekarskie po siedmiu dniach od jego wystawienia. W takiej sytuacji redukujemy karnie jedynie zasiłki chorobowy i opiekuńczy.

Przyznawanie i ustalanie prawa zatrudnionych do świadczeń chorobowych wymaga gromadzenia sporej dokumentacji.

Dokumentem stanowiącym podstawę wypłaty wynagrodzenia lub zasiłku za czas choroby jest zaświadczenie lekarskie wystawione na druku ZUS ZLA przez lekarza upoważnionego przez ZUS. Płatnik, który nie dostał tego formularza, nie powinien wypłacać tych należności. Nawet jeśli dostał zawiadomienie ze szpitala, że pracownik tam przebywa.

Szpital powinien wystawić zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA najpóźniej w dniu wypisania. Podczas rekonwalescencji dłuższej niż 14 dni powinien jednak dawać na wniosek zainteresowanego zaświadczenie lekarskie co14 dni. Wszystko po to, by zatrudniony dostał pieniądze.

Jeżeli pracodawca znajdzie błąd, powinien to zwolnienie oddać pracownikowi do korekty. Każdą swoją poprawkę lekarz sygnuje własną pieczątką i podpisem. Do czasu otrzymania poprawionego druku płatnik nie powinien podejmować wypłaty.

Chory zatrudniony w dwóch miejscach musi się wylegitymować dwoma zaświadczeniami lekarskimi. Powinien więc o to poprosić lekarza. Jeśli tego nie zrobi podczas pierwszej wizyty, może poprosić później o wystawienie formularzy dla kolejnych płatników.

Pani Agnieszka była zatrudniona w dwóch firmach. Lekarz stwierdził jej niezdolność do pracy od 14 do 18 maja. Wystawił jednak pojedyncze zaświadczenie, bo kobieta podała jednego pracodawcę. Po kilku dniach na prośbę pani Agnieszki sporządził kolejne zwolnienie lekarskie dla drugiego zakładu, opiewające na tę samą absencję.

Osobie mającej dwa etaty w tym samym zakładzie pracy wystarczy jedno zaświadczenie ZUS ZLA. Zdarza się, że za czas jednego zwolnienia lekarskiego przysługuje wynagrodzenie, apotem zasiłek. W takiej sytuacji pracodawca nieupoważniony do wypłaty zasiłków chorobowych (zatrudniający najwyżej 20 osób) po uiszczeniu wynagrodzenia chorobowego powinien przekazać zaświadczenie lekarskie do ZUS, dołączając druk ZUS-Z-3. W aktach zostawia sobie poświadczoną kserokopię tego zaświadczenia.

Podstawą do bieżącej wypłaty świadczeń chorobowych jest zawsze oryginał zaświadczenia lekarskiego (zielony druk ZUS ZLA), a nigdy jego kserokopia. Wyjątkiem jest duplikat wystawiony przez lekarza wtedy, gdy zaświadczenie lekarskie zostało zgubione.

W razie zaginięcia zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy wynagrodzenie za czas choroby wypłaca się na podstawie wypisu z kopii zaświadczenia, wystawionego na wniosek pracownika przez lekarza, który wydał zgubione zaświadczenie.

Może to być czytelna kserokopia podpisana przez lekarza i zaopatrzona w jego pieczęć.

Wypadek w drodze do pracy lub z pracy zaświadczamy w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Zdarza się, że pracownik przechodzi powikłania zdrowotne w związku z wcześniejszym wypadkiem. Przysługuje mu wtedy albo wynagrodzenie, albo zasiłek w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Pod warunkiem jednak, że lekarz potwierdzi związek tej niezdolności z wypadkiem dodatkowym zaświadczeniem, wystawionym niezależnie od druku ZUS ZLA.

Podstawą do wypłaty 100 proc. wynagrodzenia lub zasiłku za czas choroby ciężarnym jest kod B na druku ZUS ZLA lub dodatkowe zaświadczenie lekarskie potwierdzające stan ciąży. Dawcom komórek, tkanek i narządów wypłacamy je też na podstawie dodatkowego zaświadczenia lekarskiego, na blankiecie, potwierdzającego fakt bycia dawcą (oprócz tego ZUS ZLA).

Pracodawca nie zalicza wynagrodzenia chorobowego na poczet składek należnych ZUS tak jak zasiłku chorobowego.

Odnotowuje to pierwsze jednak w imiennym raporcie ZUS RSA dotyczącym wypłacanych świadczeń i przerw w opłacaniu składek, z kodem 331 (wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy). W rubrykach:

-"Dane identyfikacyjne płatnika składek" wpisujemy NIP, PESEL, REGON, a w razie ich braku -serię i numer innego dokumentu identyfikującego, np. paszportu, nazwę skróconą firmy albo nazwisko i imię oraz datę urodzenia pracodawcy o statusie osoby fizycznej,

-"Dane identyfikacyjne osoby ubezpieczonej" - nazwisko i imię pracownika, typ identyfikatora: P -PESEL, N -NIP, 1 -dowód osobisty,2 - paszport, numer identyfikatora,

-"Rodzaje i okresy przerw w opłacaniu składek i zestawienie wypłaconych świadczeń/wynagrodzenia za czas absencji chorobowej" - kod tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, kod świadczenia 331, okres, za który świadczenie wypłacono: od dnia do dnia, liczba dni, za które wypłacono świadczenie, kod choroby (A, B, C, D), o ile na zwolnieniu lekarskim był wpisany kod, kwotę wypłaconego wynagrodzenia chorobowego.

W deklaracji DRA ujmujemy tylko takie świadczenia, które płatnik rozlicza ze składek na ubezpieczenia społeczne, a więc zasiłki z ubezpieczenia chorobowego.

Zakład może przyznać pracownikom w przepisach płacowych prawo do wyższego niż 80 proc. wynagrodzenia za czas choroby. Od wynagrodzenia za czas choroby, do 100 proc. podstawy wymiaru, nie odprowadzamy składek na ubezpieczenia społeczne. Stanowi natomiast podstawę wymiaru składek zdrowotnych. Firmy przyznają też często pracownikom wynagrodzenie uzupełniające do wypłacanego ze środków ZUS70lub 80-proc. zasiłku chorobowego do100-proc. podstawy wymiaru.

Wynagrodzenie uzupełniające70- lub80-proc. zasiłek do kwoty nieprzekraczającej, łącznie z zasiłkiem, 100 proc. przychodu pracownika nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Podstawą do wypłaty uzupełniającej powinno być postanowienie w przepisach płacowych (układ zbiorowy pracy bądź regulamin wynagradzania).

Autor jest radcą prawnym w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Polityki Społeczne Kontynuujemy cykl artykułów poświęconych sporządzaniu listy płac. Pokazujemy na konkretnych przykładach i obliczeniach sposoby ustalania poszczególnych rodzajów wynagrodzeń. Omawiamy też zasady odprowadzania od nich składek do ZUS oraz zaliczek na podatek dochodowy. Zachęcamy czytelników do przysyłania pytań na ten temat. Obiecujemy, że na wszystkie odpowiemy w cyklu lub poza nim. Zorganizujemy też kilka telefonicznych dyżurów eksperckich. Kiedy - poinformujemy na pierwszej stronie DOBREJ FIRMY. W cyklu opisaliśmy dotychczas sposoby ustalania wynagrodzenia:

- za urlop wypoczynkowy - 11 maja,

- za godziny nadliczbowe - 16 maja,

- za przestój i dyżur - 30 maja,

- premii i nagród - 13 czerwca.

W następną środę zajmiemy się wynagrodzeniem częściowym.

- art. 92 kodeksu pracy,

- ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.),

- rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (DzU nr 65, poz. 741 ze zm.),

- rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (DzU nr 65, poz. 743 ze zm.),

- rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU nr 65, poz. 742 ze zm.),

- rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.),

- ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.),

- rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (DzU nr 237, poz. 2015 ze zm.).