Rz: Od dziś obowiązują korzystniejsze przepisy o darowiznach żywności dla organizacji pożytku publicznego, umożliwiające przekazywanie nie tylko producentom. O czym trzeba pamiętać, by skorzystać ze zwolnienia z VAT dla takich nieodpłatnych przekazań?

Joanna Rudzka:

Zmiany te są efektem trwających od wielu lat głośnych dyskusji wokół utrudnień dla takich dobroczynnych gestów. Przeszkodą bywały właśnie przepisy o podatku od towarów i usług, które pierwotnie w ogóle nie pozwalały na takie zwolnienie. Najpierw objęto tą korzyścią tylko producentów, a teraz także np. handlowców. Umożliwiono też odliczenie podatku naliczonego od zakupu takich towarów. To wyjątek od zasady, według której jest to możliwe tylko wtedy, gdy zakup jest związany ze sprzedażą opodatkowaną. Dotychczas handlowcom bardziej opłacało się zniszczyć taką żywność, niż ją podarować potrzebującym. Nie musieli wtedy płacić podatku od nieodpłatengo przekazania ani nie tracili prawa do odliczenia naliczonego VAT. Przy darowiźnie uprawnienia do odzyskania podatku nie było. Warto wiedzieć, że nowe zwolnienie dotyczy produktów spożywczych, ale wyjątkiem są napoje alkoholowe. Zwolnienie uwarunkowane jest posiadaniem przez darczyńcę dokumentacji potwierdzającej dokonanie dostawy na rzecz OPP, z przeznaczeniem na cele jej działalności charytatywnej .

Jak powinny wyglądać takie dokumenty?

Przepisy o VAT nie określają tego dokładnie. Wydaje się, że obdarowana organizacja powinna złożyć oświadczenie o przyjęciu towarów i sposobie ich dalszego użycia – oczywiście zgodnym z celami działalności tej organizacji. Dokumentacją moźe być pisemne porozumienie pomiędzy darczyńcą i obdarowaną organizacją, które określi zasady przekazywania towarów. Należy zatem się postarać o dokumentację, która by odnosiła się do podstawowego celu, czyli działalności charytatywnej. Zresztą organizacje pożytku publicznego nie powinny mieć problemów z udokumentowaniem takiego zadysponowania otrzymaną żywnością. I tak są przecież zobowiązane do dokumentowania swojej działalności, aby nie stracić dobroczynnego statusu.

Czy w sytuacji, gdy przekazywane dla OPP towary zostały kupione przez podatnika przed 1 października, a darowizna następuje po tej dacie, przysługuje prawo do zwolnienia z VAT od tych towarów?

Nie ustanowiono przepisów przejściowych w tej kwestii. Wydaje się zatem, że kluczowy jest tu moment dokonania czynności darowizny. Jeśli następuje ona po wejściu w życie zwolnienia, to oczywiście takie zwolnienie można zastosować, a podatek naliczony odzyskać. Nawet, jeśli zakupy zostały dokonane przed wejściem w życie zwolnienia.

—rozmawiał Paweł Rochowicz