Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 19 lipca 2013r. (III SA/Wa 241/13).
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółka świadczy na rzecz swoich klientów usługi pośrednictwa finansowego z zakresu udzielania pożyczek. Pożyczki te są udzielane i spłacane w domu klienta, zgodnie z koncepcją Home Lending. W ramach tej działalności spółka korzysta z usług wsparcia procesu udzielania i obsługi pożyczek.
Usługodawcą jest podmiot utworzony w tym celu w ramach grupy kapitałowej, do której należą oba podmioty. W związku z tym, spółka złożyła wniosek o interpretację indywidualną, zadając pytanie, czy przedstawiona kompleksowa usługa wsparcia procesu udzielania i obsługi pożyczek nabywana przez spółkę podlega zwolnieniu z VAT.
Zdaniem spółki, usługa wsparcia udzielania i obsługi pożyczki spełnia wszystkie przesłanki pozwalające uznać ją za zwolnioną od podatku od towarów i usług, tj. stanowi odrębną całość, a także jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia usługi głównej. Skarżąca wskazała, że nie mogłaby oferować i świadczyć usług finansowych w obecnym zakresie bez wsparcia usługodawcy.
Jej zdaniem wszystkie czynności podejmowane w ramach świadczenia usługi pomocniczej realizowane są w ścisłym związku z działalnością wykonywaną przez spółkę. Organ podatkowy nie zgodził się z takim stanowiskiem spółki. Wskazał, że nabywanej przez spółkę usługi nie można uznać za właściwą, gdyż nie obejmuje ona funkcji charakterystycznych dla usługi głównej. Nie zgadzając się ze stanowiskiem organu, spółka zaskarżyła wydaną interpretację.
Sąd podzielił stanowisko spółki. Wskazał na błędną interpretację terminu „usługa właściwa" dokonaną przez organ podatkowy. Zdaniem sądu, za „właściwy" element usługi należy uważać element „charakterystyczny dla kogoś lub czegoś". Usługa świadczona przez usługodawcę jest charakterystyczna (właściwa) dla usług związanych z udzielaniem pożyczek, ponieważ w przypadku świadczenia innych usług przez spółkę owa usługa pomocnicza nie miałaby racji bytu i nie byłaby nabywana.
—Jakub Warnieło współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Krzysztof Kańtor aplikant radcowski, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Komentuje Krzysztof Kańtor, aplikant radcowski, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT wynika, że zwolnieniu podlegają m.in. usługi pomocnicze do usług finansowych, jeżeli spełniają wymogi właściwości, niezbędności oraz odrębności. Istotą sporu w niniejszej sprawie była interpretacja pierwszej z tych przesłanek, czyli pojęcia usługi „właściwej" dla usługi udzielania kredytów i pożyczek. Dotyczy to w szczególności usług „outsourcingowych", nabywanych przez podmioty świadczące usługi finansowe.
Kwestia ta wywołuje wiele kontrowersji między podatnikami a organami podatkowymi. Stanowisko sądów administracyjnych w tym względzie pozostaje niejednoznaczne, podobnie jak wskazówki płynące z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Niepewność pogłębia chaos legislacyjny, gdyż polski ustawodawca wyprzedził ustawodawcę unijnego, implementując projekt zmiany Dyrektywy o VAT, co powoduje niespójność prawa krajowego z unijnym i dodatkowe wątpliwości w tym zakresie.
W tym kontekście, w jednym z wyroków (wyrok z 18 grudnia 2012 r., I FSK 339/12) Naczelny Sąd Administracyjny dokonał obszernej analizy omawianego przepisu, dochodząc do wniosku, że zwolnienie przewidziane polską ustawą jest szersze niż to wynika z Dyrektywy oraz orzecznictwa Trybunału. Czym innym jest bowiem posiadanie przez dany element usługi zwolnionej jej istotnych i specyficznych cech (tak jak wskazuje Trybunał), a co innego oznacza stanowienie elementu usługi zwolnionej, właściwego i niezbędnego do jej świadczenia (zgodnie z polską ustawą o VAT). W konsekwencji ustawa nieprawidłowo implementuje w tym zakresie prawo unijne. NSA wskazał jednak, że organy podatkowe nie mogą kwestionować prawa podatnika do skorzystania z wadliwie implementowanego przepisu, jeśli jest on dla niego korzystniejszy.
Być może z tego względu w interpretacjach podatkowych rysuje się tendencja do zawężającego traktowania pojęcia usług pomocniczych, przy czym często – podobnie jak w komentowanej sprawie – podstawą odmówienia prawa do zwolnienia takich usług z VAT jest przesłanka ich „właściwości" (a nie zawężająca, prounijna interpretacja ustawy o VAT).
Pojęcie to jest jednak na tyle nieprecyzyjne, że pozostawia znaczną swobodę interpretacji, z czego zdają się korzystać organy podatkowe, wymagając, aby usługa pomocnicza stanowiła osobną całość, w rezultacie pełniąc funkcje charakterystyczne dla usługi zwolnionej. Niejednokrotnie jednak sądy, odwołując się do wykładni językowej, kwestionują takie restrykcyjne podejście, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.
