Wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną fiskusa w sprawie interpretacji ustawy o VAT. Sąd potwierdził korzystne dla niego stanowisko dotyczące opodatkowania zniesienia współwłasności nieruchomości.
Z wnioskiem o interpretację w imieniu Skarbu Państwa wystąpił prezydent miasta. Wnioskodawca wyjaśnił, że Skarb Państwa oraz dwie osoby fizyczne są współwłaścicielami działek. Jedna z nich ma charakter budowlany, a druga to działka rolna.
Właściciele postanowili znieść współwłasność gruntów. W wyniku tej umowy Skarb Państwa stanie się wyłącznym właścicielem jednej działki, a osoby fizyczne nabędą drugą na współwłasność w równych częściach. Transakcja odbędzie się bez rozliczeń finansowych.
Prezydent zapytał, czy zniesienie współwłasności nieruchomości jest czynnością podlegającą opodatkowaniu.
W ocenie wnioskodawcy po zniesieniu współwłasności dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT może mieć miejsce tylko wtedy, gdy współwłaściciel nabywa prawo w udziale większym niż posiadany dotychczas. Dostawa towarów nie wystąpi, gdy każdy ze współwłaścicieli otrzyma prawo odpowiednio do posiadanych udziałów.
Fiskus nie podzielił tego stanowiska. Wyjaśnił, że sprzedaż udziału we współwłasności rzeczy będącej formą przynależnego wspólnikowi prawa rozporządzania udziałem należy traktować w kategorii sprzedaży towaru, która podlega opodatkowaniu VAT. Według organu ustawodawca nie wymaga, aby odpłatność, która co do zasady jest cechą charakterystyczną dla dostawy, miała formę pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może mieć także postać rzeczową.
Z kodeksu cywilnego wynika, że współwłasność to rodzaj prawa własności
Przyjęty przy zniesieniu współwłasności tryb rozliczenia transakcji fiskus potraktował jako zamianę towarów. Zamiana udziałów odpowiada zaś pojęciu dostawy towarów i jeżeli jest dokonywana przez podatnika VAT, to podlega opodatkowaniu.
W interpretacji wyjaśniono także, jak ustalić podstawę opodatkowania opisanej transakcji. Gdy należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów i usług pomniejszona o kwotę podatku. Dlatego przy zamianie udziałów w nieruchomościach podstawą opodatkowania czynności Skarbu Państwa będzie cała wartość zbywanych udziałów pomniejszona o podatek należny, a nie tylko różnica ich wartości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu nie zgodził się z tym stanowiskiem. Jego zdaniem ustawowa definicja „towaru" nie obejmuje praw, a więc także udziału we współwłasności. Dlatego fiskus bezpodstawnie poprzestał na stwierdzeniu, że w sprawie doszło do dostawy towarów.
Ostatecznie jednak szala zwycięstwa przechyliła się na stronę fiskusa. NSA nie miał wątpliwości, że sprzedaż udziału we współwłasności gruntowej nie jest usługą, tylko dostawą towarów.
Jak wyjaśnił sędzia NSA Marek Kołaczek, w spornej sprawie zastosowanie ma uchwała składu z 24 października 2011 r. (I FPS 2/11). Co prawda dotyczyła ona sprzedaży udziału w prawie użytkowania wieczystego gruntu, ale argumentację w niej zawartą można w pełni odnieść do sprzedaży udziału we współwłasności gruntowej. Wyrok jest prawomocny.
Sygnatura akt: I FSK 817/11
