Od początku 2008 r. w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (uzpd) pojawił się nowy limit przychodów, którego przekroczenie powoduje utratę prawa do tej formy opodatkowania.
Prawo do opłacania ryczałtu przedsiębiorca traci po przekroczeniu w trakcie roku podatkowego 150 000 euro (poprzednio 250 000 euro). Po przeliczeniu na złotówki, daje to 565 200 zł. Wystarczy zatem uzyskać co miesiąc 50 000 zł przychodu, a w miesiące wakacyjne np. po 100 000 zł, aby pod koniec roku z ryczałtem się rozstać. Art. 8 ust. 6 i 7 uzpd mówi bowiem, że podatnicy tracą prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych od miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskali przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej:
- wyłącznie samodzielnie, w wysokości przekraczającej 150 000 euro, lub
- wyłącznie w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności przekroczyła 150 000 euro.
Przedsiębiorcy tacy są obowiązani zaprowadzić właściwe księgi i opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach (a więc według skali podatkowej).
Art. 4 uzpd definiuje pojęcia ksiąg oraz podatku dochodowego według zasad ogólnych. Księgami są księgi rachunkowe albo podatkowa księga przychodów i rozchodów, prowadzone według zasad określonych w odrębnych przepisach. Natomiast podatek dochodowy na ogólnych zasadach to podatek dochodowy od osób fizycznych, opłacany przy zastosowaniu podstawy obliczania podatku, o której mowa w art. 26 ustawy o PIT, i skali, o której mowa w art. 27 tej ustawy.
Jak sprawdzić, kiedy limit przekroczyliśmy? Najprościej w prowadzonych przez nas ewidencjach przychodów wygospodarować miejsce na wpisywanie uzyskiwanych przychodów w rachunku narastającym. Pozwoli to nie przegapić nam dnia przekroczenia granicznej kwoty, a w pewnych wypadkach nawet go zaplanować. Takie planowanie zapewne będzie dotyczyło transakcji przeprowadzanych na przełomie roku. Przeniesienie sprzedaży na nowy rok – o ile uzyskamy zgodę kontrahenta – pozwoli na dłuższe płacenie podatku w formie ryczałtu.
Przepisy nakazujące zmianę zasad opodatkowania w trakcie roku podatkowego w związku z uzyskaniem określonej wielkości przychodów będą powodować w praktyce różne problemy. Może się bowiem zdarzyć, że przedsiębiorca najpierw przekroczy limit przychodów, przejdzie na księgi, a następnie, np. w związku ze zwrotem towarów od nabywcy, skoryguje te przychody i zmieści się w danym roku w limicie przychodów. Czy w związku z tym może powrócić do opodatkowania ryczałtowego za miesiące, w których rozliczał się według zasad ogólnych? Przepisy tego nie wyjaśniają.
Utrata prawa do opodatkowania ryczałtowego i przejście na zasady ogólne w trakcie danego roku wyklucza – w tym roku – możliwość opodatkowania stawką liniową 19 proc. Nie ma jednak żadnych przeszkód, aby w nowym roku podatkowym – po złożeniu zawiadomienia właściwemu dla nas naczelnikowi urzędu skarbowego – z udogodnienia tego skorzystać.
Przechodząc z opodatkowania zryczałtowanego na zasady ogólne, musimy zaprowadzić np. podatkową księgę przychodów i rozchodów. Musimy też pamiętać o sporządzeniu remanentu „otwarcia” i założeniu ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
W ewidencji, zgodnie z art. 22n ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, powinniśmy uwzględnić odpisy amortyzacyjne przypadające za okres bycia podatnikiem zryczałtowanym. Oznacza to, że jeśli np. w danym roku wielkość odpisów była równa 1000 zł a zmiana zasad opodatkowania nastąpiła w połowie roku, to jako koszt uzyskania przychodu przy opodatkowaniu według zasad ogólnych może być wykazana kwota równa 500 zł. Resztę z 1000 zł i odpisy za lata wcześniejsze, niestety, bezpowrotnie tracimy. Nie posłużą już one do zmniejszania uzyskiwanych dochodów.
Autor jest doradcą podatkowym w kancelarii Tax w Lublinie
Ryczałtu ewidencjonowanego nie mogą płacić:
- rozliczający się kartą podatkową,
- korzystający z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,
- osiągający w całości lub w części przychody z prowadzenia aptek, działalności w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (lombardy), działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych, prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż określone w art. 4 ust. 1 pkt 11 uzpd, świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy oraz handlujący częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
- wytwarzający wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych),
- rozpoczynający działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeśli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku go poprzedzającym, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki,
- podejmujący wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności, jeśli wcześniej małżonek lub małżonkowie płacili z tej działalności podatek na zasadach ogólnych; dotyczy to zmiany działalności wykonywanej:
– samodzielnie na prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
– w formie spółki z małżonkiem na działalność samodzielną prowadzoną przez jednego lub każdego z małżonków,
– samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka.
- awoj.