Jeśli więc na przykład odliczymy 6 tys. zł VAT zawartego w ratach leasingowych, a tylko 100 zł VAT przy zakupie auta, to sprzedając je po upływie pół roku, będziemy musieli skorygować tylko te 100 zł.

Kupiłem samochód osobowy, który wcześniej leasingowałem. Czy słusznie zrobiłem, odliczając podatek naliczony przy zakupie, skoro wcześniej odliczyłem już 6 tys. zł VAT z rat leasingowych? Czy sprzedając to auto, będę musiał zapłacić VAT? A co z podatkiem naliczonym odliczonym przy zakupie i od rat leasingowych?

– pyta czytelnik DF.

Czytelnik poruszył kilka problemów, więc omówmy je po kolei.

Zakładamy, że czytelnik wziął samochód w leasing operacyjny. W takiej sytuacji słusznie odliczył 6 tys. zł podatku naliczonego VAT zawartego w ratach leasingowych (art. 86 ust. 7 ustawy o VAT). Oczywiście, jeżeli podatek naliczony był niższy niż 6 tys. zł, czytelnik powinien był go odliczyć w faktycznej wysokości. Przy okazji przypominamy, że niezależnie od tego, ile umów leasingu operacyjnego zawarłby czytelnik, to jeżeli w grę wchodzi to samo auto i ta sama firma leasingowa, przysługuje mu tylko jeden limit odliczenia VAT (tak Urząd Skarbowy w Mińsku Mazowieckim w piśmie z 22 lutego 2006 r., 1412/PP/443-03-B/06; szerzej pisaliśmy o tym 3 stycznia 2008 r. w artykule „Jeden samochód, jedno odliczenie”).

Odliczenie VAT z rat leasingowych nie jest przeszkodą, by odliczyć również VAT zawarty w cenie tego samego auta. W tym wypadku również obowiązuje zasada, że odliczyć można tylko 60 proc. podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6 tys. zł (art. 86 ust. 3 ustawy o VAT).

W sumie więc leasingując, a następnie kupując ten sam samochód osobowy, czytelnik mógł odliczyć nawet 12 tys. zł (chyba że kwota podatku naliczonego była niższa).

Zasadniczo sprzedaż, czyli dostawa samochodu, jest opodatkowana VAT. Czytelnik nie zapłaci jednak podatku, jeżeli auto jest towarem używanym. Żeby tak się stało, czytelnik musi używać samochód przez co najmniej pół roku (art. 43 ust. 2 pkt 2). Jeśli używał krócej, zapłaci niestety VAT od sprzedaży.

Jak liczyć półroczny okres używania? Czasami zdarzają się interpretacje, że należy go liczyć od momentu zawarcia samej umowy leasingu (tak Drugi Wielkopolski Urząd Skarbowy w Kaliszu w interpretacji z 14 czerwca 2007 r., DWUS DP-443-29/07). Jednak pogląd ten wydaje się odosobniony. Przeważa interpretacja, że okres używania należy liczyć od momentu wykupu pojazdu przez leasingobiorcę po zakończeniu umowy leasingu tzw. operacyjnego (tak np. Izba Skarbowa w Krakowie w interpretacji z 8 lutego 2007 r., PP-3/4407/130/06).

Przeszkodą dla zwolnienia z VAT sprzedaży auta nie jest fakt, że czytelnik odliczył wcześniej podatek naliczony przy zakupie. Jeżeli tylko był to towar używany, jego sprzedaż jest zwolniona z VAT na podstawie § 8 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 27 kwietnia 2004 r. (DzU z 2004 r. nr 97, poz. 970 ze zm.).

Niestety, jeżeli sprzedaż auta będzie zwolniona z VAT, to zasadniczo czytelnik musi skorygować podatek naliczony, który odliczył wcześniej przy zakupie samochodu. Tak przynajmniej interpretują to organy podatkowe.

Jeżeli czytelnik wprowadził auto do ewidencji środków trwałych, a jego wartość początkowa przekraczała 15 tys. zł, to musi dokonywać korekty przez pięć kolejnych lat (na podst. art. 91 ust. 2 ustawy o VAT). Jeżeli wartość początkowa auta nie przekraczała 15 tys. zł, to skoryguje VAT jednorazowo (art. 91 ust. 1).

Ale uwaga:

czytelnik nie będzie musiał korygować VAT, jeżeli auto o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 tys. zł sprzeda po zakończeniu okresu korekty. Dlaczego? Bo – jak zauważają organy podatkowe – art. 91 ust. 1 ustawy o VAT nie ma w tym wypadku zastosowania. Mówi bowiem o korekcie dokonywanej „po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego”. Zważywszy na to, że chodzi o korektę jednorazową, dostawa musiałaby nastąpić w tym samym roku podatkowym co nabycie. Jeśli więc czytelnik sprzedałby samochód w następnym roku podatkowym, wówczas korekty przeprowadzać nie musi.

Potwierdza to interpretacja Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdyni z 16 listopada 2006 r. (nr PP/443-142/TZ-213/06/AB): „gdy zmiana przeznaczenia (sprzedaż) samochodu nastąpi w okresie korekty, tj. w ciągu roku podatkowego, w którym nastąpiło jego nabycie, podatnik będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty (art. 91 ust. 3). W przeciwnym wypadku (...) przepisy art. 91 ustawy nie będą mieć zastosowania”.

Podobnie stwierdził Pierwszy Urząd Skarbowy Łódź-Bałuty w interpretacji z 16 lutego 2007 r., I USB III/436/ 69/ 2007/br.: „Należy jednak zauważyć, że przedmiotowa dostawa dotyczyła środka trwałego, o wartości początkowej poniżej 15 tys. zł, dla którego przepisy ww. art. 91 ust. 2 przewidują jednorazową korektę, dokonywaną w ciągu jednego roku podatkowego, o ile dostawa nastąpi w tym samym roku co nabycie środka trwałego. Z uwagi na fakt, że dostawy dokonano w lipcu 2006 r., tj. w następnym roku podatkowym niż jego nabycie, upłynął już ustawowy okres dla dokonania korekty. Oznacza to, że strona nie ma obowiązku w miesiącu dokonania dostawy zwolnionej z VAT, tj. w lipcu 2006 r. skorygowania podatku naliczonego odliczonego w pełnej wysokości w miesiącu nabycia, tj. w grudniu 2005 r., o ile wartość początkowa przedmiotowego pojazdu faktycznie nie przekracza 15 tys. zł”.

Jeśli idzie natomiast o VAT odliczony z rat leasingowych, to czytelnik nie koryguje go, niezależnie od tego, czy i kiedy sprzeda wykupione auto. Jak zauważają bowiem nasi eksperci (>patrz ramki niżej), leasing operacyjny jest zupełnie odrębną transakcją od zakupu auta. Jest usługą (art. 8 ust. 1) polegającą na odpłatnym przekazaniu samochodu do używania, podczas gdy wykup auta jest związany z jego dostawą (przez sprzedającego).

Co innego, gdyby czytelnik wziął wcześniej auto w leasing finansowy (w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym, czyli gdyby to on amortyzował leasingowany pojazd). Wówczas leasing byłby dostawą, a nie usługą (art. 7 ust. 9 ustawy o VAT) i czytelnik nie musiałby w ogóle kupować auta, bo wraz z zapłatą ostatniej raty stałby się jego właścicielem.

Krzysztof Hejduk, doradca podatkowy, partner w KPT Doradcy Podatkowi

Moim zdaniem przy sprzedaży samochodu jako towaru używanego (a więc zwolnionej z VAT) należy skorygować tylko podatek naliczony wynikający z ceny zakupu.

Nie ma natomiast podstawy do korygowania VAT naliczonego zawartego w ratach leasingowych, bo podatek ten nie był związany bezpośrednio z dostawą samochodu, tylko z usługą wykorzystywaną przez czytelnika w prowadzeniu działalności gospodarczej (zakładam, że opodatkowanej).

Tomasz Michalik, doradca podatkowy w spółce MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

Nie widzę podstawy do korygowania podatku naliczonego VAT wynikającego z rat leasingowych w sytuacji, gdy podatnik sprzedaje samochód, który przed wykupem użytkował w ramach leasingu operacyjnego. To dwie zupełnie odrębne transakcje, przy czym ta pierwsza – leasing operacyjny – w żaden sposób nie wiąże się ze sprzedażą auta. Miałaby ona znaczenie dla sprzedaży tylko wtedy, gdyby był to leasing finansowy, a nie operacyjny, czyli gdyby była to dostawa, a nie usługa.