[b]Nawet jeśli postępowanie zostanie zakończone wydaniem ostatecznej decyzji, można je wznowić. Stanie się tak, gdy było ono dotknięte jedną z wad wymienionych w [link= http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ordynacji podatkowej[/link][/b]

Możliwość taką daje jej art. 240. Wymienia on aż 11 powodów mogących uzasadniać ponowne rozpatrzenie sprawy, którą fiskus już raz się zajmował. Co istotne, dotyczy to tylko sytuacji, gdy w sprawie wydana została decyzja ostateczna, czyli taka, od której nie służy już odwołanie.

Decyzja podatkowa będzie prawidłowa, jeśli zgodna jest z przepisami i została wydana bez naruszenia zasad postępowania podatkowego. W przeciwnym razie będzie wadliwa.

[srodtytul]Fałszywe dowody albo przestępstwo[/srodtytul]

Postępowanie wznawia się, gdy dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe. A więc np. została przedstawiona fałszywa opinia biegłego albo świadek złożył nieprawdziwe zeznania.

W tym wypadku istotne jest jednak to, [b]że sfałszowanie dowodu musi być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. [/b]

Od tej zasady jest jednak wyjątek. Otóż jeśli sfałszowanie dowodu jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne w celu ochrony interesu publicznego, to postępowanie może być wznowione przed stwierdzeniem tego faktu orzeczeniem sądu.

Drugą przyczyną wznowienia postępowania jest wydanie decyzji w wyniku przestępstwa. W tym wypadku konieczne jest aby miał miejsce fakt popełnienia przestępstwa i aby był on stwierdzony prawomocnym orzeczeniem sądu (jest jednak wyjątek – postępowanie można wznowić bez konieczności uzyskania orzeczenia, gdy popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowienie postępowania jest niezbędne do ochrony interesu publicznego).

[srodtytul]Decyzja niewłaściwego pracownika[/srodtytul]

Trzecią przyczyną pozwalającą wznowić postępowanie jest wydanie decyzji przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 130 – 132 ordynacji podatkowej. Przy czym chodzi tu o udział tylko w czynnościach decydujących, a nie np. przygotowawczych (tak Barbara Adamiak w komentarzu do ordynacji podatkowej 2008, Wydawnictwo Unimex, s. 240).

Pracownik organu podatkowego nie powinien brać udziału w wydawaniu m.in. decyzji w sprawach, w których jest stroną albo pozostaje ze stroną w takim stosunku prawnym, że rozstrzygnięcie sprawy może mieć wpływ na ich prawa lub obowiązki, albo stroną jest jego małżonek, rodzeństwo lub dzieci.

[srodtytul]Gdy strona jest nieobecna[/srodtytul]

Czwartą przyczyną skutkującą wznowieniem postępowania jest brak udziału w nim strony. Przy czym istotne jest, aby nie było to spowodowane jej winą. Sytuacja taka będzie miała miejsce np. wtedy, gdy fiskus wszczyna postępowanie na wniosek strony, ale nie zawiadamia o nim pozostałych uczestników, lub wszczyna postępowanie z urzędu i nie informuje o tym strony.

Omawiana przyczyna wznowienia postępowania będzie dotyczyła nie tylko sytuacji, gdy strona nie brała udziału w całym postępowaniu, ale i gdy nie brała udziału w istotnych czynnościach. Czyli np. sytuacji, gdy strona, pomimo że była obecna przy czynnościach procesowych postępowania wyjaśniającego, to nie nie miała możliwości czynnego w nich uczestniczenia.

Skutek taki wywoła również pominięcie pełnomocnika strony. NSA w wyroku z 10 lutego 1987 r. stwierdził, że pominięcie pełnomocnika jest wadą równoznaczną z pominięciem strony, co oznacza, że staje się to powodem wznowienia postępowania.

[srodtytul]Nowe istotne okoliczności i dowody[/srodtytul]

Fiskus będzie zobowiązany do wznowienia postępowania również wtedy, gdy zostaną ujawnione istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, które istniały w dniu wydania decyzji, lecz nie były znane organowi, który ją wydał.

Te okoliczności lub dowody muszą być nowe. A to oznacza, że nie mogą być znane organowi w momencie wydawania decyzji, której dotyczyło zakończone postępowanie. Co więcej, muszą być one istotne.

[b]W wyroku z 25 czerwca 1985 r. NSA orzekł,[/b] że przez nową okoliczność istotną dla sprawy należy rozumieć taką, która mogła mieć wpływ na odmienne rozstrzygnięcie sprawy (I SA 198/85).

[srodtytul]Brak stanowiska[/srodtytul]

Szóstą przyczyną wznowienia postępowania jest wydanie decyzji bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu. Przyczyna ta będzie miała znaczenie wtedy, gdy przepisy wymagają współdziałania fiskusa z innymi organami przy wydawaniu decyzji.

Naruszenie w takim przypadku współdziałania traktowane jest jako wadliwe ustalenie stanu faktycznego sprawy, które można usunąć poprzez ponowne jej rozpatrzenie i załatwienie.

[srodtytul]Uchylone orzeczenie lub niezgodny przepis[/srodtytul]

Kolejnym powodem wznowienia zakończonego postępowania jest wydanie decyzji na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na jej treść.

Warto jednak pamiętać, na co zwrócił uwagę [b]Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lipca 1996 r. (III ARN 21/96)[/b], że stwierdzenie nieważności decyzji, na podstawie której została wydana decyzja w innej sprawie, stanowi podstawę wznowienia postępowania, nie uzasadnia natomiast stwierdzenia nieważności tej drugiej decyzji.

[b]Powodem wznowienia postępowania może być też sytuacja, gdy decyzja została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z konstytucją, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny.[/b]

Taki sam skutek, a więc ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej ostateczną decyzją, będzie miała też ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Polska, jeśli ma wpływ na treść decyzji.

Następną przyczyną skutkującą wznowieniem postępowania będzie wynik zakończonej procedury porozumiewania lub procedury arbitrażowej prowadzonej na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Polska – gdy ma wpływ na treść wydanej decyzji.

Ostatnią, 11. przyczyną wznowienia postępowania jest orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Jeśli ma ono wpływ na wydaną decyzję, fiskus musi się zająć sprawą raz jeszcze.

Chodzi tu o sytuacje, gdy orzeczenie ETS zapadło w innej sprawie, ale ma wpływ na treść decyzji, czyli tak naprawdę dotyczy tej samej podstawy prawnej, na której oparte było rozstrzygnięcie.

[ramka][b]Ważne [/b]

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na wniosek strony wniesiony w ciągu miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji (gdy nie ze swej winy nie brała udziału w postępowaniu) lub w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność z konstytucją przepisu, na którego podstawie fiskus wydał decyzję.[/ramka]