Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargi kasacyjne stowarzyszenia zrzeszającego autorów, które spierało się z fiskusem o umorzenie odsetek od zaległości w VAT.
Powód wystąpienia o przyznanie tzw. ulgi uznaniowej w postaci umorzenia odsetek był dość nietypowy. Stowarzyszenie powołało się na okolicznościami powstania zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę. Konkretnie chodziło o zaniedbania legislacyjne w procesie implementacji do polskiego systemu prawnego regulacji zawartych w dyrektywach normujących wspólny system VAT.
Wnioskodawca uważał, że umorzenie odsetek leży w interesie publicznym, polegającym na tworzeniu warunków służących pogłębianiu zaufania do państwa oraz jego organów, które mają obowiązek działać praworządnie, legalnie i sprawiedliwie.
Fiskus nie znalazł podstaw do udzielenia ulgi. Odwołał się do analizy finansowo-ekonomicznej stowarzyszenia. Stwierdził, że jego sytuacja finansowa jest stabilna, a odmowa przyznania wnioskowanej ulgi nie zagrozi jego egzystencji.
Nie stwierdził też przesłanki ważnego interesu podatnika ani interesu publicznego. W jego ocenie podatnik nie udowodnił, że odmowa umorzenia odsetek uniemożliwi mu działalność statutową, co mogłoby mieć znaczenie dla ogółu społeczeństwa.
Co do zarzutu zaniedbań legislacyjnych fiskus zauważył, że stowarzyszenie znajduje się w takiej samej sytuacji jak inne podmioty, których dotknęły wskazane trudności we wdrażaniu do polskiego systemu prawnego dyrektyw.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargi stowarzyszenia. Stwierdził m.in., że wadliwość legislacji nie uzasadnia umorzenia zaległości podatkowych. Zauważyła, że w Polsce istnieją podstawy prawne odpowiedzialności państwa nie tylko w razie zaniechania implementacji, ale także jej wadliwości. Wyrządzona w ten sposób szkoda może być jednak dochodzona w trybie cywilnym.
A skoro tak, to zdaniem WSA nie ma podstaw do uznania, że interes publiczny wymaga całkowitej rezygnacji Skarbu Państwa z należności podatkowych. Czym innym jest bowiem naprawienie szkody spowodowanej takim zaniedbaniem w majątku podatnika, a czym innym rezygnacja z należnego państwu podatku.
Jak podkreślił WSA, niedopuszczalne jest zamienne stosowanie trybu dochodzenia roszczeń odszkodowawczych oraz udzielania ulg w spłacie należności podatkowych. Każdy z tych trybów podlega odrębnym regulacjom i stosowane są odrębne kryteria oceny zasadności żądań podatnika.
Racji stowarzyszeniu nie przyznał też Naczelny Sąd Administracyjny. Jak tłumaczył sędzia NSA Stefan Babiarz, przyznanie ulgi w spłacie należności podatkowych możliwe jest w wyjątkowych sytuacjach. Ponadto decyzje te mają charakter uznaniowy, czyli organ może, ale nie musi ich przyznać.
Sąd kasacyjny odniósł się też do zarzutu zaniedbania legislacyjnego. Podkreślił, że w sprawie dotyczącej samego VAT sąd administracyjny wykluczył takie zaniedbanie.
Wyroki są prawomocne.
sygnatura akt: II FSK 3889/14
sygnatura akt: II FSK 2116/14
