Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 października 2014 r. (I FSK 1489/13).
Organ podatkowy podzielił usługi wykonywane przez MasterCard na dwie grupy – te, które są bezpośrednio związane z obsługą kart płatniczych, oraz te, które są usługami dodatkowymi. Tylko te pierwsze uznał za czynności zwolnione od opodatkowania.
Zdaniem banku usługa wykonywana przez MasterCard powinna być zaliczona do usług prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych i w konsekwencji, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy ?o VAT, powinna korzystać ze zwolnienia z VAT.
WSA w Warszawie nie zgodził się ze stanowiskiem organu. Uznał, że następuje zbieg przesłanek zwolnienia, ?o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ?i art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Czynności uznane za czysto techniczne i w związku z tym niepodlegające zwolnieniu są elementem szeroko pojętej jednej usługi kompleksowej i powinny korzystać ze zwolnienia.
Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko sądu I instancji. Według NSA art. 43 ust. 13 ustawy o VAT ustanawia dodatkowe zwolnienie, zgodnie z którym zwolnienie od podatku stosuje się także do elementu usługi (m.in. wskazanej w art. 43 ust. 1 pkt 40), który sam stanowi całość i jest niezbędny do jej świadczenia. Zdaniem sądu ustawodawca, wprowadzając art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, uwzględnił orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, zgodnie z którym zwolnione od podatku pozostają usługi pomocnicze, jeżeli stanowią całość i mają podstawowe znaczenie dla realizacji usługi. Kryterium zastosowania zwolnienia jest ocena, czy usługa ma charakter podobny. Ponadto żeby dane świadczenie mogło zostać objęte zwolnieniem, musi stanowić usługę ubezpieczeniową lub finansową.
Jednak zdaniem NSA literalne brzmienie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT pozwala nawet na szersze zastosowanie zwolnienia niż wynikające z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. NSA uznał, że z punktu widzenia banku, usługi udzielenia dostępu do informacji i blokowania karty, a więc te, które wykonuje Mastercard, są charakterystyczne, typowe i niezbędne, podlegają więc zwolnieniu zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.
—Aleksandra Kielar, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte
Komentarz eksperta
Wojciech ?Saciuk konsultant w szczecińskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.
Zgodnie z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT zwolnienie od podatku stosuje się do świadczenia usługi będącej elementem usługi finansowej i ubezpieczeniowej, ?w tym m.in. usługi w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów ?i transferów pieniężnych, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia wskazanej usługi głównej. Tego zwolnienia nie stosuje się jednak do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa finansowego i ubezpieczeniowego.
Problematyczna jest interpretacja art. 43 ust. 13 ustawy o VAT i użytego ?w nim sformułowania „właściwy do świadczenia usługi". Orzecznictwo NSA ?nie jest pod tym względem jednolite, prezentując odmienne znaczenie tego sformułowania. Przykładowo NSA w wyrokach z 28 stycznia 2014 r. (I FSK 237/13) oraz z 21 stycznia 2014 r. ?(I FSK 339/13) wskazał, że omawiane sformułowanie należy interpretować ?w ten sposób, że zwolnione z podatku będą takie części usługi zwolnionej, które są dla niej charakterystyczne, typowe oraz niezbędne, ale niekoniecznie muszą posiadać istotne i specyficzne cechy tej usługi (interpretacja prokonstytucyjna). ?Z kolei w wyroku z 10 grudnia 2013 r. ?(I FSK 1399/12) NSA, bazując na orzecznictwie TS UE, uznał, że zwolnieniu od podatku nie podlegają takie usługi, będące elementem (częścią składową) usługi finansowej lub ubezpieczeniowej, które nie są dla danej usługi finansowej lub ubezpieczeniowej „właściwe" w znaczeniu „specyficzne" (interpretacja prounijna).
Literalne brzmienie art. 43 ust. 13 ustawy ?o VAT pozwala na nieco szerszą, niż wynika to z orzecznictwa TS UE, wykładnię dotyczącą zakresu zwolnienia usług pomocniczych dla usług finansowych ?i ubezpieczeniowych. Można zatem stwierdzić, że polski ustawodawca posługuje się innymi kryteriami niż te, które ukształtowały się w orzecznictwie TS UE. Czym innym jest bowiem posiadanie przez dany element usługi zwolnionej jej istotnych i specyficznych cech (tak jak chcą tego TS UE i organy podatkowe), a czym innym stanowienie elementu usługi zwolnionej, właściwego i niezbędnego do jej świadczenia (zgodnie z polską ustawą o VAT).
Komentowany wyrok jest uzupełnieniem prokonstytucyjnej linii orzeczniczej. Nie sposób bowiem nie zgodzić się z NSA, ?że usługi świadczone przez MasterCard na rzecz banku są charakterystyczne, typowe ?i niezbędne dla usług zwolnionych z VAT związanych z transakcjami płatniczymi.
Wyrok NSA wskazuje również, że powoływanie się na bezpośrednie brzmienie polskich regulacji w zakresie VAT może prowadzić do objęcia zwolnieniem szerszego katalogu usług świadczonych ?na rzecz instytucji finansowych ?i ubezpieczeniowych, niż wynika to ?z regulacji wspólnotowych.
