[b]Czy pełnienie za darmo funkcji członka rady nadzorczej może skutkować tym, że organy podatkowe rozpoznają przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia dla spółki (na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link])?[/b]

W spółce akcyjnej rada nadzorcza jest obligatoryjnym organem, w przeciwieństwie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W tej drugiej jest to organ dobrowolny, którego powołanie zależy od decyzji wspólników.

Członkowi rady nadzorczej może zostać przyznane wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji. Wynagrodzenie to, co do zasady określa wówczas statut lub uchwała walnego zgromadzenia. Kwestię tę reguluje art. 392 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=0878F97C9B855869DA1A3F9BAD45E3AB?id=133014]kodeksu spółek handlowych[/link].

Warto jednak dodać, że dotyczy on spółki akcyjnej. Gdy chodzi o spółki z o.o. ustawodawca nie uregulował wprost procedury przyznawania wynagrodzenia, jednak wydaje się, że na zasadzie analogii można stosować przywołany wyżej przepis. Jeśli wynagrodzenie to nie zostanie określone, po stronie spółki może powstać ryzyko przypisania jej przychodu z nieodpłatnie otrzymanych świadczeń.

Gdyby członkiem rady nadzorczej na podstawie powołania był jej akcjonariusz, to moim zdaniem spółka nie uzyska nieodpłatnego świadczenia gdyż wynagrodzeniem (pośrednim) jest wówczas dla niego dywidenda [b](tak wynika też z pisma Ministerstwa Finansów z 4 kwietnia 2002 r., PB4/AK-031-23/02). [/b]

Jednak gdy funkcję tę pełnić będzie osoba niebędąca akcjonariuszem (np. członek rodziny akcjonariusza), organy podatkowe uznają, że mamy do czynienia z nieodpłatną usługą, której wartość jest przychodem osoby prawnej. Potwierdziła to m.in. [b]Izba Skarbowa w Katowicach, w interpretacji z 30 września 2008 r. (IBPB3/423-845/08/AP):[/b]

„z tytułu pełnienia przez członków rady nadzorczej swojej funkcji bez wynagrodzenia po stronie wnioskodawcy wystąpi nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wartość tego świadczenia ustala się na podstawie art. 12 ust. 6 ww. ustawy. (...) nie ma znaczenia czy członkowie rady nadzorczej pełnią swoją funkcję bez wynagrodzenia na podstawie uchwały czy też takiej uchwały nie podjęto”.

Stanowisko fiskusa nie jest jednak w tej kwestii jednolite. [b]Izba Skarbowa w Zielonej Górze w piśmie z 5 sierpnia 2004 r. (I-1/423/59/04) [/b]wskazała, że rada nadzorcza w spółce z o.o. pełni rolę kontrolną. Ma ona za zadanie wykonywanie stałego nadzoru nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Do jej kompetencji należy m.in. badanie prawidłowości wykonywania obowiązków przez pracowników spółki, sprawdzenie respektowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przestrzeganie przepisów z zakresu ochrony środowiska naturalnego, ocena sprawozdań zarządu, ocena wniosku zarządu co do podziału zysków i pokrycia strat oraz składanie zgromadzeniu wspólników pisemnego sprawozdania z wyników przeprowadzonej oceny.

Czynności wykonywane przez radę nadzorczą nie są więc przysporzeniem dla spółki. W konsekwencji nie są one również nieodpłatnymi świadczeniami na rzecz spółki. Są to wyłącznie czynności kontrolne wykonywane w imieniu wspólników, które nie przynoszą spółce żadnych przychodów, ponieważ w ich wyniku nie zwiększa się majątek spółki.

Z uwagi na trudności praktyczne w wycenie wszelkich nieodpłatnych świadczeń dla celów podatkowych, optymalnym rozwiązaniem wydaje się wprowadzenie jakiejś formy odpłatności (nawet symbolicznej, minimalnej) za sprawowanie funkcji w organach spółki.

[i]Autorka jest biegłym rewidentem i doradcą podatkowym w KDA Kancelarii Doradców i Audytorów sp. z o.o. w Poznaniu [/i]