Nie będzie podatku od użyczanej nieruchomości

Za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub w części do używania innym podmiotom uważa się równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Tak wynika z art. 16 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych[/link].

[srodtytul]Od zasady są wyjątki[/srodtytul]

Na szczęście przepisy przewidują kilka wyjątków od tej bardzo fiskalnej zasady. Nie ustala się przychodu w sytuacji udostępnienia lokali lub budynków mieszkalnych osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których jest to nieodpłatne świadczenie traktowane jako przychód z pracy.

Ponadto przychodu nie ustala się, gdy właściciel oddał bezpłatnie nieruchomość lub jej część do użytku na cele działalności:

- naukowej,

- naukowo-technicznej,

- oświatowej,

- oświatowo-wychowawczej,

- kulturalnej,

- w zakresie kultury fizycznej i sportu,

- ochrony środowiska, dobroczynności,

- ochrony zdrowia i pomocy społecznej,

- rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów,

- kultu religijnego,

- związków zawodowych.

Podatku nie trzeba odprowadzać także w sytuacji, gdy właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny. Ustawa o PIT nie definiuje jednak dla swoich potrzeb pojęcia „członek rodziny”. Trzeba więc odwołać się w tym zakresie do postanowień ordynacji podatkowej. Zgodnie z nią za członków rodziny podatnika uważa się zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, małżonków zstępnych, osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz pozostającą z podatnikiem w faktycznym pożyciu.

Podobne zasady obowiązują w ustawie o CIT (oczywiście nie zawiera ona regulacji dotyczących używania nieruchomości na potrzeby członków rodziny podatnika).

[srodtytul]Bez czynszu nie znaczy, że nieodpłatnie[/srodtytul]

Przepisy od dawna sprawiają podatnikom problemy. Przede wszystkim część osób zapominało o ich istnieniu. Ponadto w praktyce wątpliwości budziło nawet pytanie: kiedy mamy do czynienia z nieodpłatnym udostępnieniem nieruchomości? Czy wystarczy, że strony umowy nie ustaliły czynszu? Okazuje się, że fakt ten nie przesądza o konieczności ustalenia przychodu przez właściciela nieruchomości.[b] Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19 stycznia 2000 r. (I SA/Wr 1606/98)[/b] uznał bowiem, że obciążenie ciężarami podatkowymi oraz należnościami związanymi z ubezpieczeniem nieruchomości stanowiącej część majątku spółki sprawia, iż umowę należy traktować jako odpłatne używanie mienia.

[srodtytul]Koniec kłopotów właścicieli[/srodtytul]

Od 1 stycznia 2009 r. problemy związane z interpretacją tych przepisów znikną. Ustawodawca postanowił je uchylić. Właściciel nieruchomości nie będzie więc już musiał wykazywać dochodu z tytułu jej użyczenia.Należy jednak pamiętać, że przychód nadal będzie musiał wykazywać podatnik, któremu nieruchomość jest udostępniana. W tym zakresie nic się nie zmienia. Gdy osoba fizyczna użytkuje otrzymaną nieodpłatnie nieruchomość dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, to musi zastosować art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT. Przepis ten wymienia kwoty, które trzeba zaliczać do przychodów firmy. W tym wypadku będzie to równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu. Jednak nie wszyscy płacą podatek w związku z bezpłatnym udostępnieniem nieruchomości. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT zwolniona od podatku jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Chodzi o małżonka, zstępnych (dzieci, wnukowie), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę, teściów, zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.

Użyczenie w ramach najbliższej rodziny nie jest więc opodatkowane.

[ramka] [b]Przykład 1[/b]

Pan Kowalski prowadzi warsztat samochodowy w garażu użyczonym mu przez rodziców. W takim wypadku już dziś podatku nie trzeba płacić. Właściciel nie zapłaci go, ponieważ lokal jest użytkowany na potrzeby rodziny. Przedsiębiorca korzysta z wyraźnego zwolnienia zawartego w art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT. W 2009 r. taka umowa także nie będzie powodować skutków podatkowych.[/ramka]

[ramka][b] Przykład 2[/b]

W październiku 2008 r. pan Nowak założył firmę w lokalu użyczonym przez ojca jego narzeczonej. Gdyby chciał wynająć tego typu nieruchomość po cenach rynkowych, to musiałby zapłacić 2000 zł miesięcznie. Panowie niestety nie zdawali sobie sprawy ze skutków podatkowych takiej umowy. Dopiero podczas wizyty w biurze rachunkowym dowiedzieli się, że każdy z nich musi wykazać 2000 zł dochodu. Od 1 stycznia 2009 r. skutki podatkowe będą nieco mniej dotkliwe: przychód będzie musiał wykazać jedynie pan Nowak.[/ramka]

[ramka] [b]Przykład 3[/b]

Małżonkowie są właścicielami nieruchomości. Mąż zamierza wykorzystywać ją do prowadzenia działalności gospodarczej. W takiej sytuacji, gdy nieruchomość wchodzi w skład majątku wspólnego, każdy z małżonków ma prawo do całości majątku. Nie może więc dojść do użyczenia nieruchomości mężowi. W konsekwencji nie mogą powstać podatkowe skutki takiej umowy.[/ramka]

Podstawa prawna:

– [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.)[/link]

–[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=115893] ustawa z15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.)[/link]