BHP: Wypadek pracownika w tramwaju potwierdzą świadkowie

Prawna ochrona pracownika obejmuje zarówno wypadki, które mogą mu się zdarzyć przy wykonywaniu obowiązków służbowych, jak i takie, którym może ulec w drodze do pracy lub z pracy. Wypadki w drodze do pracy i z pracy są  zrównane co do świadczeń. Odmienna jest natomiast procedura postępowania z nimi.

Rozbudowana definicja

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Uważa się jednak, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby. Stanie się tak także wtedy, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była najdogodniejsza dla ubezpieczonego ze względów komunikacyjnych.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,

- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między jego siedzibą a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się, oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu, także drogę do miejsca lub z miejsca:

1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,

2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,

3) zwykłego spożywania posiłków,

4) odbywania nauki lub studiów.

Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań,

2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,

3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Szef musi wiedzieć

Pracownik, który ulegnie wypadkowi w drodze do lub z pracy, powinien o tym niezwłocznie zawiadomić przełożonego. Ten z kolei ma ustalić okoliczności zdarzenia.

Podstawowa różnica w obowiązkach, jakie ma pracodawca w razie wypadku przy pracy oraz wypadku w drodze do lub z pracy polega na tym, że w tym drugim przypadku nie musi on powoływać zespołu powypadkowego. Wyjaśnia okoliczności zdarzenia, tyle że w nieco uproszczonej procedurze.

Najczęściej pracodawca uznaje określone zdarzenie za wypadek w drodze do pracy lub z pracy na podstawie oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia. Podstawą mogą być też informacje i dowody pochodzące od badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy (policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe).

W dwóch egzemplarzach

Pracodawca może to też zrobić na podstawie ustaleń osoby, którą wyznaczy do sporządzenia karty wypadku. W takim przypadku jej sporządzenie jest obowiązkiem.

Przygotowuje się ją w dwóch egzemplarzach (jeden trafia do dokumentacji powypadkowej, a drugi do poszkodowanego lub członka jego rodziny) po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku, ale nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o nim. W karcie trzeba spisać okoliczności wypadku w drodze do lub z pracy.

Co istotne kartę trzeba wypełnić także wtedy, gdy pracodawca uzna, że zdarzenie nie jest wypadkiem w drodze do lub z pracy. Wówczas podaje w niej uzasadnienie, dlaczego podjął taką decyzję.

Obowiązkiem szefa jest także udzielenie pracownikowi niezbędnej pomocy w zebraniu dowodów stwierdzających fakt i okoliczności wypadku.

Pracodawca ma dodatkowe obowiązki, gdy wypadek jest śmiertelny, ciężki lub zbiorowy. Niezwłocznie po otrzymaniu informacji o takim zdarzeniu zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora.

podstawa prawna: art. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz.1242 ze zm.)

podstawa prawna: art. 57b ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.)

Jakie świadczenia

Za czas niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem w drodze do/z pracy pracownik otrzymuje:

- wynagrodzenie chorobowe 100 proc., którego płatnikiem przez pierwsze 33 lub 14 dni (u pracowników powyżej 50. roku życia) jest pracodawca,

- zasiłek chorobowy 100 proc., którego płatnikiem jest ZUS.

Po tym czasie pracownik może się ubiegać o świadczenie rehabilitacyjne. Jego wypłata następuje jednak na ogólnych zasadach. Przez pierwsze trzy miesiące otrzyma zatem świadczenie w wysokości 90 proc. podstawy wymiaru, a potem –75 proc. Nawet jeśli pracownik dozna stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, nie może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie.