Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 6 czerwca 2001 r. (sygn. I PKN 460/00) indywidualne zwolnienie od świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu załatwienia doraźnych spraw związanych z pełnioną funkcją związkową (art. 31 ust. 3 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych) zależy od obiektywnych przesłanek określonych w ustawie. Oznacza to, że  pracodawca nie ma swobody w jego udzielaniu.

Udzielenie takiego zwolnienia jest zatem możliwe, wyłącznie gdy są spełnione odpowiednie przesłanki (zgodnie z art. 25 § 2 ustawy o związkach zawodowych).

Pracodawca samodzielnie jednak ocenia, czy wskazane przyczyny obiektywnie uzasadniają zwolnienie od pracy. Zgodnie z wypracowanym stanowiskiem doktryny za „doraźną czynność wynikającą z funkcji związkowej pracownika"  należy uznać pełnienie funkcji, która musi wynikać z potrzeby chwili, być niezbędna w danym momencie.

Oznacza to, iż doraźność ma charakter incydentalny, nagły i z reguły nieplanowany. Jako przykłady doraźnych czynności można wskazać udział w naradzie lub posiedzeniu komisji pojednawczej. Nie będzie to natomiast udział w planowanych z kilkutygodniowym wyprzedzeniem manifestacjach, niepozostających w żadnym związku z działalnością związkową prowadzoną bezpośrednio u pracodawcy. W tym kontekście ustawodawca przyjął zasadę, że nawet gdy u pracodawcy odbywa się strajk, wynagrodzenie się nie należy (art. 23 ust. 2 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych).

Tym bardziej nie ma żadnych argumentów uzasadniających przyznanie działaczom związkowym prawa do wynagrodzenia, gdy uczestniczą w strajku, który nie dotyczy ich pracodawcy.

Zakładając, iż pracodawca nawet zgodzi się na zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy pracowników wskazanych przez organizację związkową, to nie ma żadnych podstaw prawnych, aby takie zwolnienie odbywało się z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Przy czym powołanie się przez komisję zakładową związku zawodowego na uchwałę komisji krajowej danej organizacji związkowej nie może być wystarczającą przesłanką zachowania wynagrodzenia. Udzielenie dodatkowego wolnego może nastąpić celem wykonania, nałożonego przez inny organ niż pracodawca, zobowiązania członków związku pełniących z wyboru funkcje w jednostkach organizacyjnych związku do uczestnictwa w Ogólnopolskich Dniach Protestu. Należy przy tym wskazać, iż uchwały komisji krajowej są jedynie aktami prawa wewnętrznego i jako takie nie obowiązują pracodawców.

Podsumowując, można stwierdzić, że na pracodawcy nie ciąży obowiązek zwolnienia pracowników z pracy w celu ich udziału w zaplanowanych na 11–14 września Ogólnopolskich Dniach Protestu, a  w szczególności zwolnienia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Autor prowadzi Kancelarię Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy, jest doktorem nauk prawnych.