Z pewnością jednak nie należy się osobie świadczącej pracę na umowie cywilnoprawnej np. o dzieło czy zlecenie.

- Pracownica kolejny raz występuje o zwolnienie od pracy w okresie ciąży na przeprowadzenie badań w godzinach zadań. Czy możemy jej odmówić? –

pyta czytelnik.

Nie

. Szef musi zwolnić ciężarną od pracy na czas niezbędny do wykonania badań lekarskich, na co wskazuje art. 185 § 2 k.p. Zależy to od spełnienia 3 warunków. Prawo do wolnego przysługuje zatrudnionej wtedy, gdy badania zalecił lekarz, mają być przeprowadzone w związku z ciążą oraz nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Przepisy nie określają liczby zwolnień na badania, gdy kobieta oczekuje dziecka. Szef musi zatem zwolnić pracownicę za każdym razem, gdy zajdzie potrzeba ich przeprowadzenia. Na uzasadnione i skuteczne zwolnienie ciężarnej nie wpływa rodzaj zleconych badań. O tym i ich częstotliwości decyduje wyłącznie lekarz.

Prawo do takiej celowej nieobecności nie zależy też od stażu pracy ani wymiaru zatrudnienia ciężarnej. Ponadto nie ma tu także znaczenia podstawa zatrudnienia, np. czy jest to umowa o pracę (na czas określony, czy nieokreślony), wybór czy powołanie.

Przykład

Zatrudniona na 3/4 etatu na umowę o pracę na czas określony jest w ciąży. Lekarz zlecił jej przeprowadzenie badań związanych z przebiegiem ciąży, które może wykonać wyłącznie w godzinach pracy.

Pracodawca odmówił jej zgody na zwolnienie, uzasadniając to tym, że nie jest zatrudniona na czas nieokreślony. Decyzja szefa jest niezgodna z przepisami.

Co z papierem

W myśl art. 185 § 1 k.p. stan ciąży pracownicy powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim. Gdy jednak ciąża jest zaawansowana i widoczna, to zaświadczenie lekarskie, aby puścić kobietę na badania, jest zbędne. Brak takiego dokumentu nie zwalnia jednak pracodawcy od przestrzegania przepisów prawa pracy o ochronie pracy kobiet, jeśli ciąża jest widoczna.

Zgodnie z § 11 ust. 2 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332) zaświadczenie o ciąży pracownicy lekarz wystawia według wzoru Mz/L-1.

Jakie wynagrodzenie

Za czas nieobecności w pracy z powodu przeprowadzania badań ciężarna zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jego wysokość określa się, stosując zasady dotyczące ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Stanowi o tym § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).

Kara nieunikniona

Pracownica, której szef nie chce zwolnić w związku z badaniami lekarskimi lub nie wypłaca jej stosownego wynagrodzenia, może dochodzić tego w sądzie pracy.

Naruszenie przez pracodawcę lub osobę działającą w jego imieniu przepisów o uprawnieniach podwładnych związanych z rodzicielstwem to wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Grozi za to grzywna od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 281 pkt 5 k.p.).