Według kodeksu pracy młodocianym jest osoba, która ukończyła 16 lat, ale nie przekroczyła 18 roku życia (art. 190 § 1 k.p.). Co do zasady wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy ukończyli co najmniej gimnazjum i przedstawią zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych w związku z realizacją pracy danego rodzaju (art. 191 § 1 k.p.). Przy czym, młodociany, który nie ma kwalifikacji zawodowych, może być przyjęty tylko w celu przygotowania zawodowego (art. 191 § 2 k.p.).
Do zawierania tych angaży stosuje się kodeksowe przepisy o bezterminowych umowach o pracę. Oprócz zatem standardowych danych, takich jak: wskazanie stron, data zawarcia kontraktu oraz wymiaru czasu pracy i terminu jej rozpoczęcia, obligatoryjnie wskazuje się: rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy), czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego, sposób dokształcania teoretycznego i wysokość wynagrodzenia młodocianego (patrz przykład umowy w celu przygotowania zawodowego).
Wprawdzie angaż ten powinien mieć formę pisemną, jeśli jednak nie ma takiej postaci, nie powoduje to nieważności umowy. W takiej sytuacji po stronie pracodawcy powstaje jedynie obowiązek potwierdzenia młodocianemu na piśmie ustaleń co do rodzaju, stron kontraktu oraz jego warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia przez niego pracy.
Ponieważ regułą jest to, że umowa w celu przygotowania zawodowego jest bezterminowa, oznaczenie w niej czasu tego przygotowania należy interpretować jako wskazanie okresu, po zakończeniu którego strony będą już kontynuowały stosunek pracy jako „normalny".
O podpisaniu takiej umowy pracodawca zawiadamia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego. A jeśli pracodawcą jest rzemieślnik, to wymóg poinformowania o zaangażowaniu młodocianego obejmuje też izbę rzemieślniczą właściwą ze względu na siedzibę rzemieślnika.
Szczegółowe zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego oraz zasady wynagradzania młodocianych w tym okresie reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. (DzU nr 60, poz. 278 ze zm.).
—Anna Borysewicz
Adwokat prowadzący własną kancelarię w Płocku
podstawa prawna: art. 29 § 1 i 2, 190 § 1, 191 § 1–3 oraz art. 194-195 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 1998 nr 21, poz. 94 ze zm.)
