Podstawowy obowiązek wynikający z ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721, dalej ustawa o rehabilitacji) dotyczy zatrudniania osób niepełnosprawnych. Pracodawcy, którzy nie osiągają odpowiedniego wskaźnika zaangażowania takich osób, mają co miesiąc obowiązkowo wpłacać określone kwot na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

Zgodnie z art. 21 ustawy o rehabilitacji zobowiązani do wpłat są:

Jak policzyć

Wysokość wpłat na PFRON stanowi iloczyn 40,65 proc. przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6 proc. a rzeczywistym zatrudnieniem niepełnosprawnych.

Przykład

Przedsiębiorca zatrudnia 100 pracowników, w tym 4 osoby są niepełnosprawne. Stanowią one 4 proc. ogółu załogi.

Ponieważ do osiągnięcia wymaganego 6-proc. wskaźnika przedsiębiorcy brakuje 2 niepełnosprawnych, wyliczając kwotę obowiązkowej wpłaty na PFRON, musi on pomnożyć 40,65 proc. przeciętnego wynagrodzenia przez 2 (liczba brakujących niepełnosprawnych do osiągnięcia 6 proc.) oraz przez kwotę przeciętnego wynagrodzenia w danym kwartale.

Przyjmując za podstawę wyliczenia przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2012 r. (3690,30 zł), wpłata do PFRON wyniesie 3000 zł.

(40,65 proc. x 3690,30 zł) x 2 = 3000,21 zł = po zaokrągleniu w dół = 3000 zł.

Kto poza listą

Zgodnie z art. 21 ust. 5 ustawy o rehabilitacji do stanu pracowników nie wlicza się osób niepełnosprawnych przebywających na urlopach bezpłatnych oraz niebędących niepełnosprawnymi zatrudnionych:

Nie muszą dokonywać wpłat:

Uwaga! Od 15 września 2012 r., na podstawie nowelizacji ustawy o rehabilitacji z 28 czerwca 2012 r. (DzU z 2012 r., poz. 986), nie muszą wpłacać na PFRON:

Co obniży wskaźnik

Aby nie wpłacać na PFRON, pracodawca musi osiągnąć 6-proc. wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych. Jednak może go obniżyć, gdy angażuje niepełnosprawnych ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Wskazuje je rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 września 1998 r. w sprawie rodzajów schorzeń uzasadniających obniżenia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz sposobu jego obniżania (DzU nr 124, poz. 820). Zaliczamy do nich:

Angażując niepełnosprawnych z tymi schorzeniami, aby nie płacić tzw. kar na PFRON, wystarczy osiągnąć obniżony wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych, np. w wysokości 4 proc. zamiast wymaganych 6 proc.

Usługi lub produkcja

Obowiązkowe wpłaty na PFRON można także obniżyć, kupując usługi (z wyłączeniem handlu) lub produkcję od pracodawcy (tzw. sprzedającego) z co najmniej 25 pracownikami w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych będących:

1) niepełnosprawnymi zaliczonymi do znacznego stopnia niepełnosprawności lub

2) osobami niewidomymi, psychicznie chorymi lub upośledzonymi umysłowo lub osobami z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi lub epilepsją – zaliczonymi do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,

– w wysokości co najmniej 30 proc.

Aby liczyć na tę obniżkę do PFRON, trzeba terminowo płacić należności za zrealizowaną produkcję lub usługę oraz otrzymać od tzw. sprzedającego informację o kwocie obniżenia.

Autor jest doradcą prawnym Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych