Trybunał: Niesłusznie zwolniony nie dostanie pensji za cały czas bez pracy

Pracownik, który odwołał się od dyscyplinarki do sądu pracy, nie ma prawa do wynagrodzenia za cały czas procesu. Przysługuje mu wyłącznie stawka zryczałtowanego wynagrodzenia za nie więcej niż trzy miesiące. Inaczej jest, jeśli dowiedzie, że został zwolniony z pełną świadomością przełożonych, że rozstanie narusza prawo.

-  Pracodawca nie ma w takiej sytuacji immunitetu, nie można także pozbawiać pracownika prawa do pełnego odszkodowania, jeśli postępowanie pracodawcy nosi znamiona czynu niedozwolonego – stwierdziła Małgorzata Pyziak-Szafnicka, sędzia Trybunału Konstytucyjnego. – Szczególnie jeśli naruszył on przy bezprawnym zwolnieniu dobra osobiste swojego podwładnego.

Ograniczona ochrona

Sprawę w Trybunale zapoczątkowało zwolnienie dyscyplinarne szefa związku zawodowego z PKP Przewozy Regionalne. Zażądał przed sądem przywrócenia do pracy i wypłaty pełnego wynagrodzenia za czas procesu. Prawo do tego, w myśl art. 57 ust. 2 kodeksu pracy, mają wyłącznie pracownicy chronieni przed zwolnieniem, czyli np. związkowcy, kobiety w ciąży i na urlopie macierzyńskim czy pracownicy w wieku przedemerytalnym. PKP udało się jednak zakwestionować sposób wyboru zwolnionego do zarządu związku, dlatego jego roszczenia o wynagrodzenie za czas procesu zostały ograniczone do wysokości przysługującej większości pracowników, czyli tylko do trzech pensji (w myśl art. 57 ust. 1 k.p.).

Sąd Rejonowy w Gliwicach, przywracając związkowca do pracy, nabrał wątpliwości, czy takie ograniczenie jest zgodne z konstytucją i skierował pytanie do Trybunału Konstytucyjnego. Proces w tej sprawie trwał 2,5 roku. Co prawda zwolniony zatrudnił się w tym czasie w innej firmie, ale za minimalne wynagrodzenie.

Bez zasiłku i emerytury

- Z dyscyplinarką w świadectwie pracy trudno znaleźć pracę. Taka osoba nie ma też prawa do zasiłku dla bezrobotnych, a okresu procesu nie wlicza się jej do emerytury –tłumaczył sędzia Grzegorz Tyrka, autor pytania, przed Trybunałem.

Trybunał uznał jednak, że ograniczenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy w czasie procesu jest zgodne z ustawą zasadniczą (sygn. P 46/11).

Kodeks pracy nie ogranicza jego roszczeń o pełne odszkodowanie z art. 415 kodeksu cywilnego. Do tego jednak trzeba udowodnić pracodawcy, że działał z premedytacją, że wiedział o niezgodności zwolnienia z prawem. Jeśli się to uda, pracownik będzie miał prawo do wynagrodzenia za czas procesu i pokrycia innych szkód wywołanych zwolnieniem.

OPINIA DLA "RZ"

Arkadiusz Sobczyk, radca prawny z kancelarii Sobczyk i Współpracownicy

Trybunał w swoim wyroku odwołał się do wcześniejszych orzeczeń Sądu Najwyższego, który dopuścił żądanie pełnej rekompensaty po dyscyplinarce, gdy pracownik dochodził przed sądem wyłącznie odszkodowania. Teraz TK otworzył drogę do pełnego odszkodowania dla pracownika żądającego przywrócenia do pracy. Idąc tym tropem roszczenie o odszkodowanie z art. 415 kodeksu cywilnego powinno przysługiwać również osobom zwolnionym w zwykłym trybie, za wypowiedzeniem. Ten wyrok jest groźny dla pracodawców, gdyż prawie każda dyscyplinarka ma drugie dno, a wypowiedzenia są często stosowane jako szykana w razie konfliktu z pracownikiem.