- Będąc ostatnio w urzędzie skarbowym zauważyłem, że w jednym z działów, w ramach stażu z urzędu pracy, pracuje osoba, którą znam i jestem z nią skonfliktowany. Mam obawy, czy to nie zaszkodzi mojej spółce. Miejscowość, w której mieszkam, jest mała, a ta osoba, chcąc mi zaszkodzić, może zacząć opowiadać nie tylko o mojej sprawie podatkowej, ale również o sytuacji mojej firmy na podstawie danych z bazy informatycznej urzędu, gdzie przecież każda deklaracja jest wprowadzana. Czy ta osoba jest zobowiązana do zachowania tajemnicy?
– pyta czytelnik.
Pytanie czytelnika dotyczy kwestii podmiotów zobowiązanych do zachowania tajemnicy skarbowej, która jest szczególnym rodzajem tajemnicy służbowej. Wymaga ona przestrzegania zawodowej dyskrecji co do wszystkich informacji koniecznych dla stosowania prawa podatkowego.
Kogo to dotyczy
Odpowiadając na pytanie należy wskazać zakres podmiotowy tajemnicy skarbowej. Zgodnie z art. 294 § 1 ordynacji podatkowej do przestrzegania tajemnicy skarbowej są zobowiązani:
- pracownicy urzędów skarbowych oraz izb skarbowych;
- funkcjonariusze celni i pracownicy urzędów celnych oraz izb celnych;
- wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta, marszałek województwa oraz pracownicy urzędów ich obsługujących;
- członkowie samorządowych kolegiów odwoławczych, a także pracownicy biur tych kolegiów;
- minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz pracownicy Ministerstwa Finansów;
- osoby odbywające staż, praktykę zawodową lub studencką w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub w innych organach podatkowych,
- przedstawiciele obcej władzy obecni w toku czynności kontrolnych, w związku z prowadzeniem równoczesnych kontroli.
Zawodowa albo służbowa
We wskazanym gronie osób brak jest np. pracowników tych podmiotów, które pełnią funkcje organów podatkowych, jak np. inspektorzy kontroli skarbowej, czy funkcjonariusze celni.
Brak jest również osób, które przy wykonywaniu swojej pracy mają dostęp do tajemnicy skarbowej – np. doradcy podatkowi, czy inni pełnomocnicy podatników. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że te osoby z kolei obowiązuje tajemnica zawodowa dotycząca wykonywanych przez nie zawodów oraz tajemnica służbowa związana z pełnionymi przez te osoby funkcjami i zajmowanymi stanowiskami.
Ustawodawca ściśle wskazał zatem osoby, które z racji pełnienia funkcji czy zajmowania stanowiska, są zobowiązane do przestrzegania tajemnicy skarbowej.
Pisemne zobowiązanie
Osoby te, wskazane w art. 294 ordynacji podatkowej, są obowiązane do złożenia na piśmie przyrzeczenia o zachowaniu tajemnicy skarbowej. Treść takiego przyrzeczenia obejmuje również oświadczenie o znajomości przepisów dotyczących odpowiedzialności karnej za ujawnienie tajemnicy skarbowej.
Ujawnienie tajemnicy skarbowej to poważne przestępstwo. Grozi za nie kara pozbawienia wolności do pięciu lat.
Stażysta też jest zobligowany
Jak wynika z pytania czytelnika, chodzi tu o osobę odbywającą staż w urzędzie skarbowym, a skierowaną na ten staż z urzędu pracy. W tym konkretnym przypadku również osoba, która została skierowana na staż z urzędu pracy, jest zobligowana do złożenia na piśmie przyrzeczenia o zachowaniu tajemnicy skarbowej. Do zachowania tajemnicy skarbowej (a więc m.in. nieujawniania danych zawartych w aktach podatkowych, czy danych figurujących w systemie informatycznym urzędu) zobowiązani są zaś wszyscy pracownicy urzędów skarbowych (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 grudnia 2010 r., II FSK 1476/09).
Naruszenie przez pracownika urzędu skarbowego, czy osobę odbywającą staż w tym urzędzie, tajemnicy skarbowej (ujawnienie danych czy to zawartych w deklaracjach czy wprowadzonych do systemu informatycznego urzędu) spowoduje zatem pociągnięcie takiej osoby do odpowiedzialności karnej za ujawnienie tajemnicy skarbowej. Istotne jest, że zachowanie tajemnicy skarbowej obowiązuje również po ustaniu zatrudnienia czy zakończeniu stażu.
Udostępnienie ściśle określone
Warto w tym miejscu zauważyć, że każdy przypadek udostępniania danych zawartych we wszelkich dokumentach podatkowych jest ściśle unormowany, tak co do podmiotów, którym można udostępniać te dane, jak i zakresu, w jakim to może nastąpić.
Regułą jest bowiem wykorzystywanie informacji znajdujących się w posiadaniu organu podatkowego tylko wewnątrz jego struktur organizacyjnych i wyłącznie dla potrzeb podatkowych (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 27 czerwca 2012 r., IV SA/Wr 154/12).
