Jedną z form finansowania działalności gospodarczej jest emisja obligacji. Zgodnie z ustawą o obligacjach, obligacja jest papierem wartościowym, emitowanym przez uprawniony podmiot, który staje się dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązany jest wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, w tym do zwrotu pożyczonej kwoty.

Można to zobrazować jako zaciągnięcie długu przez emitenta wobec właściciela obligacji, na określony czas, z obowiązkiem spłacenia długu i ewentualnie dokonania innych świadczeń. Wynagrodzeniem dla właściciela obligacji (obligatariusza) za  pożyczone pieniądze może być oprocentowanie, dyskonto przy  sprzedaży obligacji.

Nie każdy może

Obligacje mogą emitować w szczególności przedsiębiorcy posiadający osobowość prawną (dodatkowo spółka komandytowo-akcyjna), oznaczone instytucje finansowe, jednostki samorządu terytorialnego i inne podmioty wskazane w ustawach szczególnych.

Decyzja co do emisji powinna być poprzedzona analizą rynku i zainteresowania inwestorów emisją obligacji, która często uzależniona jest od pozytywnej oceny wypłacalności emitenta.

Tak więc nie tylko elementy natury prawnej, ale i ekonomicznej decydują o możliwościach emisji obligacji.

Co zyskuje spółka

Poprzez emisję obligacji emitent uzyskuje pieniądze, które służą mu na określony cel przyświecający emisji. W szczególności emisja umożliwia sfinansowanie określonego przedsięwzięcia, spłatę zadłużenia, finansowanie działalności emitenta, zakup nieruchomości, zasilenie podmiotów z grupy kapitałowej emitenta.

Taka forma kredytowania działalności emitenta może przybierać różną postać czasową. W zależności od celu emisji, w różny sposób można określać termin wykupu obligacji. Zwykle obligacje z okresem wykupu krótszym niż rok emitowane są by pozyskać kapitał obrotowy. Termin wykupu powyżej roku służy finansowaniu inwestycji długoterminowej wymagającej dużych nakładów.

Ta forma zadłużenia może być lepszym rozwiązaniem dla emitenta niż kredyt obrotowy, czy inwestycyjny.

Regułą jest, że emitent odpowiada całym majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji, chyba że w treści obligacji ograniczy swoją odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z nich do kwoty przychodów lub wartości majątku przedsięwzięcia, zgodnie z ustawą o obligacjach.

Sposoby emisji

W zależności od liczby adresatów i wielkości emisji obligacje mogą być emitowane w różnym trybie. W przypadku potrzeby finansowania bieżącej działalności najczęściej są to emisje prywatne skierowane do określonej liczby inwestorów (banków) i raczej krótkoterminowe. W sytuacji gdy emitent planuje długoterminowe finansowanie działalności, bądź określonej inwestycji, wtedy prowadzi emisję publiczną skierowaną do nieoznaczonego adresata bądź do oznaczonych adresatów w liczbie przekraczającej 100 osób.

Zaletą emisji prywatnych jest mniej sformalizowany sposób ich przeprowadzenia. Wystarczające jest posiadanie wykwalifikowanego doradcy prawnego i finansowego, aby emisja została zrealizowana.

Publiczne proponowanie obligacji odbywa się poprzez złożenie oferty publicznej. Jest nią udostępnianie, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów.

Agnieszka Krysik aplikantka radcowska w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy

Agnieszka Krysik aplikantka radcowska w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy

Komentuje Agnieszka Krysik, aplikantka radcowska w Kancelarii Ożóg i Wspólnicy

Rozwijający się rynek instrumentów dłużnych wskazuje zainteresowanie emisją obligacji nie tylko przez podmioty prywatne lecz również samorządowe.

Na wzrost emisji obligacji na rynku publicznym i zwiększenie zainteresowania inwestorów miało wpływ powstanie platform obrotu obligacji Catalyst (w ramach rynku regulowanego i alternatywnego systemu obrotu GPW i odpowiednio BondSpot).

Z punktu widzenia inwestora obligacje są bezpieczniejsze niż akcje. Główną różnicą jest to, że inaczej niż w przypadku akcji realizacja planowanego zysku odsunięta jest w czasie. Inaczej niż w przypadku akcji możliwe jest wyliczenie planowanego zysku z inwestycji w te instrumenty dłużne, którymi są obligacje. Po upływie czasu, na jaki emitowane są obligacje możliwy jest zwrot kapitału.

W przypadku akcji inwestor bierze na siebie ryzyko kursowe spadku wartości akcji na rynku po dacie ich zakupu. Obligacji nie dotyczy aż taka zmienność cen. Różnica w lokowaniu środków w obligacje od lokowania w tradycyjne lokaty jest taka, że wysokość odsetek przy inwestycji w obligacje jest większa niż przy większości lokat.

Ponadto emitent obligacji często oferuje inwestorowi dodatkowe świadczenia, w postaci uprawnienia do zamiany obligacji na akcje czy pierwszeństwa w objęciu obligacji oznaczonej emisji. Wszystko to wpływa na atrakcyjność tej formy finansowania działalności i inwestycji kapitału.