To skutek nowego rozporządzenia ministra zdrowia z 2 lutego 2011 w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (DzU nr 33, poz. 166, dalej rozporządzenie), które weszło w życie 3 marca.
Zastąpiło ono rozporządzenie ministra zdrowia z 20 kwietnia 2005 o tym samym tytule (DzU nr 73, poz. 645 ze zm.).
Źródła emisji
Nowy wymóg dotyczy rozpoznania przez pracodawcę źródeł emisji czynników szkodliwych dla zdrowia w pracy, które wpływają na poziom stężeń lub natężeń tych czynników (§ 2 ust. 1 rozporządzenia).
Wykonując te działania, szef uwzględnia:
- rodzaj czynników oraz ich właściwości,
- wyposażenie techniczne, w tym maszyny, urządzenia, instalacje i narzędzia, które mogą być źródłem emisji czynników szkodliwych dla zdrowia, z uwzględnieniem wyników pomiarów tej emisji dostarczanych przez producentów,
- środki ochrony zbiorowej i dane dotyczące ich użytkowania,
- rzeczywisty czas narażenia na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uwzględniając obowiązujący u pracodawcy system i rozkład czasu pracy.
Ponadto zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia szef musi skonsultować z załogą lub jej przedstawicielami działania dotyczące
- rozpoznania i typowania czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz
- wykonywania badań, pomiarów i pobierania próbek tych czynników na stanowisku pracy.
Na tej podstawie szef wskazuje czynniki szkodliwe dla zdrowia w pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary.
Dłuższy wykaz
Rozporządzenie wyróżnia sześć kategorii czynników szkodliwych, których badania i pomiary nie były dotychczas uregulowane:
- pył zawierający azbest, jako podkategoria czynników o działaniu rakotwórczym lub mutagennym – wymuszający przeprowadzanie badań co najmniej raz na trzy miesiące poza przypadkiem gdy wyniki dwóch ostatnich badań i pomiarów nie przekroczyły 0,5 wartości NDS. W takiej sytuacji pomiary trzeba robić nie rzadziej niż co pół roku (§ 6 ust. 2 rozporządzenia);
- promieniowanie optyczne nielaserowe – badania przeprowadza się, jeśli w firmie eksploatuje się źródła tego promieniowania inne niż te służące do oświetlania pomieszczeń lub stanowisk pracy, stosowane w przeznaczonych dla nich oprawach oświetleniowych oraz w odpowiedniej odległości od eksponowanych części ciała.
Częstotliwość badań zależy od poziomu ekspozycji pracowników. Jeśli wynosi ona od 0,4 do 0,7 wartości maksymalnej dopuszczalnej ekspozycji (MDE), badania przeprowadza się nie rzadziej niż co dwa lata. Po przekroczeniu poziomu 0,7 MDE należy je robić co najmniej raz w roku;
- promieniowanie laserowe – badania i pomiary należy przeprowadzać, jeśli zakład eksploatuje źródła promieniowania inne niż
– lasery zaliczone, zgodnie z Polską Normą, do klasy 1, 1M, 2, 2M lub 3R, które pracują w warunkach określonych przez producenta urządzenia lub
– lasery zaliczone, zgodnie z PN, do klasy 3B lub 4, do których zastosowano środki ochrony zbiorowej, pozwalające na zaklasyfikowanie urządzenia do klasy 1;
Badania i pomiary przeprowadza się co roku, jeśli podczas ostatniego stwierdzono poziom ekspozycji powyżej 0,8 wartości MDE, lub co dwa lata, gdy ostatni pomiar dał wynik od 0,4 do 0,8 wartości MDE.
Co istotne § 10 rozporządzenia przewiduje zwolnienie pracodawcy z mierzenia promieniowania optycznego laserowego lub nielaserowego, gdy wyniki dwóch ostatnich badań przeprowadzanych w dwóch latach nie przekraczały 0,4 MDE.
- pola i promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwości do 300 GHz – badania i pomiary wykonuje się przy występowaniu w miejscach wykonywania pracy stref ochronnych raz na dwa lata, jeśli podczas ostatnich stwierdzono występowanie tylko strefy pośredniej, lub co roku, gdy ostatni pomiar wykazał występowanie też strefy zagrożenia albo strefy zagrożenia i strefy niebezpiecznej.
Zgodnie z § 11 ust. 2 pracodawcy, którzy w ciągu ostatnich dwóch pomiarów robionych w dwóch ostatnich latach nie stwierdzili stref ochronnych w miejscach wykonywania pracy, mogą odstąpić od badań i pomiarów;
- mikroklimat zimny albo gorący – badania wykonuje się raz w roku, chyba że dwa ostatnie pomiary nie przekroczyły wartości dopuszczalnych dla ośmiogodzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, co uzasadnia wykonywanie badań raz na dwa lata;
- hałas, hałas ultradźwiękowy, drgania mechaniczne działające na organizm człowieka przez kończyny górne lub drgania mechaniczne o ogólnym działaniu na organizm człowieka – również w tym wypadku częstotliwość przeprowadzania badań i pomiarów zależy od natężenia działania szkodliwego czynnika w odniesieniu do jego najwyższego dopuszczalnego natężenia.
Jeśli ostatnie badania i pomiary wykazały natężenie czynnika od 0,2 do 0,5 NDN, należy je powtarzać co dwa lata, a w razie przekroczenia 0,5 NDN – co najmniej raz w roku.
Nie trzeba ich przeprowadzać, jeśli podczas dwóch ostatnich wykonanych w odstępie dwóch lat natężenie czynnika nie przekraczało 0,2 NDN.
Zmieniły się również zasady przeprowadzania badań i pomiarów czynników chemicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz innych czynników szkodliwych, które teraz określa się jako czynniki chemiczne oraz pyły.
Więcej laboratoriów
Zgodnie § 15 ust. 1 rozporządzenia badania i pomiary – tak jak dotychczas – mogą wykonywać laboratoria, które uzyskały akredytację na podstawie ustawy z 30 sierpnia 2002 o systemie oceny zgodności (DzU z 2010 r. nr 139, poz. 935, dalej ustawa). Przepis ten uzupełniono o możliwość zlecenia badań laboratoriom:
- szkół wyższych, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk lub instytutów badawczych, które prowadzą badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i mają wdrożony system zapewnienia jakości lub
- Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, jeżeli mają wdrożony system zapewnienia jakości lub
- prowadzonym przez jednostki organizacyjne lub osoby fizyczne, które uzyskały certyfikat kompetencji w zakresie wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy na podstawie ustawy, dysponujące aparaturą do ich badań i pomiarów, która podlega udokumentowanemu nadzorowi metrologicznemu obejmującemu okresowe wzorcowanie lub sprawdzanie i konserwację.
Korzystanie z ich usług jest jednak dopuszczalne jedynie, gdy nie ma laboratoriów akredytowanych do badania lub pomiarów określonego czynnika.
Rozporządzenie powiela też nakaz wykonywania badań zgodnie z metodami określonymi w PN. Uzupełnia starą regulację o stwierdzenie, że w razie braku takich norm pomiary wykonuje się metodami rekomendowanymi i walidowanymi przez laboratoria (§ 16 rozporządzenia).
Dokumentowanie bez rewolucji
Rozporządzenie utrzymało ciążący na pracodawcy wymóg niezwłocznego poinformowania pracowników narażonych na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy o aktualnych wynikach badań i pomiarów oraz udostępnienia im tych wyników.
Poszerzono go jednak o konieczność objaśnienia im ich znaczenia (§ 17 ust. 2 rozporządzenia).
Autor jest byłym pracownikiem PIP, obecnie wspólnikiem w firmie Pogotowie Kadrowe sp.j.
Więcej na temat BHP w firmie:
»
»
