Korzystne dla przedsiębiorców regulacje związane z przyjmowaniem młodych ludzi na praktyki absolwenckie dają wiele swobody przy określaniu warunków ich odbywania, ale nie zwalniają z obowiązku dbania o bezpieczeństwo praktykantów.
Mimo że nie mają oni statusu pracowników, w tej sprawie prawo wyraźnie wymaga, aby firma zapewniła takim osobom bezpieczne i higieniczne warunki odbywania praktyki na zasadach dotyczących właśnie pracowników.
[srodtytul]Kodeksowe wymagania[/srodtytul]
To oznacza, że przedsiębiorca przyjmujący na praktykę powinien się stosować do regulacji [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] i aktów wykonawczych dotyczących ogólnych norm BHP oraz odnoszących się do specyfiki branży, w której firma działa.
Jest to oczywiste również dlatego, że ustawa o praktykach absolwenckich zobowiązuje także do zapewnienia odbywającym je osobom środków ochrony indywidualnej odpowiednich do rodzaju wykonywanych świadczeń i związanych z tym zagrożeń.
Trzeba przy tym pamiętać, że wspomniana ustawa zakazuje angażowania praktykantów do zadań szczególnie niebezpiecznych według regulacji wydanych na podstawie art. 237[sup]15 [/sup]k.p., czyli rozporządzeń określających przepisy BHP w różnych gałęziach pracy. Do takich niebezpiecznych czynności należą np. prace w zbiornikach, w kanałach, na wysokości.
[srodtytul]Jakie obowiązki[/srodtytul]
Obowiązki związane z zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków odbywania praktyk absolwenckich nie zależą od tego, czy podmiot przyjmujący praktykantów ma status pracodawcy, czyli zatrudnia pracowników, czy tego statusu nie posiada.
[b]Ustawa nie dokonuje takich podziałów i do dbałości o bezpieczeństwo zobowiązuje jednakowo wszystkich uprawnionych do przyjmowania na praktyki[/b], to jest osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej – niezależnie też od tego, czy praktykantem jest nastolatek czy dwudziestoparoletni mężczyzna.
Konieczność zapewnienia BHP praktykantom wynika także z kodeksu pracy, który odnosi się głównie do relacji pracodawca – pracownik, ale gdy idzie o życie i zdrowie ludzkie, stawia wymagania także stronom innych form wzajemnych zobowiązań. Do takich można zaliczyć praktyki absolwenckie, których podstawą jest umowa o charakterze cywilnoprawnym. Jak najbardziej więc do nich odnoszą się przepisy kodeksu dotyczące stosowania norm BHP wobec osób niebędących pracownikami.
Chodzi o art. 304 § 1 k.p., na który zwraca też uwagę Państwowa Inspekcja Pracy. Przepis ten nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia BHP osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. W jaki sposób powinien ten obowiązek wykonać?
Ogólnie rzecz biorąc, chroniąc zdrowie i życie pracujących przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności zaś powinien m.in.:
- organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
- zapewniać przestrzeganie w zakładzie przepisów oraz zasad BHP, nakazywać usunięcia uchybień i to kontrolować,
- reagować na potrzeby związane z BHP i dostosowywać środki ochronne do zmieniających się warunków pracy,
- uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, kobiet w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.
Do zasad tych powinni się stosować nie tylko pracodawcy, ale także przedsiębiorcy niebędący pracodawcami, którzy organizują pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy.
[srodtytul]Powinności praktykanta[/srodtytul]
Kodeks pracy normuje jeszcze jedną istotną kwestię. Obowiązki związane z przestrzeganiem przepisów i zasad BHP nakłada także na drugą stronę umowy, bo na osoby wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. Muszą one znać te zasady, stosować się do nich, dbać o maszyny, narzędzia, ład w miejscu pracy, używać wskazanych środków ochronnych.
W ocenie inspekcji pracy, [b]jeżeli rodzaj pracy czy stopień zagrożeń jest tak duży, że nawet do doraźnego jej wykonywania lub przebywania w określonych warunkach wskazane jest dopuszczenie wyłącznie osób o odpowiednim stanie zdrowia i przeszkolonych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać odbycia instruktażu BHP[/b] od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną.
Przedsiębiorca przyjmujący praktykantów musi zdawać sobie sprawę, że to on ponosi odpowiedzialność za stworzenie im bezpiecznych warunków. On zatem musi zadbać, aby osoby te poinstruowano, jak powinny postępować przy pracy oraz w sytuacjach awaryjnych.
Jeśli sytuacja tego wymaga, konieczne może być zalecane przez PIP specjalne szkolenie. Jego przeprowadzenie można zastrzec w umowie z praktykantem, która – przypomnijmy – nie może trwać dłużej niż trzy miesiące.
[ramka][b]Gimnazjalista przed trzydziestką[/b]
Umowę o praktykę można zawrzeć z osobą, która ukończyła co najmniej gimnazjum i w dniu rozpoczęcia praktyki nie ukończyła 30. roku życia. [/ramka]
[ramka][b]Konkursy obowiązkowe[/b]
[b]Ustawa nie narzuca treści umowy, wymaga tylko, aby określała ona: [/b]
- rodzaj pracy, w ramach której praktykant ma uzyskiwać doświadczenie i nabywać umiejętności praktyczne,
- okres odbywania praktyki,
- tygodniowy wymiar czasu pracy,
- wysokość świadczenia pieniężnego, jeżeli praktyka ma być odbywana odpłatnie.[/ramka]